Tasarı yasalaşırsa, üye sayısı 7'den 21'e çıkacak.
Kurula üye
seçimi konusunda
cumhurbaşkanının yanı sıra parlamento da söz sahibi olacak.
Yargıtay ve
Danıştay, yargı bağımsızlığını ortadan kaldıracağı iddiasıyla buna karşı çıkıyor. Ancak
Adalet Bakanlığı'nın
HSYK tipi yapıların bulunduğu ülkelerde yaptığı araştırma,
Yargıtay ve Danıştay'ın endişelerinin yersiz olduğunu gösterdi.
Araştırma,
Avrupa ülkelerinin tamamına yakınının bu değişiklikleri çok daha önceleri yaptığını ortaya koydu. Bu ülkelerde yürütme (cumhurbaşkanı), parlamento ve ilk derece hâkimleri HSYK'ya üye seçiyor. Avrupa ülkelerindeki yapılar, 12
Eylül 1980 darbesinin ürünü HSYK'nın başka bir örneğinin olmadığını gösteriyor.
Fransa,
İtalya,
İspanya,
Portekiz ve Polonya'da cumhurbaşkanı,
senato ve parlamento kurula doğrudan atama yetkisine sahip.
Hollanda ve
İsveç gibi ülkelerde, kurul üyelerini hükümet belirliyor. HSYK gibi bir yapı bulunmayan
Almanya ve İngiltere'de, hâkimlerin atanmasında hükümet ve milletvekilleri etkili oluyor. Türkiye'de ise 7 kişilik HSYK'nın 5 asil üyesini Yargıtay ve Danıştay belirliyor. Mevcut haliyle kurulun yapısının, hâkim ve savcılar üzerinde yüksek mahkemelerin vesayetinin olduğu izlenimi oluşturduğu belirtiliyor.
Şu anki
uygulamada, HSYK'nın 5 asil ve 5 yedek üyesi Yargıtay ve Danıştay üyelerinin gösterdiği üç
aday arasından cumhurbaşkanınca atanıyor. Kurulda
adalet bakanı ve müsteşarı bulunuyor. Yeni tasarı ise kurula
üye seçimini daha geniş bir zemine yayıyor. Yargıtay ve Danıştay yine HSYK'ya doğrudan üye seçecek. Bunun yanında parlamento ve cumhurbaşkanı,
hukukçu öğretim üyeleri ile
avukatlar arasından seçim yapacak. 12 bin hâkim ve savcı ise meslektaşları arasından kurula üye seçecek. Kurul, iki veya üç daire şeklinde yeniden yapılandırılacak.
HSYK'nın mevcut yapısı, 2007 yılı AB ilerleme raporunda da eleştirilmiş, HSYK'nın yapısının yargıyı bütünüyle temsil etmediğine dikkat çekilmişti. İşte Avrupa ülkelerindeki HSYK tipi yapılardan örnekler:
FRANSA
Geçtiğimiz yıl yaptığı yargı
reformuyla
Fransız Hâkimler ve
Savcılar Konseyi'nin yapısını değiştirdi. Üye sayısı 16'dan 22'ye çıkarılırken, cumhurbaşkanı, senato ve meclisin seçtiği üye sayısı artırıldı.
Reform öncesi cumhurbaşkanı, senato ve meclis 1'er üye seçiyordu.
İTALYA
Hâkimler Yüksek Kurulu, 27 üyeden oluşuyor. Başkanlığını cumhurbaşkanının yaptığı kurula İtalyan
Meclisi 8 üye atıyor. Yargıtay başkanı ve başsavcısının
doğal üye olduğu kurulda, ilk derece hâkim-savcılarınca seçilen 2 yargıtay üyesi, meslektaşlarınca doğrudan seçilen 10 hâkim ile 4 savcı, meclisin avukat ve hukukçu öğretim üyeleri arasından belirlediği 8 üye bulunuyor.
İSPANYA
Yargı Erki Genel Konseyi, İspanya
kralı tarafından atanan 20 üye ve doğal üye yargıtay başkanından oluşuyor. 12 üye yargının her kademesinde görev alan hâkimler arasından, 8 üye kongre ve senato tarafından avukatlar ve hukukçu öğretim üyeleri arasından belirlenip kral tarafından atanıyor.
İSVEÇ
İsveç Yargı Konseyi'nin başkanlığını hükümet tarafından atanan bir genel müdür yapıyor. 11 üyeli konseyde genel müdürün yanı sıra hükümet tarafından atanan 4 hâkim, 2 parlamenter, 1 avukat, 2
sendika temsilcisi, 1 valilik temsilcisi bulunuyor.