Türkiye ve
Brezilya’nın arabuluculuğunda
İran ile imzalanan nükleer
takas anlaşmasının yarattığı
kriz, Brezilya’nın Obama’nın mektubunu basına sızdırmasıyla yeni bir boyut kazandı. Anlaşmaya öfkelenen ABD, dün ilk kez Türkiye ve Brezilya’yı da suçladı.
ABD Başkanı
Barack Obama, Brezilya Devlet Başkanı
Lula da Silva ve Baş
bakan Tayyip Erdoğan, 13 Nisan’da Washington’da düzenlenen
Nükleer Güvenlik Zirvesi sırasında bir araya gelmiş, İran’ın nükleer programını tartışmışlardı. Obama bir hafta sonra iki lidere birer
mektup yazıp ABD’nin resmi görüşünü yazılı olarak iletmişti. Bu mektup, Türkiye ve Brezilya’nın İran meselesindeki arabuluculuğu için temel teşkil etmişti.
Anlaşmayı yeterli bulmamıştı
Üç
ülke, nükleer krizi çözecek
ilk adım olması umuduyla 17 Nisan’da
Tahran Anlaşması’nı imzaladı. ABD Yönetimi ise anlaşmanın koşullarını yetersiz bulup BM’de İran’a ek
yaptırım sürecini başlatarak diplomatik yolları kapadı. Brezilya ve Türkiye bunun üzerine Obama’nın kendilerine birer mektup yolladığını, anlaşmanın mektupta belirtilen koşulları bire bir sağladığını savunarak ABD’nin tepkisini eleştirdi.
Politika blogunda yayınlandı
ABD Yönetimi’nin yaptırım baskısını artırması üzerine, sonunda Brezilya Yönetimi, o mektubu basına sızdırdı. Politicaexterna.com adlı bir dış
politika blogunda yayınlanan mektupta yazılanların, Tahran Anlaşması’nda harfiyen sağlandığı ortaya çıktı. Siyasi gözlemcilere göre mektup nedeniyle ABD Yönetimi’nde görevden almalar yaşanabilir.
ABD: Onay almadan Tahran’a gittiler
BEYAZ Saray, mektubun ortaya çıktığı saatlerde, ABD
Dışişleri Bakan Yardımcısı PJ Crowley’nin moderatörlüğünde 3 üst düzey Amerikalı yetkilinin telekonferans yöntemiyle katıldığı bir bilgilendirme toplantısı düzenledi. İsmi verilmeyen yetkililer şu değerlendirmeyi yaptılar: “
Nükleer Güvenlik Zirvesi’nde İran’ın
uranyum zenginleştirilmesini derhal durdurmasını şart koştuğumuzu da söyledik. Ama Brezilya ve Türk Hükümetleri ile ele aldığımız bu konuları mektuba ekleme ihtiyacı hissetmedik. Çünkü Türkiye ve Brezilya’dan, bizim adımıza müzakere etmelerini istemiyorduk. Yine de, eğer bize gelip ellerinde bir
taslak anlaşma olduğunu söyleseler ve buna dair düşüncemizi sorsalardı, görüşümüzü iletirdik. Ancak bunu yapmadılar. Tahran’a gittiler ve anlaşmayı duyurdular.”
Ben Obama’nın mektubunu bilirim
Başbakan Erdoğan da, konuyla ilgili şöyle konuştu: “Takas anlaşmasıyla ilgili Obama’nın açıkladığı bir metin ben görmedim. Bunlar sadece dedikodu. Ben Obama’nın göndermiş olduğu mektubu bilirim. Hangi mektup benim elime ulaştıysa onun içeriğine bakarım, buradan hareket ederim.”
HÜRRİYET