Uyum yasasının çıkmasıyla Genelkurmay Başkanlarının Yüce Divan’da yargılanmasının önü açılacak. Kışlayla ilişkisi kesilen askeri mahkemelerin personel ve binasını bakanlık karşılayacak. 12 EYLÜL referandumu ile kabul edilen anayasa değişikliğinin ardından Meclis’e sunulan uyum yasa tasarılarının kabul edilmesi durumunda Genelkurmay Başkanlarının Yüce Divan’da yargılanmaları, YAŞ ihraçlarına itiraz hakkı ve askeri mahkemelerin kışla dışına çıkmasının önü açılıyor. İzni Başbakan verecek Askeri Hakimler Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı TBMM’ye sunuldu. 85 maddeden oluşan tasarı referandumla birlikte kabul edilen değişikliklerin uyumunu amaçlıyor. Tasarıda daha önce yargılamaları konusunda boşluk bulunan Genelkurmay başkanlarıyla ilgili de düzenleme bulunuyor. Genelkurmay Başkanları, Kuvvet komutanları görevleriyle ilgili konularda Yüce Divan’da yargılanacak. Genelkurmay Başkanı, Hava Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri ve Kara Kuvvetleri komutanı hakkında soruşturma iznini Başbakan, Jandarma Genel Komutanı hakkındaki izni ise İçişleri Bakanı verecek. Soruşturma izni verilmesi halinde soruşturma dosyası Yargıtay Başkanlığı’na gönderilecek. Buradan Yargıtay Ceza Genel Kurulu’na intikal ettirilecek dosya, gizli oyla oluşturulan 3 üyeli komisyon tarafından incelenecek. Cumhuriyet savcısının soruşturma yetkisine sahip olan komisyonun hazırladığı rapor, Ceza Genel Kurulu kovuşturmaya gerek olduğu yönünde sonuçlanırsa Yüce Divan’a sunulmak üzere Yargıtay Başsavcılığı’na gönderilecek.Tasarı, askeri mahkemeler ile bulundukları yerdeki komutanlıklar arasındaki idari bağı da kesiyor. Anayasa değişikliğinin ruhuna uygun düzenlemeyle askeri mahkeme ve savcılıkların personel, bina, malzeme ve her türlü ihtiyaçları Milli Savunma Bakanlığınca karşılanacak. Eskiden Kuvvet komutanları bu görevi yerine getiriyordu. Değişiklik Askeri Mahkemelerin kışla dışına çıkmasını sağlayacak. YAŞ mağdurlarına müjde Taslakta yer alan bir başka önemli düzenleme ise Yüksek Askeri Şura’nın (YAŞ) terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma işlemleri dışındaki her türlü ilişik kesme kararlarına yargı yolu açan düzenleme oldu. Geçmiş dönemlerde belge ve delile dayanmaksızın ‘irticai ve bölücü faaliyet’ gerekçesiyle pekçok subay TSK’dan ihraç edilmişti. Komutan hakime sicil notu veremeyecek TASLAKTA, askeri hakimler hakkında bağlı bulundukları komutanlıkların sicil düzenlemesi uygulamasına da son veriliyor. Hakim ve savcılara bundan böyle idari sicil verilemeyecek. Tasarı ayrıca, Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’ne üye seçilebilmek için “en az yarbay rütbesinde olma” şartını da kaldırdı. Bunun için birinci sınıf hakim olmak yeterli olacak. Taslakta ayrıca Sıkıyönetim komutanlarının Sıkıyönetim Kanunundaki tasarrufları, Milli Savunma Bakanlığı’nın askeri hakimler hakkında verdiği disiplin cezaları, TSK sivil memurları hakkında verilen tüm disiplin cezaları hakkında da yargı yoluna gidilebilecek. Lütfi Kaplan