Atatürk anıtı ve savaş sahnesinin anlatıldığı rölyef önünde düzenlenen törende Türkiye Cumhuriyeti'ni bu yıl, Cumhurbaşkanı veya Başbakan'ın yerine Çanakkale Valisi Abdülkadir Atalık temsil etti. 2. Kolordu Komutanlığı'nca düzenlenen törene, bu sene ilk defa Türkiye dışında ülkelerin de bando takımları katıldı. Törende 1. Ordu Komutanı Orgeneral Hasan Iğsız, Avustralya Genel Valisi Quentin Bryce, Yeni Zelanda Başbakanı John Key'le birlikte çok sayıda yerli ve yabancı misafir bulundu. Saat 09.00'da Çanakkale savaşlarına katılan Türkiye, Avustralya, Yeni Zelanda, Bangladeş, Fransa, Almanya, Hindistan, Kanada, İrlanda, Pakistan ve İngiltere çelenklerinin Şehitler Abidesi önündeki Atatürk anıtına koyulmasıyla başlayan tören, saygı duruşu ve saygı atışıyla devam edildi. Daha sonra millî marşlar tek tek çalınarak, Mehmetçik Anıtı önündeki bayraklar göndere çekildi. Türk Silahlı Kuvvetleri adına konuşan 2. Kolordu Komutanlığı 18. Mikanize Piyade Tugay Komutanı Tuğgeneral Gökhan Gökay, 95 yıl önce Gelibolu Yarımadası'nda yaşanan muharebelerin, katılanlar üzerinde silinmesi mümkün olmayan izler bıraktığını söyledi. Atatürk'ün, "Yurtta sulh, cihanda sulh" sözünü hatırlatan Gökay, "Bu inançla ve 95 yıl önce burada, bu topraklarda yaşanan muharebelerin acı ve hüzünlü hatıralarının emanetçileri olarak diyoruz ki bizler, gerçek anlamda ve insanlık adına tüm dünyada vücut bulacak bir barışı diliyor ve istiyoruz." şeklinde konuştu. Vali Atalık ise Çanakkale muharebelerinin, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kuruluşuna giden sürecin başlangıcı olduğunu belirterek, "Bu gerçek, tarih sahnesinden silinmek istenen bir milletin, yaşadığı toprakları sahiplenme duygusunu yürekten hissettiği seçkin bir örnek olarak tarihteki yerini almıştır. Ortalama insan ömründen daha uzun bir zaman dilimi öncesinde, 95 yıl önce Çanakkale Boğazı ve Gelibolu Yarımadası'nın bir bölümünde yaşananlar sadece Türk milletinin değil, buradaki muharebelere katılan ve çoğunluğu değişik milletlerden insanların da var olma bilincini, ulus olma yolunda attıkları adımları etkilemiştir. Bu cephede kimi yerde birbirinden 8-10 metre mesafedeki siperlerinde kıyasıya mücadele edenlerin, o siperlerde birbirlerine sarılarak son nefeslerini yine birlikte verenlerin torunları olarak, barışın getirdiği erdemleri bütün dünyaya yansıtan bir örnek oluşturuyoruz." dedi. Türk ve Anzak askerlerinden geriye kalan dostluk mirasını daha ileriye götüreceklerini söyleyen Genel Vali Bryce da, "Yıllar önce sert çarpışmaların en sıcak anlarında burada tohumları atılan şey, yalnızca insanlığın verebileceği umuttu. Bu insanlar milletlerin çatışmalarının üzerine yükselecek, hem muharebenin kısıtlamaları içinde hem de ateşkes sonrası sonsuza kadar birbiri için saygı duyacak ve yardım edecekti. Türk askeri ve Anzaklar'ın samimiyetle geliştirdikleri ve bizlerin birlikte onurlandırmaya devam ettiği bir umut. Orduların, milletlerin ve ailelerin bir ferdi olarak bizlerin farklı Gelibolu muharebesi deneyimlerimizin, gururlu ve sıradışı özelliklerimize kalıcı bir şekilde katkısı olmuştur. Şimdi çoktan sona ermiş olan savaş ile ilgili ortak deneyimlerimiz, bizleri bugün burada tutmaya ve ilham vermeye devam eden dostluğumuzun, anlayışımız ve işbirliğimizin temelidir." diye konuştu. Bryce, Atatürk'ün 1934 yılında Anzak annelere hitaben yazdığı mektuba da atıfta bulunarak şunları söyledi: "Kahramanlarımız, sizinkilerle birlikte huzur içinde yatıyor, teşekkürler. Annelerimiz artık ağlamıyor, teşekkürler. Evlatlarımız, sizlerin de evlatları oldu." Bu topraklarda savaş sonrası gelişen dostluğun önemine değinen Yeni Zelanda Başbakanı Key ise Gelibolu'nun, dünyanın öbür ucunda küçük genç bir ulus olan Yeni Zelanda için dönüm noktası olduğuna kaydetti. Key, "Savaşın dikkat çekici yönlerinden biri de 1915'te ortak bir amaç için bir araya gelen değişik kültürler, diller, dinler ve ideallerin sayısıdır. Bu yarımada üzerinde bulunan mezarlıkta yatanlar sadece Avrupa'nın değil, Asya, Afrika ve Kuzey Amerikalıların da çocuklarıdır. Bu durum aslında tamamen bu çelişkinin uluslararası doğasına bir vasiyetttir. Gelibolu'da meydana gelen büyük insanlık trajedisinin aynı kederini paylaşıyoruz. Gelibolu ayrıca savaş boyunca karşılıklı saygı gösteren ve sonrasında güçlü dostluklar kuran düşmanların hikayesi olarak da önemlidir. Bugün Gelibolu çelişkisinin her iki tarafından ülkeler Birleşmiş Milletler bayrağı altında, dünyanın şu anki problemli bölgelerinin çoğunda bir arada bulunmaktadırlar." dedi. Konuşmaların ardından tören, yabancı ülkelerin katıldığı karma bando konseriyle devam etti. Mehteran gösterisinin ardından Türk Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı birliklerle davetli ülkelerin askeri birliklerinin geçit töreni yapıldı. Deniz Kuvvetleri ve Sahil Güvenlik gemileriyle Kara Kuvvetleri birlikleri ve helikopterleriyle Hava Kuvvetleri uçakları boğazdan geçti. Türk Yıldızları da şehitlikler üzerinde akrobasi gösterisi sergiledi. Anma töreni, ülke temsilcilerinin şehitlik defterini imzalaması ve sembolik Türk şhitliğini ziyaretiyle sona erdi. Şehitlik çıkışında Avustralya Genel Valisi Quentin Bryce, ziyarete gelen bir Türk ailenin 2 yaşındaki çocuğunu severek, elindeki karanfillerden verdi. Anzak subaylar da sembolik mezarlara karanfil koyup selam durdu. Törenler, saat 11.35'te Fransız Anıtı, 12.20'de ise İngiliz Helles Anıtı'nda devam edecek. ANZAKLAR DEDELERİNİ ANACAK Bu arada Anzak çıkarmasının 95. yıldönümü dolayısıyla 25 Nisan saat 05.30'da, Anzak Koyu'nda Şafak Töreni düzenlenecek. Törenler saat 10.00'da Avustralyalılara ait Lone Pine Anıtı, 11.15'te 57. Alay Şehitliği ve 12.30'da Conkbayırı'ndaki Yeni Zelanda Anıtı'ndaki programlarla sona erecek. Son olarak saat 13.15'te ise Şehitler Abidesi'nde, 2. Kolordu Komutanlığı'nca savaş sahası canlandırması yapılacak. (CİHAN)