MİLYARLARCA dolarlık reklam pastasından kimin ne kadar pay alacağını belirleyen izlenme ölçümlerinde, önce rating saptırması, ardından ‘emzirme’ oyunu oynandığı ortaya çıktı. Bu konuda en önemli örnek ünlü programcı Can Tanrıyar’ın erken biten bir programın rating listelerinde izleniyor gösterilmesi ile ortaya çıkmıştı. Bu konu üzerine giden yetkililer 150 programın daha aynı yöntemle rating listelerinde yerleri ile oynandığını tespit etmişti. YENİ MODA ‘EMZİRME’ OYUNU RATİNG sistemindeki çarpıklığı ayrıntılarıyla anlatan İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Veysel Batmaz, rating ölçümünü yaptıran, denetleyen ve reklamı alan kişilerin aynı olmasıyla ‘emzirme medya’ terörü yaşandığını belirtti. Batmaz, ‘Ratingi koordine eden TİAK, medyanın kuruluşu haline geldi. Zaten AGB’yi finanse eden o medya kuruluşu. Reklam veren de, medya da, TİAK da sizsiniz. Hatta belki de AGB de. Yeni bir tabir öğrendik; Emzirme. Kendi çocuğunuzu emziriyorsunuz, reklam vererek. Meme de sizin, süt de, çocuk da.’ REKLAM VERENE DE BDDK GEREK REKLAM veren şirketlere yönelik hiç bir sınırlama olmadığına dikkat çeken Prof. Batmaz gibi, ticaret hukuku uzmanı avukat Resul Özmen de şunları söyledi: ‘Bankalar Kanunu’na göre bankalar kendi grubuna ait şirketlere belirli oranların üzerinde kredi veremiyor. Reklam veren şirketlerin kendileriyle aynı gruptan olan medya şirketlerine reklam vermesini sınırlandıran bir yasa yok.’ ASIL VURGUN REKLAM RATINGINDE 1994’DEN beri AGB ölçümleriyle ilgili dosya hazırlayan Atv Haber Genel Yayın Yönetmeni olan Fuat Uğur’sa, artık program ve dizilerin değil, reklamların ratinginin ölçüldüğünü belirterek şunları söyledi: Reklamcılar reklam izlenirliği yüksek olan programa reklam veriyor. Asıl vurgun burada. Programın yapımcısının kirli ilişkileri var. Bunların, rating almasına imkansız gibi bakılan işleri inanılmaz ratingler alıyor. PROGRAM ERKEN BİTİNCE ÜNLÜ programcı Can Tanrıyar, soruşturma konusu olan rating skandalını şu çarpıcı örnekle anlatıyor: Skandal Seda Sayan’ın programında ortaya çıktı. Program başladığı tarihten beri sürekli aynı saatte biten bir program. Son kuşak reklamını 13.02.’de giriyor ve programın ratingi bir anda düşüyor. 8 Ekim içinde bu şekilde rating raporu verildi. Ama unuttukları bir şey vardı. O gün Sayan’ın işi olduğu için program banttan yayınlandı ve program erken bitti. O gün saat 12.52’de reklam girdi ve 13.02’de yayına dönüldü. Normal’de 12.52 ile 13.02 arasında ratingin düşmüş görünmesi lazımdı ama o gün öyle olmadı. Her kim bunu nasıl fikse bağladıysa o gün banta çekildiğini unutmuş. Bunun üzerine diğer saatlerdeki programlar ve kanallar incelendiğinde bunun benzeri 150 olay ortaya çıktı. AGB TOPU TİAK’A ATTI Reyting sorunu ve ölçüm skandalına sessiz kalan ölçümü yapan AGB, açıklama için adres olarak TİAK’ı gösterdi. AGB’yi denetleyen ve Türkiye’de 1992 yılında medya ve reklam sektörün kendi içinden çıkardığı TV izleyici araştırmalarını organize etmek üzere oluşturulan TİAK, üyeleri, Reklamverenler Derneği, Reklamcılar Derneği, televizyon kanallarının yöneticileri ve Uluslararası Reklamcılık Derneği’nin (IAA) temsilcilerinden oluşuyor. Reyting tartışmalarına rağmen sektörün halen mevcut sistemi kullandığını belirten TİAK üyesi ve Uluslararası Reklamcılık Derneği Başkanı Meral Terem, ‘Herkes birşeyler söylüyor ama bu konuda bizim açımızdan bir sıkıntı yok. Reklam verenler ve yayıncılar AGB’ye güveniyor ki hala ölçümü bu şirkete yaptırıyor’ dedi. STAR