Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Cumhuriyetçi Eğitim ve Kültür Merkezi Vakfı’nın (Cem Vakfı) cami, kilise ve sinagoglar gibi elektrik faturasından muaf tutulma talebinin Türk mahkemeleri tarafından olumsuz karşılanması üzerine yaptığı başvuruyu karara bağladı. 

Mahkemeden yapılan açıklamada, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin düşünce, vicdan ve din özgürlüğü ile ilgili 9'uncu maddesi ve ayrımcılık ile ilgili 14'üncü maddesinin ihlal edildiği duyuruldu. Kararda, AİHS'nin 9. maddesiyle korunan din ve vicdan özgürlüğü ilkesinin, 14. maddeyle korunan ayrımcılık yasağının ve 41. maddeyle korunan hakkaniyetli tazmin hakkının ihlal edildiğine hükmedildi. Devletin, şikayetçi Cem Vakfı dosyasında 612 bin liralık elektrik faturasının tazmin etmesini talep etmedi. Ancak, 10 bin Euro manevi tazminat talebinde bulundu. Strasbourg Mahkemesi, ödenecek tazminat miktarının 6 ay sonra belirleneceğini duyurdu. Türk hükümetine Yenibosna Cemevi ile görüşerek bir uzlaşma sağlaması için zaman tanındı.

AİHM’in açıklamasında Türk hukukunda dini kurumların elektrik faturalarından muaf tutulduğunu belirterek, davaya söz konusu kurumun makul bir gerekçe olmaksızın ayrımcı bir tutuma tabi tutulduğu aktarıldı. Türk hukukunda açıkça ibadet yerlerinin elektrik paralarından muaf tutulduğu ancak bunun cemevleri için geçerli olmadığının yazıldığı belirtilirken, bunun ayrımcı bir muamele olduğu vurgulandı. Kararda, cemevlerinin de diğer ibadethaneler gibi inançların yerine getirildiği mekânlar olduğuna dikkat çekildi. Türk devletinin ibadethaneler arasında ayrım yapamayacağına değinildi. 

Karara İspanyol hakim Andras Sajo şerh düştü. İspanyol hakim, Aleviler’e yönelik hak ihlalinin elektrik faturalarının ödenmesiyle giderilemeyeceğini savundu. Sajo, ''Bu karar Aleviler’in ve ibadethanelerinin eşitlikçi bir muamele görmeleri için yeterli değildir'' ifadelerini kullandı.  Dava, İhsan Güler M. ve Sina Uğur M. tarafından Türk mahkemelerinin olumsuz görüş belirtmesi üzerine 2010 yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne taşınmıştı.

Cem Vakfı Genel Başkanı Prof. Dr. İzzettin Doğan:  Tarihi bir karar. Bu hakikaten, Türkiye'nin hem kültür tarihinde hem de inanç tarihinde önemli bir ilke kararını oluşturuyor. Bundan böyle Türkiye'de tüm dini hayat ve kültürel hayat bu ışığın altında ve koyduğu ilkeler doğrultusunda yorumlanmak zorunda. 

Anadolu Alevi-Bektaşi Federasyonu Genel Başkanı Cengiz Hortoğlu: Yıllardır söylediğimiz şeyi AİHM metne dökmüş oldu. Keşke Avrupa üzerinden değil de kendi dinamiklerimizden halledebilseydik. Bu karardan sonra hükümetin de varsa yapabileceği şey hızlandıracağını düşünüyorum. 

Çerağ Alevi Bektaşi Derneği Başkanı Avukat Gülnaz Güneş Aykaş: Çok olumlu buluyorum. Geç kalmış bir karar. Aleviler’e cami ve Sünnileşme dayatması yapılmamalı. Bundan vazgeçilmeli. 

Hacı Bektaş-ı Veli Kültür ve Tanıtma Derneği Genel Başkanı Dinçer Türkmen: Aleviler açısında sevindirici bir olay. İstekler karşılanmayacak istekler değil. Umarım devlet yetkilileri bu kararı dikkate alır. 

BUGÜN