Türkiye'nin yeni nüfusunu belirleyecek olan, ''Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'', bir başka deyişle yeni sistemle nüfus sayımı çalışmalarına başlandı. TÜİK, numaralama çalışması bitirilen Nevşehir, Aksaray, Sinop, Niğde gibi illerde nüfus sayımına başlarken, bu sayımda öncekilerden farklı olarak, sokağa çıkma yasağı uygulanmıyor. Sadece haneye ilişkin 3-4 soru soruluyor ve kişinin vatandaşlık numarası ile kişisel bilgileri alınıyor. Türkiye İstatistik Kurumundan (TÜİK) edindiği bilgiye göre, 18 Ağustos 2006 tarihinde valilerle yapılan toplantıların ardından Türkiye çapında numaralama, bir başka deyişle adres tespiti çalışmaları başladı. Nevşehir, Aksaray, Sinop ve Niğde gibi numaralama çalışmalarını tamamlayan yerlerde, sayım formlarının dağıtımına da başlandı. Özellikle kırsal kesimde numaralama ile birlikte sayım da gerçekleştiriliyor. ANKARA'DA İLK SAYIM KEÇİÖREN'DE OLACAK Bu arada Ankara'daki numaralama çalışmaları Büyükşehir Belediyesi tarafından sürdürülürken, ilk olarak Keçiören'de çalışmaların tamamlanabileceği belirtiliyor. Numaralama çalışmalarının bitmesinin ardından sayıma başlanması hedefleniyor. YENİ SİSTEM NASIL İŞLEYECEK? Yeni sistemde nüfus bilgileri güncel olarak tutulacak, TC kimlik numaralarına göre kişilerin adresleri eşleştirilecek. Böylelikle nüfus artık her an tespit edilebilecek ve eskiden yaşanan sıkıntı ve aksaklıklar sona erecek. Bunun yanında kayda girmeme ya da mükerrer kayıt riskleri de ortadan kalkacak. Sistemin işleyebilmesi için öncelikle numaralama çalışmasına başlanırken, bunun ardından adrese dayalı nüfus kayıt sisteminin alan uygulaması yani fiili olarak nüfus sayımı başlayacak. Daha sonra adres ile TC kimlik numarası eşleştirilecek ve elde edilen bilgiler muhtarlıklarda askıya çıkarılacak. Son aşamada ise doğum, ölüm ve göç gibi kayıtların sürekli işlenmesiyle sistem güncellenerek devam edilecek. VATANDAŞA NE SORULACAK? Bu kapsamda alan uygulamasında, yani yeni nüfus sayımında vatandaşa sorulacak sorular da epey azalacak. Nitekim soru formlarında, gelire ilişkin bir soru yer alacak, böylelikle vatandaşların gelir durumlarının belirlenmesi hedefleniyor.Hane halkına ilişkin bir kaç sorunun yanı sıra, kişisel bilgiler bölümünde ise kişinin adı, soyadı, ana adı ve eğitim gibi sorular yer alırken, burada asıl amacın kişinin TC kimlik numarasının alınması ve adres bilgilerinin bununla entegre hale getirilmesi olduğu belirtiliyor. Bunun yanında soru formlarında ailede çiftçilikle iştigal eden olup olmadığı sorusu ile de çiftçi kayıt sistemine zemin hazırlanması öngörülüyor. Formlar üzerine kişinin ikamet ettiği adres ile bunun bar kodu da girilecek ve bilgileri bu ikametgah adresi ile entegre hale gelecek. Geri kalan bilgiler ise kişilerin TC kimlik numarası vasıtasıyla Mernis sisteminden alınacak. VATANDAŞA NASIL ULAŞILACAK? Yeni nüfus sayımı için TÜİK görevlisi anketörler yine vatandaşın kapısına gidecek, kırsal kesimde öğretmen, imam gibi yerel kamu görevlilerinden anketör olarak yararlanılabilecek. Evinde bulunmayan vatandaş için görevliler kapıya randevu notu bırakacak, özellikle çalışanlar için akşam ya da hafta sonlarına randevu verilebilecek.Tüm bunların yapılması durumunda bile kişilere ulaşılamaması halinde ise imza karşılığında formlar apartman yöneticilerine de verilebilecek.Haziran 2007'ye kadar kendisine ulaşılamayan vatandaşların bağlı bulundukları muhtarlığa ya da TÜİK'e başvurması gerekecek. NÜFUS CÜZDANI OLMAYANA SAYIM SÜRESİNCE AF Tüm vatandaşların TC kimlik numarasını alabilmesi için, sayım çerçevesinde bir kolaylık da getiriliyor. Özellikle nüfus cüzdanı olmayan vatandaşlara sayım süresince ceza ödemeden nüfus cüzdanı alma yolu da açılıyor. Öte yandan nüfus cüzdanlarında kimlik numarası yer alamayan vatandaşların TC kimlik numaralarını öğrenmesi ve TÜİK görevlilerine bunu göstermesi isteniyor. HEDEF 2007 HAZİRAN Çalışmalarda bütün vatandaşlarının sayımının bitirilerek, 2007 yılı Haziran ayında sayım listelerinin muhtarlıklarda askıya çıkarılması hedefleniyor. Sayımın erken bitirilmesi durumunda söz konusu tarihin öne çekileceği belirtilirken, askı süresi de kanunen 2 ay olarak belirlenmiş durumda. SEÇMEN LİSTELERİ DE ORTAYA ÇIKACAK Gelecek yılın ortalarında tamamlanması hedeflenen yeni sayım, genel seçimlere de kaynak teşkil edebilecek. Şu anda Yüksek Seçim Kurulunun (YSK) çalışmalara devam ettiği belirtilirken, sayımın hedeflenen tarihe yetişebilmesi durumunda, YSK'nın buradan hareketle seçmen listelerini oluşturabileceğine işaret ediliyor. TÜİK DEVREDEN ÇIKACAK Sayım sonuçları Mernis sistemine eklenecek ve doğum-ölüm kayıtları ile sürekli güncellenerek, tekrar sayıma gerek kalmayacak.Belediyeler de önümüzdeki dönemde yapı kullanım ruhsatları ile eş zamanlı adres kayıt sistemine ekleme yapacak ve adresler güncel tutulacak. TÜİK, askı süresinin sona erip nüfusun kesinleşmesinden sonra, veri tabanını İçişleri Bakanlığına devredecek ve artık nüfus sayım işine bakmayacak. İKAMETİNİ DOĞRU BİLDİRMEYENE CEZA Yeni sistemde, birden fazla konutu olanlar bunu sisteme kaydettirebilecek, ancak bunlardan sadece 6 aydan daha fazla kaldığı yeri ikametgah olarak beyan edecek. Sistemde ikametgah değişiklikleri için 20 günlük süre verilirken, bunun zamanında bildirmeyenlere 250 YTL, aykırı beyanda bulunanlara ise 500 YTL ceza öngörülüyor.Bunun yanında ikamet ve TC kimlik numarası eşleşeceği için ikametini belirlemeyenler uzun vadede kamu hizmetlerinden faydalanamayacak. MALİYET 100 MİLYON YTL Nüfus sayımı için 60 bin adam/aylık bir iş yükü hesaplanırken, toplamda TÜİK'in 100 milyon YTL harcayacağı öngörülüyor. Bunun için 4/C kapsamında geçici personel alınacağı belirtilirken, alınacak elemanlar illerin ihtiyacına göre belirlenecek ve kaç kişi olacağı ile çalışma süreleri valiliklerce saptanacak.