RU­Hİ­SAK, ilk ra­po­ru­nu uzun sü­re in­ce­le­me yap­tı­ğı psi­ki­yat­ri has­ta­ne­le­ri ile re­ha­bi­li­tas­yon mer­kez­le­ri üze­rin­de ha­zır­la­dı. BU­GÜ­N’­ün ulaş­tı­ğı ra­por­da psi­ki­yat­ri has­ta­ne­le­ri­nin bu­lun­du­ğu İs­tan­bul İz­mir Ma­ni­sa, Ada­na, Sam­sun il­le­ri zi­hin­sel en­gel­li­le­rin tu­tul­du­ğu mer­kez­ler mer­cek al­tı­na alın­dı.

Akıl sağ­lı­ğı has­ta­ne­le­ri in­ce­len­di­ğin­de dok­tor ba­şı­na Ba­kır­köy'de 7.1, Eren­köy'de 16.6, Ma­ni­sa'da 31, Ada­na'da 24.7, ve Sam­sun'da 14.7 ya­tak­lı has­ta dü­şü­yor. 250 ya­tak­lı Eren­köy RSHH'nde hiç psi­ko­log ve sos­yal ça­lış­ma­cı bu­lun­mu­yor.

Akıl has­ta­ne­le­rin­de ila­ca da­ya­lı te­da­vi uy­gu­la­nır­ken has­ta­la­rın psi­ko­te­ra­pi al­ma im­ka­nı ne­re­dey­se yok.  Has­ta­lar sa­bah 6’da kal­dı­rı­lıp bü­tün gün ka­pa­lı or­tam­da ço­ğu kez de ko­ri­dor­lar­da hiç­bir şey yap­ma­dan za­man ge­çi­ri­yor. Hiç kim­se on­la­ra de­ğer ve­rip ko­nuş­ma­dı­ğı gi­bi fi­kir­le­ri so­rul­mu­yor, an­lat­mak is­te­dik­le­ri din­len­mi­yor. Yal­nız­ca dü­ze­ni boz­ma­dan ses­siz sa­kin dur­ma­la­rı bek­le­ni­yor.

Hat­ta zi­ya­ret sı­ra­sın­da hem­şe­ri­le­rin iti­raz sa­hi­bi has­ta­la­rı an­la­ma ça­ba­la­rın­dan çok sus­tur­ma­ya, sin­dir­me­ye yö­ne­lik tep­ki­ler göz­lem­le­di. Bu­nun­la da sı­nır­lı kal­ma­yıp hiz­met­li per­so­ne­lin has­ta­la­ra şid­det kul­lan­dı­ğı­na araş­tır­ma eki­bi ta­nık ol­du. Fi­zi­ki şid­de­ti da­ha çok sağ­lık me­mur­la­rı ve gü­ven­lik gö­rev­li­le­ri ta­ra­fın­dan ya­pı­lı­yor. Has­ta­lar özel­lik­le ge­ce­le­ri ve haf­ta son­la­rı şid­de­te ma­ruz kal­dık­la­rı­nı be­lir­ti­yor. 

Ra­por­da, has­ta­ne­le­rin tu­va­let ve ban­yo­la­rın fi­zik­sel en­gel­li bi­rey­le­re uy­gun ol­ma­dı­ğı be­lir­til­di. Kat­lar­da asan­sör bu­lun­ma­dı­ğı için fi­zik­sel en­gel­li bi­rey­le­rin açık ha­va­ya çı­ka­ma­dık­la­rı tes­pi­ti­ne yer ve­ril­di. Fi­zik­sel en­gel­li bi­rey­le­rin ser­vis­ler­de mah­sur kal­dı­ğı tes­pit edil­di.

Öte yan­dan bu tür te­da­vi­ler­den en son baş­vu­ru­la­cak yön­tem olan tes­pi­tin  (ya­ta­ğa bağ­la­ma) çok yay­gın ola­rak kul­la­nıl­dı­ğı dik­kat çek­ti. Dün­ya Sağ­lık Ör­gü­tü ya­ta­ğa bağ­la­ma­nın müm­kün ol­du­ğun­ca ya­pıl­ma­ma­sı, ya­pıl­ma­sı du­ru­mun­da da sü­re­nin 2-3 saa­ti geç­me­me­si­ni ve bu­nun da en az 24 sa­at ara­lık­lar­la ya­pıl­ma­sı­nı ön gö­rü­yor.

Bu­na rağ­men in­ce­le­nen ka­yıt­lar­da bü­tün has­ta­ne­ler­de sü­re­nin 24 saa­ti aş­tı­ğı tes­pit edil­di. Ço­ğu has­ta­nın al­tı­na yap­mak zo­run­da kal­dı­ğı or­ta­ya çık­tı.

Bir baş­ka so­run da zi­hin­sel en­gel­li bi­re­yin cin­sel ta­ciz ve is­tis­mar­dan ko­run­ma­sı so­ru­nu. Ra­po­ra gö­re zi­hin­sel en­gel­li has­ta­la­rın cin­sel is­tis­mar du­ru­mun­da göz­lem oda­sı­na alın­dık­la­rı be­lir­til­di.Ra­por­da has­ta­ne­le­rin ta­ciz ve is­tis­ma­ra kar­şı ko­ru­yu­cu, ön­ce­den plan­lan­mış bir po­li­ti­ka­sı­nın bu­lun­ma­dı­ğı vur­gu­lan­dı.

Has­ta ya­tış ka­yıt­la­rı in­ce­len­me­sin­de Ai­le ve Sos­yal Po­li­ti­ka­lar Ba­kan­lı­ğı­’na bağ­lı yurt­lar­dan akıl has­ta­ne­le­ri­ne yö­nel­me ol­du­ğu tes­pit edil­di. Sı­ğın­ma ev­le­ri ve ba­kım ku­rum­la­rın­dan ge­len has­ta­la­rın yüz­de 80’i ta­ciz, en­sest ve te­ca­vüz mağ­du­ru. Te­ra­pi des­te­ği uy­gu­lan­ma­yan bu has­ta­la­rın ge­ri dö­nüş ora­nı­nın ise yüz­de 60 ci­va­rın­da ol­du­ğu be­lir­til­di.

Has­ta­la­rın bü­yük ço­ğun­lu­ğu te­da­vi ve ilaç­lar ko­nu­sun­da bil­gi­len­di­ril­mi­yor. Az sa­yı­da has­ta ise dok­to­run ilaç­lar hak­kın­da fik­ri­ni sor­du­ğu­nu be­lirt­ti. Ba­zı has­ta­la­rı bu ko­nu­da­ki açık­la­ma­sı şu yön­de ol­du: “Te­da­vi­le­ri­miz­le il­gi­li bil­gi ve­ril­mi­yor, ilaç­la­rın ku­tu­la­rın­dan an­la­ma­ya ça­lı­şı­yo­ruz. İla­cın ne için ve­ril­di­ği­ni (Sam­sun-37 ya­şın­da-er­kek) ne ilaç kul­lan­dı­ğı­mı bil­mi­yo­rum, söy­le­mi­yor­lar ki psi­ko­log­la da gö­rüş­me ya­pıl­mı­yor. Dok­tor­lar­la da çok kı­sa sü­re­li ve haf­ta­da bir kez gö­rü­şe­bi­li­yo­rum Sam­sun- 26 ya­şın­da-er­kek)”

(Bugün.com)