2000 yılında yabancı öğrencilerin Alman dilini daha iyi konuşabilmesi, yazılı ve sözlü sınavları rahatça geçebilmesi için kurulan Sprachakademie-Hannover yeni dönem hazılıklarını tamamladı. Yurtdışından gelen yabancı öğrenciler, Alman yüksek okullarında eğitime başlamadan önce almanca dil sınavını veya Studienkoleg sınavını geçmek zorundalar. ALMANCA EN İYİ BURADA ÖĞRENİLİR İşte bu amaçla Sprachakademie-Hannover ilk tanışmadan itibaren yabancı öğrencilere her türlü dil desteğini ve danışmanlık hizmetlerini veriyor. Almanya'da Üniversite Sistemi ve Eğitim Yapısı Almanya'da eğitim, federal devletin değil eyaletlerin yetkisine tabidir. Bu yüzden her eyalette birbirinden farklı uygulamalar görülebilir. Ancak gerçekte temel konularda farklılıklardan çok uyumluluk vardır. Almanya, Türkiye'den farklı olarak ABD ve Avustralya gibi federal yapılı bir devlettir. Eğitim kural olarak federal devletin değil eyaletlerin yetkisine tabidir. Bu çerçevede ülkedeki 17 eyalette birbirinden farklı düzenlemelerle karşılaşılır. Ancak nihai olarak bu federal düzenlemelerin yakından incelendiğinde birbirinden çok büyük farklılıklar içermediğini görürsünüz. Almanya'da yüksek eğitim alanında sistem, Üniversiteler/ Universitaet ve Meslek Yüksek Okulları / Fachhochschule şeklindeki bir temel ayrıma dayanır. Yüksek eğitimin omurgasını ve yabancı öğrencilere yönelik en geniş alternatifleri teknik üniversite ve klasik üniversite olmak üzere iki formda bulunan üniversiteler sunar. Meslek Yüksek Okulları ise toplum ve ekonomideki yetişmiş nitelikli personel ihtiyacına cevap vermeye yönelik kısa süreli (3 yıl) ve mesleki odaklı eğitim kurumlarıdır. Genellikle bir üniversiteye bağlı olarak eğitim verirler. Üniversite eğitimi Temel Eğitim / Grundstudium ve Ana Eğitim / Hauptstudium şeklinde ayrılır. Bir bölümle ilgili temel bilgilerin verildiği Temel Eğitim 4 sömestr sürer, genellikle bir ara sınav / Zwischenprüfung ile sona erer. Ardından başlayan Ana Eğitim süresince ilgili bölümde uzmanlaşma ve derinleşmeye yönelik bilgiler öğrenilir. Öğrenim sürecinde dersler, alıştırmalar, seminer çalışmaları, stajlar genellikle yerine getirilmesi gereken formlardır. 1991/92 rakamlarına göre ortalama eğitim süresi üniversitelerde 6.4 yıl, meslek yüksek okullarında 4.5 yıl sürmektedir. 2000'li yıllardan itibaren Almanya, yüksek okullarla ilgili çok ciddi politika değişikliklerini uygulamaya koymuştur. Bu çerçevede Almanya'da eğitimin dünya pazarlarında rekabet edebilir bir ürün haline getirilmesine öncelik verilmektedir. Önceleri yabancı öğrencileri sadece üçüncü dünya ülkelerinin vatandaşlarına yardım ediyor tavrıyla karşılamış olan Almanya, artık yabancı öğrenciyi müşteri olarak görmeye başlamıştır. Bu durum, yabancı öğrenciler için Almanya'yı pek çok bakımdan daha cazip hale getirdi. Alman eğitim sisteminin uluslararası standartlara uymayan ve bu yüzden Almanya dışında tanınırlıkta zorluklara yol açan özelliklerinin azaltılması hedef alınmıştır. Bu hedef doğrultusunda, uluslararası alanda genel kabul gören anglo sakson eğitim modelleri olan bachelor ve master gibi eğitim tipleri son 4-5 yıldan beri bütün ülkeye yayılmış durumdadır. Pek çok alanda sadece İngilizce eğitim veren bölümler açılmış ve kısa sürede başarılı olmaya başlamıştır. Bütün bu olumlu gelişmelerin yanında olumsuz olan tek gelişme, 2007 yılından itibaren bir kısım eyaletlerde (Bayern, Baden-Württemberg...) harçların dönem başı yaklaşık 500 Euro'ya çıkacak olmasıdır. Fakat bu, Almanya'da ekonomide yaşanan bir duraklama sonucu mecbur kalınan bir uygulamadır. Sonuç olarak eğitim sisteminde gerçekleştirilen son reformlar sayesinde Almanya, yabancı öğrenciler için kendini daha cazip hale getirmiş oldu. Ek olarak üniversiteden mezun olduktan sonra Almanya'da iş bulup çalışarak Almanya'ya yerleşme hakkı tanıyan Göç Kanunu da (Zuwanderungsgesetz) 2005 yılında yürürlüğe girdi. Bütün bu faktörler bir araya konulduğunda, yabancı öğrenciler için artık 2000'li yıllar öncesine oranla çok daha cazip bir Almanya var... Almanya'da Meslek Yüksek Okulu (Fachhochschule) Almanya'da Fachhochschule, meslek yüksek okulu anlamına gelmekle birlikte, üniversite ile aynı statüde görülür. Verilen eğitimin üniversite eğitiminden farkı, daha çok uygulama odaklı oluşudur. İngilizce olarak 'University of Applied Sciences' olarak anılan Fachhochschuleler Almanya'da hem yerli hem yabancı öğrencilerden büyük ilgi görmektedir. Bu ilginin en büyük sebeplerinden biri, bu kurumlardaki eğitimin üniversiteye oranla daha az teori, daha çok uygulama içermesidir. Böyle bir kompozisyonda eğitim gören Fachhochschule mezunları, iş piyasasında da çabuk ve daha az zorlanarak iş bulabiliyorlar. Türk öğrenciler için de Fachhochschule'ler önemli bir alternatif olma özelliğine sahiptir. Buralarda kısa sürede teknik uygulama bilgisi öğrenilip Türkiye'de iş hayatında avantaj elde edilebilecektir. Almanya'da Devlet Üniversiteleri (Universität) Almanya'da devlet üniversiteleri köklü bir geleneğe ve geniş imkanlara sahiptir. Klasik üniversiteler bünyelerinde hemen her fakülteyi barındırır Almanya, üniversite okumak isteyenler için geniş imkanlar sunmaktadır. Uluslararası tanınırlığa sahip Bachelor ve Master gibi bitirme dereceleri ve uluslararası not transferi imkanını sağlayan yeni yapısıyla ayrı bir cazibe kazanmıştır. Almanya'da üniversiteler, Fachhochschule ve Technische Universität'ten, uygulamadan çok teori ağırlıklı oluşları ve kapsamlarının genişliği ile ayrılırlar. Fachhochschuleler, teoriden çok uygulama ağırlıklı mesleki yüksek okullardır. Mezunları iş hayatında daha çabuk iş bulurlar. Fakat yükselme imkanları üniversite mezunları kadar geniş olmayabilir. Teknik üniversiteler ise, sadece teknik sayısal bölümleri bünyelerinde barındırırlar. Sözel bölümler genellikle teknik üniversitelerde bulunmaz. Almanya'da devlet üniversiteleri kalite ve sundukları fakülte çeşitliliği ile kendilerini belli etmektedirler. Alman üniversiteleri, üniversite geleneğini modern donanım, araştırma ve eğitim ile birleştirmektedir. Alman hükümeti, üniversitelerin daha çok uluslararası bir yapıya kavuşması için tedbirler almakta ve programlar yürütmektedir. Bu sayede, Alman üniversitelerinin dünya çapında uluslararası rekabete açılması ve bu rekabette kendilerine iyi bir yer edinmesi hedeflenmektedir. Bu doğrultuda Alman üniversiteleri çok sayıda uluslararası tanınırlığa sahip Bachelor ve Master gibi dereceler vermeye başlamışlardır. Özellikle lisans üstü eğitimde (post graduate) İngilizce olarak sunulan çok sayıda eğitim alternatifi mevcuttur. Alman Hükümeti 2010 Bologna Sürecine aktif olarak katılmaktadır. Bu süreç çerçevesinde, 2010 yılına kadar Avrupa çapında ortak bir yüksek okul alanı yaratılması hedeflenmektedir. Almanya'da Türkiye'den farklı bir nokta, ünlü üniversitelerin büyük şehirlerde değil daha ziyade yüz - iki yüz bin nüfuslu küçük ve sakin üniversite şehirlerinde bulunmasıdır. Türkiye'den gelen bir öğrenci ilk bakışta küçük bir şehire geldiğinde buradaki üniversitenin de küçük ve bilimsel bakımdan daha az tanınmış olduğu hissine kapılabilir. Böyle bir çıkarım Almanya gerçeklerine uygun değildir. Almanya'da Üniversite Kabul Şartları (Zulassungsvoraussetzungen) Almanya'dakine eş değerde yani 13 senelik eğitimin ardından alınmış 'lise diploması' ve yeterli Almanca dil bilgisi (DSH) temel şarttır. Almanya'da bir üniversite veya meslek yüksek okuluna kayıt için aranan temel şart Almanya'daki öğrencilerde 13 yıllık Lise Eğitimi Diplomasi / Abitur olduğu gibi, yabancı öğrenciler için de buna eş değerde olduğu Alman makamlarınca tanınmış bir Lise Diploması'dır. Diplomaların denkliği ile ilgili konularda eyaletlerin Kültür veya Bilim Bakanlıkları'nca oluşturulan makamlardan bilgi alınmalıdır. Bu noktada Türkiye'de lise bitirmiş öğrenciler için lise süresi 11 yıl olmasına rağmen ÖSS Sonuç Belgesi, ÖSS'de Türkiye'de kazanılmış bölüme eş veya benzer bir bölüme herhangi bir Alman üniversitesinde kayıt yaptırabilme imkanını sağlamaktadır. Daha acık ifade ile, teorik olarak Türkiye'de girdiğiniz ÖSS Sınavı'nda kazanacağınız bölümü bir Alman üniversitesi çatısında okumak imkanına da sahipsiniz. Bunun için yerine getirilmesi gereken diğer şart, bütün Alman üniversite ve yüksek okullarınca kural olarak istenen Almanca Dil Yeterlilik Sınavı / DSH'nın başarılmasıdır. Bu sınav yaklaşık Orta Derece II / Mittelstufe II seviyesinde bir dil birikimini gerektirip, sıkı bir çalışma ile aşağı yukarı 6 -12 ay arası süren bir dil kursu eğitimi ile kazanılabilir. Bu sınava hazırlık için hemen her üniversitenin ücretsiz sunduğu dil kurslarına / DaF da belli bir seviyeden sonra kaydolabilmek mümkündür. Türkiye'de ÖSS Sınavı kazanıldığı halde eğer üniversite sınavına kadar görülen eğitim 12 yıldan az ise Almanya'da Almanca bilgi durumuna göre iki veya bir sene süren denkleştirme programı öngörülmüştür. Bu eğitim neticesinde basarı seviyesine göre uygun bir üniversiteye kayıt yaptırmak mümkün olmaktadır. Daha çok ailesi Almanya'da olup liseyi Türkiye'de bitirmiş öğrenciler açısından pratik değere sahiptir. Alman Mezuniyet Dereceleri Alman eğitim sistemindeki en önemli mezuniyet dereceleri, Diplom, Magister Artium, Staatsexamen, Graduiertenkollegs, Promotion, Bachelor ve Master'dir. Diploma Bilim, Mühendislik ve çoğu zaman Sosyal Bilimler ve Ekonomi eğitimi sonunda alınan derecedir. Derslerin tamamlanmasından sonra sunulan bir Diploma tezi, çeşitli sözlü ve yazılı sınavların ardından alınan bu Diploma Belgesi profesyonel yetkinlik sağlar ve pek çok iş alanı için gereklidir. Magister Artium Sosyal Bilimler ve Sanat dallarında alınan ve profesyonel yetkinlik sağlayan bitirme derecesidir. Diploma derecesinden farklı olarak, iki ana dalda ya da bir ana dal ile iki yan dalda alınması gereklidir. Ön şartları dallara ve üniversitelere göre değişse de her üniversite yazılı bir akademik tez ister ve sözlü sınavlar yapar. Staatsexamen Staatsexamen, devlet tarafından gerçekleştirilen bir mezuniyet sınavıdır. Bu sınav Alman vatandaşlarına olduğu gibi yabancılara da açıktır. Alman vatandaşlarına, resmî bir kurumda işe girebilmeleri ve hekimlik, eczacılık, avukatlık, öğretmenlik gibi meslekleri icra edebilmeleri için istenilen nitelikleri kazandırır. Yabancı uyruklular da eczacılık, tıp ve hukuk bilimi dallarında bu sınava girebilirler. Staatsexamen sınavı devlet sınav daireleri ve yüksek öğrenim kurumları yönetmeliklerine göre yapılır. “Staatsexamen”, nitelik açısından “Diplomprüfung” ve “Magister Artium” ile eşit hakları kazandırır. Graduiertenkollegs Doktora yapmak üzere danışmanlık desteği almak için herhangibir profesörle bağlantı kurulamadığı takdirde “Akademik Ünvan veren Kolleg”ler ( Graduiertenkollegs ) bir alternatiftir. Bu kuruluşlar; üniversitelerde bilim alanında yeni yetişenlerin teşvik edilmesini amaçlarlar. Graduiertenkollegs”lere katılanlara, akademik unvan veren bir veya daha fazla yüksek okul öğretmeni danışmanlık yapar. Öğrenim görmek istediğiniz yüksek okuldan “Graduiertenkollegs” kurulusunun olup olmadığı ve bu konudaki ayrıntılı bilgileri alabilirsiniz. Promotion Doktora (Promotion) çalışmasına kabul edilebilmek için; adayların, bir yüksek öğretim kurumu bitirmesini sağlayan devlet sınavını (Staatsexamen, Diplomhauptprüfung, Magister Artium) veya Almanya’da denkliği kabul edilen yabancı bir üniversiteyi başarı ile bitirdiğini ispatlaması gerekir. Almanya dışında hak edilen yüksek okul mezuniyetinin Almanya’daki yüksek okul mezuniyeti ile eş değerliliğitanınırsa, doktora öğrencilerinin, kendilerine bir konuda tez vermesi ve bu tezin hazırlık safhasında danışmanlık yapması için bir “danışman hoca” (Doktorvater-Doktormutter) bulmaları gerekir. Doktora öğrenciliği için gerekli bütün şartları yerine getirmiş olsanız bile, hocalar size danışmanlık yapmakla zorunlu değildir. Başvuru sahibi, doktora çalışmasına danışmanlık edecek hocayı kendi bulamazsa dekanlık kendisine yardımcı olabilir. “Doktor ünvanı”nın kazanılabilmesi için, yazılı doktora tezinin (Disseration) kabul edilmesi ve sözlü sınavların (Rigorosum) başarılması gerekmektedir. Doktor adayı, bağımsız olarak bilimsel çalışmalar yapabileceğini ve her şeyden evvel kendi bilimsel alanında yeni bilgilere ulaşabileceğini ve bu bilgilerle bilimsel araştırmaya katkıda bulunabileceğini, kanıtlamak zorundadır. Doktor unvanını alma süresi; öğrenim dalı, konusu ve çalışmalara göre, diploma (lisans) sınavı, master sınavı, devlet sınavı ya da aynı değerde kabul edilen yabancı bir ülke üniversitesi sınavlarından sonra, 2 ile 6 yıl arası sürebilir. Bachelor ve Master Alman yüksek okulları’nın bir çoğunda ‘Bachelor’ veya ‘Master Degree’ gibi uluslar arası nitelikte hazırlanmış öğretim programları bulunmaktadır. Bu programlar genel olarak 6-8 sömestre devam eder. Öğretim programının başarı ile tamamlanması ile “Bachelor’s degree” (lisans) seviyesinde bir diploma alınır. Almanya'da Eğitim Harçları Almanya'da üniversite eğitimi kural olarak ücretsizdir. Almanya, eğitim harçları bakımından yerine göre Türkiye'den bile daha düşük bir noktada bulunmakta olup her dönem başında ortalama sadece [e]40-50 EUR harç ödenmesi gerekmektedir. Bu miktar da aslında harç olmayıp Öğrenci İşleri için bir Sosyal Katkı niteliğindedir. Dönem Bileti (Semesterticket) için de ortalama 175 Euro civarında bir tutar dönem başı ödenir. Çoğunlukla alınması mecburi olan bu biletle, üniversitenin bulunduğu bölgedeki bütün toplu taşıma araçlarından dönem boyunca ücretsiz yararlanılır. ABD, İngiltere, Avustralya vs. gibi harçların astronomik seviyelerde bulunduğu ülkeler karşısında Almanya bu yönüyle de öğrenci dostu bir ülkedir ve özellikle orta gelirli gençlerimiz için vazgeçilmez bir yurtdışı eğitim seçeneğidir. Bununla birlikte, son yıllarda Almanya'da da paralı ve parasız çok sayıda master programı başlatılmış ve özellikle yabancı öğrencileri çekmeyi hedef almıştır. Bunların paralı olup olmadığını özenle araştırmanızı tavsiye ederiz. Paralı olanların ücretleri okuldan okula ve masterdan mastera farklı olabilmektedir. Bu bağlamda fiyatları yaklaşık 5.000 ile 15.000 EUR arasında değişmektedir. Bu tür paralı üniversitelerin büyük kısmı devlet üniversitesi olup yalnız küçük bir bölümü özel sektörce işletiliyor. Ayrıca son olarak 2005 yılında Federal Anayasa Mahkemesi tarafından eyaletlerin üniversite harçlarını artırmaları önünde bir engel bulunmadığı yolunda bir karar alınmıştır. Bu karar doğrultusunda her eyalet hükümeti, kendi eyaletindeki devlet üniversitelerinin harçlarını yükseltme yetkisine sahip durumdadır. Almanya'daki son yıllarda devlet bütçesindeki açık nedeniyle pek çok eyalet hükümeti harçları dönem başına 500 ile 1.500 Euro arasında yükseltme kararı almıştır. Bazı eyaletlerde WS (Kış) 2006 / 2007 döneminden başlayarak dönem başı 500 Euro tutarında harçlar alınmaya başlanacaktır. Bazı eyaletlerde ise hala bu konuda bir mutabakata varılmış değildir. Almanyada eğitim ve yaşam için aylık ortalama 600-650€ lluk bır gelire ihtiyaç vardır.