Son 5 yılda kazandığı ihaleler sayesinde yıllık 6 milyon ton kömür üretimiyle Soma Holding Türkiye’nin en büyük maden şirketi haline geldi. 2012’deki Sayıştay raporunda, Zonguldak Bağlık-İnağzı kömür sahasını alan şirketin, “Üretim taahhütlerine yönelik hazırlıkları nasıl tamamlayacağının soru işareti oluşturduğu” belirtildi.

Sayıştay’ın hazırladığı 2012 denetim raporunda, Türkiye Taşkömürü Kurumu’ndan (TTK) Zonguldak Bağlık-İnağzı sahası ihalesini de alan Soma Kömür İşletmeleri AŞ’nin yakından takip edilmesi talep edilmiş. Sayıştay, şirketin ihale şartlarının dışına çıkma ihtimali ve yükümlülüğünü yerine getirmeme konusunda uyarıda bulunarak buna fırsat verilmemesini istemiş. Ayrıca ihaleye katılan 6 firma arasından Soma Kömür İşletmeleri AŞ’nin tercih edilmesinin teklif veren diğer firmalar nezdinde rahatsızlık oluşturduğuna dikkat çekiyor.

Zaman Gazetesi'nin haberine göre, Özellikle son 5 yılda topladığı ihaleler sayesinde yıllık 6 milyon ton kömür üretimiyle Türkiye’nin en büyük maden şirketi olan Soma Holding, Soma’nın dışında Zonguldak’ta da faaliyet gösteriyor. Şirket, 2011 Ekim ayında Zonguldak Bağlık-İnağzı sahasının rödevans (kömür payı) karşılığı işletme ihalesini kazandı. TTK verilerine göre 136 milyon ton jeolojik rezervi bulunan saha, Kasım 2011’de imzalanan anlaşmayla Soma Kömür şirketine devredildi. 2012 yılı Ocak ayı itibarıyla etüt çalışmasına başlayan Soma Kömür’ün, takip eden 4 yıl içinde sahaya gerekli yatırımları yaparak yıllık 2 milyon tondan başlayan miktarda satılabilir kömür üretme şartını yerine getirmesi gerekiyor. Sayıştay’ın Türkiye Taşkömürü Kurumu 2012 yılı denetim raporunda, Soma’nın yanı sıra Zonguldak’ta da maden ihalesini alan Soma Kömür İşletmeleri şirketiyle ilgili olarak uyarılar yer alıyor. Raporda, Bağlık-İnağzı sahası ihalesine 6 firmanın teklif verdiği, ihale komisyonuca bunlardan 4’ünün değerlendirmeye alındığı, yapılan değerlendirme sonucu ihaleyi Soma Kömür İşletmeleri AŞ’nin kazandığına dikkat çekiliyor.

 Rapora göre ihale komisyonunca değerlendirmeye alınan ve 4 ciddi tekliften birini veren Kardemir AŞ, ihalenin kendilerine verilmemesi halinde devletin 350 milyon dolar zarara uğrayacağını iddia ederek ihaleye itiraz etti. TTK, itirazı ihale sürecine müdahale gerekçesiyle reddetti. İhaleyi kazanan Soma Kömür ile 04.11.2011 tarihinde sözleşme imzalanarak 18.11.2011’de yer teslimi yapıldı. Soma Kömür şirketinin kazandığı saha ile ilgili olarak Sayıştay raporunda şu ifadeler yer aldı: “Bu tarihten (8.11.2011) itibaren 2 yıllık, sahanın etüt edilmesi ve proje hazırlanması süresi başlamıştır. Bu iki yıllık sürenin sonunda ise teklif mektubunda belirtilen 4 yıllık hazırlık süresi başlamış olacaktır. Bu sürenin sonunda 1. ve 2. üretim yılları için 2 milyon ton/yıl kömür üretimi taahhüt eden firmanın sonraki yıllarda üretimi kademeli olarak artırarak 11. üretim yılından itibaren 3,3 milyon ton/yıl kömür üretimi taahhüdü bulunmaktadır.”

Denetim tarihi olan Haziran-2013 itibarıyla 2 yıllık sahanın etüt edilmesi ve proje hazırlanması süresinin sonuna yaklaşıldığının vurgulandığı raporda, “Firma tarafından kalan sürede işletme projesinin hazırlanması ve 4 yıllık sürede, yılda 2 milyon tondan başlayarak kademeli olarak 3,3 milyon tona çıkacak üretim taahhütlerine yönelik hazırlıkların nasıl tamamlanacağı soru işareti yaratmaktadır.” denildi.

 Sayıştay raporunda, ihaleye katılarak ciddi teklifler veren ve yaşanan süreci takip ettiği bilinen firmaların, TTK’ya karşı haksız rekabet nedeniyle tazminat davaları açma ihtimaline de dikkat çekiliyor. TTK’nın ihaleyi kazanan Soma Kömür İşletmeleri AŞ’nin olası taleplerine karşı da uyarıldığı raporda şunlar kaydediliyor: “İhaleye katılan diğer firmalara karşı haksızlık, ihale şartlarına, şartname ve sözleşmelere aykırılık teşkil edebilecek, ihale tamamlandıktan sonra şartname ve sözleşmede değişiklik anlamına gelecek, rekabet şartlarına aykırı nitelik taşıyan karar ve uygulamalardan sözleşmede belirtilen madencilik faaliyetini etkileyen zorunlu sebepler olmadıkça özenle kaçınılması, firma çalışmalarının yakinen takip edilerek gerektiğinde çalışmalarını hızlandırması yönünden uyarılması gerekmektedir.”