Son günlerin en çok konuşulan konusu Encümen'i Daniş. Bugün Gazetesi'nden
Nuh Gönültaş ise Encümen'i Daniş'in farklı bir boyutunu kaleme aldı...
İşte Gönültaş'ın yazısının ilgili bölümü:
Encümen-i Daniş denilen yapı 1851'de
Osmanlı'da kurulmuş ve resmi bir kurum olarak işlevini yürütmüştür.
Kuruluş gayesi devamlı gelişmekte olan ilim ve fikir cereyanlarını takip etmek suretiyle ileride kurulacak üniversitelerde okutulmak üzere
telif ve
Arapça,
Farsça ve
batı dillerinde yazılmış önemli eserleri tercüme etmek... Türkçe'nin gelişimine katkı sağlamak...
Hepsi bu.
Osmanlı'nın Encümen-i Daniş'i ile bugünkü yapının kuruluş amaçları açısından hiçbir alakası yok.
İlginçtir, Tacettin Kayaoğlu tarafından yazılan "Türkçe'de Tercüme Müesseseleri" adlı kitapta Encümen'i Daniş'le ilgili bugün hiç konuşulmayan bir ayrıntıya rastladım.
Osmanlı Encümen-i Daniş'inin üyeleri
yerli ve
yabancılar olmak üzere iki kısımmış. Yerli üyelerin sayısı 40'ı geçemiyor, ama yabancı üyeler ki, bunlara fahri üyeler deniliyor, sınırsız sayıda olabiliyor.
Acaba bizim Encümen-i Daniş'in yabancı üyeleri kimler?
Bu türlü yapılanmalar içinde mutlaka yabancılar vardır. Onlara rağmen böyle yapılanmalar pek ayakta kalamazlar.
İngiliz, Rus,
Alman, Amerikalı... Üyeler kimler acaba...
Osmanlı Encümen'i Daniş'inin yabancı üyelerinden birkaçı şöyle mesela:
Redhouse sözlüğünün yazarı Mr. Redhouse, Hammer tarihini yazan Mösyö Hammer, Mösye Diannchi,
Ermeni Patrikhane katibi Hoca Agop, Vasilaki, ABD'nin başkenti olan Washington'da darülfünun hocası ve katibi Mösyö Hanry...
İşte böyle... Belki gün gelir bizim Encümeni- Daniş'in yabancı üyeleri de ortaya çıkar...
Nuh GÖNÜLTAŞ - Bugün