Tarihçiler, eski bakan ve milletvekillerinin katıldığı programda, Abdülhamit'in yönetim anlayışı ve uyguladığı politikalarla ilgili bilgiler verildi. Törenin en çarpıcı tespiti ise eski bakanlardan İsmail Kahraman'ın Abdülhamit'e tarihçilerin bakışıyla ilgili sözleri oldu. Kahraman, ''Abdülhamit tahtta kalabilseydi, Birinci Dünya Savaşı çıkmazdı.'' dedi. Mehmet Tosun başkanlığındaki bir grup tarafından II. Abdülhamit'in (1842-1918) Cağaloğlu'ndaki türbesinde yapılan 'Abdülhamit'i anma ve yad etme programına eski Kültür Bakanı İsmail Kahraman, tarihçiler ve akademisyenler katıldı. Abdülhamit'in padişahlık yaptığı dönemde yaşadıkları, o dönemki dünya konjonktürü ve Osmanlı'nın içinde bulunduğu döneme ilişkin bilgiler veren konuşmacıların ardından aynı türbe içinde mezarları bulunan Abdülhamit Han, Sultan Abdülaziz, Sultan II. Mahmut ve yakınlarının ruhları için Kuran'ı Kerim okundu. Abdülhamit döneminin siyasi olarak değerlendirmesini yapan eski bakanlardan İsmail Kahraman, Abdülhamit'in zorlu koşullarda tahtta kaldığını ve devleti yönetirken gösterdiği başarı nedeniyle 'dahi' olarak kabul edildiğini anlattı. Sultan'ın, tahta çıkışından 'hal' edilinceye kadar geçen sürede Osmanlı İmparatorluğu'nu ileri götürdüğünü örnekler vererek anlatan Kahraman, tarihçilerin o döneme ilişkin çarpıcı bir tespitini de dile getirdi. I. Dünya Savaşı'ndan hemen önceki dönemde Osmanlı ile Avrupa devletlerinin ilişkilerini başarı ile yürüten Abdülhamit'in ikili ilişkileri ustaca yönettiğini dile getiren Kahraman, ''tarihçiler 'Abdülhamit tahtta kalabilseydi, 'hal' edilmeseydi I. Dünya Savaşı Çıkmazdı' demişlerdir.'' dedi. Kahraman, mezarları yurt dışında bulunan Osmanlı padişahlarının da bulundukları bölgelerde 'garip' kaldıklarını belirterek gerekli düzenlemeler yapılarak Osmanlı padişahlarının bu garipliklerinin giderilmesi gerektiğini söyledi. Sultan Vahdettin'in mezarının Suriye'nin Şam şehrinde bulunduğunu belirten Kahraman, ''onlar bu topraklara vücut veren insanlardır. Bu garipliklerinin son bulması lazım'' ifadelerini kullandı. Düzenleme komitesi adına konuşan Mehmet Tosun ise Sultan'ın tahttan indirilişinin 101. vefatının 92. yıldönümünde bu programı düzenlediklerini anlatarak çok sayıda davetlinin bulunmasına rağmen katılımın düşük olmasından şikayet etti. Tosun, İlber Ortaylı gibi bazı isimlerin de törene davet edildiğini ancak katılmadıklarını dile getirdi. (CİHAN)