İzmir İl Sağlık Müdürlüğü, soba zehirlenmelerine karşı vatandaşları uyardı. Yapılan yazılı açıklamada bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden soba, şofben ve baca zehirlenmelerinin kışın özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaştığına dikkat çekti. Dikkatsizlik ve küçük tedbirlerin önemsenmemesi yüzünden her yıl onlarca kişinin, şofben ve sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlendiği belirtildi. Karbonmonoksitin renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı ve zehirli bir gaz olduğu kaydedilen açıklamada, şöyle denildi: "Bu gaz, vücuda solunum yoluyla girer ve doğrudan kana geçer. Oksijen alımını engelleyerek, zehirlenme ve hattâ ölüme sebep olur. Isıtma amacıyla kullanılan her tür soba ve ocakta yanma sırasında açığa çıkan karbonmonoksitten zehirlenmeleri sıklıkla kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben ve bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması sebebepleriyle meydana gelir. Kısa sürede tıbbi müdahale yapılmazsa ölümle sonuçlanabilir." Gaz zehirlenmelerine karşı dikkatli olunması ve tedbir alınmasının üzücü sonuçların önüne geçeceği vurgulanan açıklamada, özelikle solunum ve kalp rahatsızlığı olanlar, bebekler, çocuklar, hamileler ve doğmamış bebeklerin en çok etkilenen kişiler olduğu belirtildi. Açıklamada zehirlenmelerin önlenmesi amacıyla dikkat edilmesi gereken hususlar da sıralandı. SOBA VE BACALARLA İLGİLİ KURALLAR Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olmalı. Kullanılan yakıtın standartlara uygun olmalı, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, içinde düzensiz ısı dağılımı olacağı ve baca çekişi azalacağından aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli. Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı. İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbonmonoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın mutlaka üstten yanması sağlanmalı. Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda, bacalar standarta uygun değilse soba yakılmamalı. Yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli. Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazını sızdırmadığı kontrol edilmeli. Sobanın bulunduğu yer devamlı havalandırılmalı. Bacalar standarta uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli. Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının, çatının en üst noktasından 1 metre daha yüksekte olması sağlanmalı. Bacalara yağmur suları, kuş, ağaç yaprakları vb. şeylerin girmesini engellemek içim şapka takılmalı. Binaların yangından korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmeli. ŞOFBENLERLE İLGİLİ KURALLAR Alınan cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmeli. Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına vb. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalı. Şofbenin takılacağı mekan yeterli büyüklükte olmalı, mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekana takılmalı. Şofbenin montajı, mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalı. Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranının yükselmesiyle olduğu için kullanıldığı yere devamlı temiz hava girmesi sağlanmalı. Şofben bulunan banyolar mutlaka kapı aralığı veya açık pencereyle havalandırılmalı ve banyoya giren kişi sık sık kontrol edilmeli. Şofben bacası, mümkünse müstakil olmalı. Tek kolonlu bacaya kesinlikle birden fazla bağlantı yapılmamalı. Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemeli. Konutlarda gaz kaçaklarına karşı uygun yerde detektör bulundurulmalı. Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, elektrik düğmeleri açılmamalı açıksa hemen kapatılmalı, kibrit veya çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkarabilecek hiçbir araç gereç kullanılmamalı, pencereler karşılıklı açılarak ortam havalandırılmalı. LODOS SÜRESİNCE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Lodos esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmamalı. Yanmakta olan soba, yatmadan evvel mutlaka söndürülmeli. Bina yanlarında veya çatı saçak altlarında yürümemeye veya durmamaya özen gösterilmeli. Kopan, sarkan ve yere düşen elektrik hatlarına ve kablolarına yaklaşılmamalı. Bu gibi durumlar, 186 Elektrik Arıza servisine bildirilmeli. Çökme veya yangın tehlikesinin bulunduğu durumlarda derhal 110 İtfaiye hattına bilgi verilmeli. Dumandan zehirlenen hastaya kesinlikle hiçbir şey yedirilmemeli, içirilmemeli. Ortaya çıkabilecek acil sağlık problemlerinde derhal 112 Acil Yardım çağırılmalı. Doğalgaz şebekesi arızalar, 187 Doğalgaz Arıza servisine haber verilmeli. (CİHAN)