Yaşanan yolsuzlukları kapatma ve muhalefeti susturma çabasına dünya basını sessiz kalmadı. Farklı ülkelerden gelen demokratik tepkiler ve haberler ülke olarak demokrasiye katkı sağlamada geri kaldığımızın altını çiziyor. Bu operasyon özellikle Erdoğan'ın muhalifleri susturma çabası olarak algılandı.
İşte o haberlerden bazıları:
Freedom House (ABD): Konuya ilişkin resmi internet sitesinden yapılan açıklama, Freedom House Başkan Yardımcısı Daniel Calingaert’ın imzasını taşıyor. Türkiye’nin basın özgürlüğünde geri gittiğini gösteren Freedom House raporunu paylaşan Calingaert, “Türkiye’de gazetecilere yönelik ağır suçlamalar ve bugün bazı gazetecilerin tutuklanması Türkiye’deki ifade özgürlüğüne ve hükümeti eleştiren herkese yönelik bir tehdit anlamı taşıyor” ifadesini kullandı. Konuya illişkin endişelerini dile getiren Calingaert, “Söz konusu tutuklamalar hükümeti eleştiren ve yolsuzluklarını haberleştiren gazetecilere yönelik bir ‘hükümet intikamı’ olarak görünüyor” dedi. Freedom House tarafından yayınlanan ‘2014 Yılı Basın Özgürlüğü’ raporunda Türkiye, 'yarı özgür' kategorisinden 'özgür değil' katagorisine gerilemişti.
El Pais (İspanya): İspanya'nın saygın referans gazetesi El Pais, Türkiye'de özgür medyaya yapılan operasyona ilişkin, “Erdoğan’ı eleştiren en önemli gazetenin genel yayın yönetmeni gözaltına alındı” başlığını attı.
Muhalif medyaya karşı düzenlenen operasyonda 24 kişinin gözaltına alındığını kaydeden gazete, “Türkiye’yi 11 yıldır yöneten şimdiki Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı eleştiren en önemli gazetenin genel yayın yönetmeni Ekrem Dumanlı, yazı işlerinde gözaltına alındı” ifadelerini kullandı. El Pais, “Diğer 23 kişi de, AKP’ye muhalif medyaya yönelik operasyonda, ABD’de sürgünde yaşayan din adamı Fethullah Gülen ile bağlantılı Zaman gazetesi ve Samanyolu TV’de gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar arasında 2 polis şefi de bulunuyor” ifadelerini yer verdi.
Zaman gazetesi binası önünde Ekrem Dumanlı'yı savunmak için toplanan kalabalığın, “Özgür basın susturulamaz” şeklinde slogan attığını aktaran İspanyol gazetesi, “Dumanlı’nın kendisi de, İstanbul Terörle Mücadele Bürosu’ndan kendisini tutuklamak için gelen polislere meydan okuyarak bir konuşma yaptı” bilgisini verdi.
Samanyolu Yayın Grubu Başkanı Hidayet Karaca’nın, “Bu Türkiye için utanç verici bir manzara. Bu manzara Türkiye’ye yakışmıyor. Uluslararası bir medya kuruluşuyuz. Bu manzaralar utanılacak manzaralar olarak tarihe geçti” şeklindeki konuşmasına yer veren El Pais gazetesi, kanalın dizi senarist ve yapımcılarının da gözaltına alındığına dikkati çekti.
Independent (İngiltere): İngiliz Independent gazetesi, ‘medya operasyonu’nu, 'Erdoğan muhaliflerine baskında düzinelerce gözaltı' başlığıyla gündemine aldı. Düzenlenen operasyonda tutuklananlar arasında Fethullah Gülen hareketine yakın muhalif basın mensubu Zaman Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ekrem Dumanlı’nın da bulunduğuna dikkat çeken gazete, operasyon kapsamında bir çok gazeteci, yönetmen ve televizyon yapımcısının gözaltına alındığını belirtti.
‘Medya operasyonu’nun zeminini geçen yıl ortaya çıkan yolsuzluk iddialarının oluşturduğunu ifade eden gazete, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı açıklamada 'hainler şebekesine bedelini ödeteceğiz' sözlerine işaret etti.
Gazete, hükümet yanlısı basın kuruluşu Anadolu Ajansı’nın, 'korkutma politikası' uygulayarak ülkede kontrolü ele alma şüphesiyle tutuklamaların yapıldığı açıklamasına da değindi. Zaman Gazetesi binası önünde toplanan kalabalığın ise attığı ‘Özgür medya susturulamaz’ sloganına dikkat çeken gazete, İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün ‘muhalif medyaya bir başka darbe girişimi’ açıklamasını da haberinde paylaştı.
UNIAN (UKRAYNA): Ülkenin önde gelen haber ajanslarından UNIAN, haberi abonelerine, “Türkiye’de muhalif gazeteciler tutuklanmaya başladı” şeklinde servisledi. Liga News haber ajansı, “Türkiye’de Erdoğan’ı eleştiren gazeteciler toplu halde tutuklandı” başlığıyla abonelerine ulaştırdı. Ukrayna devlet haber ajansı Ukrinform ise haberi okurlarına, “Türkiye’de iktidar 20 gazeteciyi 'komplo' suçuyla tutuklattı” şeklinde verdi. UNN (Ukrayna Milli Haberleri) ajansı ise, "Türkiye’de medyaya baskın 24 kişi gözaltına alındı” şeklinde abonlerine servisledi. Söz konusu ajansların aboneleri de haberleri geniş şekilde kullandı.
UKRAYNALILAR CANLI YAYINDA İZLEDİ
Ukrayna’nın en çok okunan haber sitesi Ukrainskaya Pravda, “Erdoğan, rejim karşıtı gazetecileri toplu tutuklamaya başladı” dedi. Medya haberleri veren Telekritika sitesi, twitter fenomeni Fuat Avni'nin açıklamalarına atıfta bulunarak Erdoğan’nın muhalif gazetecilere operasyon yaptığını yazdı.
Haber portalı Podrobnosti, "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, farklı siyasi görüşe sahip Zaman Gazetesi Genel Yayın Müdürü ile Samanyolu Televizyonu Yayın Grubu Başkanı’nı tutuklattığını" yazdı.
Ülkenin çok satan haftalık dergisi Korrespondent, “Türkiye’de rejim karşıtları toplu şekilde tutuklamaya başladı” yorumuna yer verdi. TSN TV, “Türkiye’de muhalif gazetecilerin hükümet aleyhine komplo suçlamasıyla tutuklanmaya başladı” şeklinde haber verdi. Ülkenin haftalık çıkan prestijli gazetelerinden Zerkalo Nedeli, ileride iktidarın muhalif gazetecilere operasyonlara devam edeceğine ve operasyonlar yapılacağına değindi.
UKROP (Ukrayna Operasyonel Haber ve Tahmin) sitesi ise, "Türkiye’nin hızla diktatörleştiğini, sokaklardaki eylemlerin arttığını" yazdı.
National Press Club - NPC (ABD): NPC, operasyonu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı eleştiren kişilere yönelik 'açık bir susturma çabası’ olarak duyurdu. En az 24 kişinin göz altına alındığının belirtildiği açıklamada, tutuklananlar arasında TV yapımcılarının da olduğuna dikkat çekildi.
Açıklamada, NPC Başkanı Myron Belkind’ın görüşlerine de yer verildi. Belkind operasyonlara ilişkin olarak, "Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, hükümetinin basın özgürlüğüne yönelik saldırı haberleri sebebiyle Amerikalı gazetecilerin kaygılı olduğunu bilmelidir. Eğer basına yansıyan eylemler gerçekleştiyse, Türkiye, ABD'nin mütefiki, NATO üyesi ve görünürde demokratik bir ülke olduğu için bu eylemler en sert şekilde kınanmalıdır." dedi.
The Telegraph (İngiltere): Zaman Gazetesi ve STV’ye yönelik başlatılan ‘Medya Operasyonu’, İngiltere basınında büyük yankı oluşturdu. İngiltere’nin önde gelen gazetelerinden The Telegraph haberi okuyucularına 'Türkiye Cumhurbaşkanı muhaliflere 'inlerinde' baskın yaparak 23 kişiyi gözaltına aldı' başlığıyla duyurdu.
Gazete, Zaman Gazetesi ve STV’ye yapılan operasyonun 17 – 25 Aralık yolsuzluk iddialarına karşı bir yıl sonra, "Erdoğan’ın Gülen Cemaati’ne açtığı bir savaş" olarak değerlendirdi. Medyanın bildirdiğine göre, tutuklama emrinin 32 kişi için çıkarıldığını vurgulayan Telegraph, TRT'nin sayıyı sonradan 23’e indirdiğine dikkat çekti.
Gazete, AKP’nin 2002'de bir çok demokratik reform ve hareketle iktidara geldiği ve NATO müttefikleri arasında en demokratik Müslüman ülke olarak örnek gösterilen Türkiye algısının, son zamanlarda Erdoğan’ın giderek artan otoriter eğilimi ve muhalif kesime karşı gösterdiği hoşgörüsüzlüğüyle değiştiğini ve bir çok eleştiri okuna maruz kaldığını yazdı.
Son olarak yargının da Erdoğan’ın kontrolüne geçtiğini belirten gazete, savcıların yolsuzluk davalarını düşürdüğünü ifade etti.
Financial Times: Financial Times gazetesi de 'Türk gazeteciler hükümet darbesiyle gözaltına alındı' başlığıyla ‘medyaya düzenlenen operasyonu’ gündemine aldı. Gazete, "Türkiye’nin en çok satan gazetesinin genel yayın yönetmeni dahil iki düzineden fazla kişi gözaltına alındı." ifadelerini kullandı.
FT, operasyon için "Erdoğan’ın düşmanı Fethullah Gülen’e açtığı en büyük savaş" yorumunu yaparak, Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğine aday bir ülke olduğunu fakat Brüksel ve Washington’ın ülkede hukukun üstünlüğü konusunda endişelerinin giderek arttığına işaret etti. Gazete, tutuklamaların zamanlamasının yolsuzluk iddialarının yıldönümüne denk geldiğinin altını çizdi.
"TÜRKİYE’DE GAZETECİ, YÖNETMEN VE YAPIMCILARA DARBE YAPILDI"
Sosyal medya üzerinden 20 milyon kişinin takip ettiği Mashable internet haber sitesi ise ‘Türkiye’de gazeteci, yönetmen ve televizyon yapımcılarına darbe yapıldı’ başlığıyla 'medya operasyonu'nu yabancı basına duyurdu. Yayımlanan haberde, din alimi Fethullah Gülen hareketine darbe yapıldığı belirtildi. Bir çok gazeteci derneğinin operasyonun ardından tepki verdiği yazılan haberde, İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün 'muhalif medyaya bir başka darbe girişimi' yorumuna yer verildi.
Hükümet darbesini protesto etmek için Zaman Gazetesi binasında toplananların Ekrem Dumanlı’yı yalnız bırakmadığını vurgulayan gazete, protestocuların attığı 'özgür basın susturulamaz' sloganına dikkat çekti.
Russia Today: Özgür medyaya operasyona Rus basını da geniş yer veriyor. Uluslararası yayın yapan Russia Today (RT), aralarında gazeteciler, eski polis müdürleri ve dizi yapımcı ve senaristlerinin bulunduğu 24 kişinin gözaltına alındığını, bunun Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın siyasi muhaliflerini susturmaya yönelik kampanyasının parçası olarak görüldüğünü duyurdu.
RT, "Erdoğan’ın kendisini devirmek isteyen terörist yapı olarak suçladığı uluslararası televizyon Samanyolu ve günlük etkin gazete Zaman’ın yöneticilerinin göz alındığını" kaydetti.
Operasyona uluslararası sert tepkinin gösterildiğini kaydeden RT, AB’den yapılan açıklamada gazeteci ve medya temsilcilerinin gözaltına alınmasının basın özgürlüğü ile bağdaşmadığı ve demokrasinin temel prensipleri çeliştiği uyarısında bulunduğuna yer verdi. RT, "Hizmet Hareketi’nin önde gelen ismi Fethullah Gülen’i ılımlı Müslüman din adamı olduğunu, kendi isteği ile 1999’dan bu yana Pensilvanya’da sürgün hayatı yaşadığını" ifade etti.
Erdoğan ve Gülen arasındaki ilişkilerin, Erdoğan’ın yakın çevresine yönelik rüşvet ve yolsuzluk operasyonlarının gerçekleştirilmesinden sonra kötüye gittiğini belirten RT, yolsuzluk ve rüşvet operasyonlarının ülke gündeminde büyük bir skandal olarak yer aldığını vurguladı. RT’ye göre Erdoğan, din adamı ve destekçilerinin yolsuzluk operasyonunun arkasında olmasından şüpheleniyor.
"TÜRKİYE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ LİSTESİNDE DAHA DA GERİLEYECEK"
Türkiye’nin basın özgürlüğü listesinde yerinin daha da gerileyeceğini vurgulayan RT, “Basına yönelik gözaltılar Türkiye’nin özgür basın listesinde aşağı doğru çekecek. Sınır Tanımayan Gazeteciler’in 180 ülke arasında basın özgürlüğü listesinde Türkiye, Irak’tan sonra 154’üncü sırada yer alıyor” bilgisini paylaştı.
RT, Samanyolu Yayın Grubu Başkanı Hidayet Karaca’nın gözaltına alınmadan önce yaptığı, “Bu Türkiye’nin utanç veren görüntüsü. 21’inci yüzyılda onlarca televizyon, radyo istasyonu ve dergileri olan bir gruba yapılan çok üzücü” şeklindeki açıklamalarına yer verdi. RT, Ana muhalefet partisi CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun, “Erdoğan yönetiminin tüm muhalefeti susturmak istediği, demokrasiye yönelik bir darbe girişinde olduğu” yönündeki değerlendirmelerine de yer verdi.
CİHAN