Pahalı benzinden bıkan vatandaş çareyi aracına gaz tankı taktırmakta bulurken, LPG (likit petrol gazı) en lüks araçlara bile yayılmaya başladı. Ancak bu konuda, ilginç ve tehlikeli bir gelişme daha yaşanıyor. Fiyatı 43 YTL'ye kadar çıkan 12 kilogramlık mutfak tüpü, yaklaşık 15 YTL daha ucuz olduğu için otogaz istasyonlarında dolduruluyor. Hatta tüpe 5 ya da 10 YTL'lik gaz alan bile var. Yasağa ve tehlikeye rağmen, uygulama giderek yayılıyor. Son günlerde otogaz istasyonlarında mutfak tüplerine kaçak dolum yapıldığının tespit edildiğini belirten Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan, hem istasyon sahiplerini hem de vatandaşları uyarıyor. Farklı illerde bazı otogaz istasyonlarının tüp dolumu yapmaya yarayan aparat bulundurduğu için mühürlendiğini vurgulayan Çağlayan, denetimlerin daha da artırılacağının altını çiziyor. Otogaz ile tüpgaz arasında ortaya çıkan yüzde 30'luk fiyat farkı, zannedildiği gibi vergi oranlarından kaynaklanmıyor. Özel Tüketim Vergisi'nde oran otogaz aleyhine olmasına rağmen, dolum maliyetleri ve üretici firmaların kâr marjını yüksek tutması mutfak tüpünün fiyatını artırıyor. Uzmanlar, iki ürün arasındaki tek farkın, soğuk ve sıcak havalarda akışkanlığı düzenleyen propan ve bütan gazlarının karışımı olduğunu söylüyor. Gazın belli bir basınçla mutfak tüpünün içinde olması gerektiğine dikkat çekilirken, basınç farkının tehlike oluşturduğu, tüplerin kontrolden geçmemesinin de riski artırdığı belirtiliyor. İlgili kanun, LPG dolumu yapana ve yaptırana 8'er bin YTL para cezası öngörüyor. Bu sebeple dolum için gecenin geç saatleri tercih ediliyor. İzmir Bütangaz Satıcıları Odası Başkan Yardımcısı Hasan Salih Kabapalamut, geçmişte sadece işyerlerinin tüplerini LPG istasyonlarında doldurduğunu, son zamanlarda uygulamanın evlerdeki tüplere yayıldığını ifade ediyor. Otogaz ve tüpgaza uygulanan Özel Tüketim Vergisi'nde (ÖTV) aslında oran otogaz aleyhinde. Çünkü otogaz, ÖTV sebebiyle ton başına 68 YTL daha pahalı. Tüpgazın nihai tüketici fiyatındaki vergi oranı (ÖTV+KDV) yüzde 41,2 iken otogazda yüzde 47,3'ü buluyor. LPG'nin çelik tüplere konularak tüketicilere sunulduğu haline 'tüpgaz' deniyor. LPG üzerindeki vergi düşük olmasına rağmen aşırı pahalı satılmasının, tüpgaz üreticilerinin kârı yüksek tutmalarından kaynaklandığı belirtiliyor. İzmir Bütangaz Satıcıları Odası Başkan Yardımcısı Hasan Salih Kabapalamut, geçmişte sadece işyerlerinin tüplerini LPG istasyonlarına götürerek doldurduğunu, son zamanlarda evlerdeki tüplerin de aynı yolla doldurulduğunu duyduklarını ifade ediyor. Türkiye LPG Derneği ise kaçak dolum sebebiyle devletin her yıl milyonlarca dolarlık vergi kaybına uğradığına dikkat çekiyor. İlgili kanun, LPG dolumu yapana ve yaptırana 8'er bin YTL para cezası öngörüyor. Bu sebeple dolum için gecenin geç saatleri tercih ediliyor. Mutfak tüpüne dolum yapılabilmesi için yardımcı bir araç gerekiyor. Tüpün başına dedantör takılıyor, ona bağlanan hortumun diğer ucuna araçlara takılan dolum ağzı monte ediliyor. Dolum esnasında tüpün ağzındaki dedantör kapalı tutuluyor. İstasyondaki pompadan araçlara LPG basıldığı gibi tüpe de gaz dolduruluyor. Tedbirlere rağmen önüne geçilemeyen kaçak dolumun kırsal kesimlerde daha da arttığı ifade ediliyor. İzmir Bütangaz Satıcıları Odası Başkan Yardımcısı Kabapalamut, dolum yapan üç LPG istasyonuna suçüstü yaptıklarını, Karşıyaka ilçesinde bir istasyonu da kapattıklarını ifade ediyor. Devletin uyguladığı politikanın yanlış olduğunu öne süren Kabapalamut, LPG'de olduğu gibi mutfak tüplerinde de ÖTV ve diğer vergi indirimlerinin yapılmasını istiyor. Yaklaşık iki yıldır mutfak tüpünü LPG istasyonunda dolduran Bülent Çaycı fiyatın yarı yarıya fark ettiğini söylüyor. LPG'den doldurduğu mutfak tüpünü yaklaşık iki ay kullandığını anlatan Çaycı, "Tehlikeli değil mi?" sorusuna şöyle cevap veriyor: "Tehlikeli olup olmadığını bilmiyorum ama maliyeti çok fark ettiğinden gidip LPG istasyonundan dolduruyorum." Çaycı, istasyonda her gelenin tüpünün doldurulmadığının da altını çiziyor: "Tanıdık olmayanların tüplerini doldurmazlar. Tüpleri saat 23.00'ten sonra dolduruyorlar." Makine Mühendisleri Odası İzmir Şubesi'nden teknik görevli Özcan Avcı ise kaçak dolumla ilgili sıkça duyumlar aldıklarını belirtiyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bu işin daha fazla yapıldığını anlatan Avcı, şunları söylüyor: "Gazın belli bir basınçla içeride olması gerekiyor. Kaçak dolumlarda bu durum tehlike oluşturabilir. Tüplerin kontrolden geçmemesi de riske sebep oluyor." Öte yandan Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan, son günlerde otogaz istasyonlarında özellikle mutfak tüplerine kaçak dolum yapıldığının tespit edildiğini belirterek, konunun sıkı denetimde olduğunu söyledi. Çağlayan, açıklamasında şunları kaydetti: "Denetimlerde Hatay ilinde altı, Kastamonu, Kahramanmaraş ve Kocaeli'nde birer otogaz istasyonu, tüp dolumu yapmaya yarayan aparat bulundurduğundan mühürlenmiştir. Yine bakanlığımız tarafından 2007 yılında mecburi standartlar kapsamında 81 ilde 72 bin 669 LPG tüpü denetlenmiş olup standarda uymayan 420 tüp tespit edilmiş ve piyasaya arzları yasaklanmıştır." Neden otogaz tercih ediliyor? Mutfak tüpünü otogazda doldurmaya sevk eden şey, daha ucuza geliyor olması. LPG'nin İzmir'de otogazlarda fiyatı 1,66 iken tüpgazda bu fiyat 3,58'e çıkıyor. Ayrıca, değiştirilen 21,42 litrelik tüpte 4 litre gaz kaldığı için her dolumda sadece 17 litre gaz alınmış oluyor. Tüpün otogaz istasyonunda doldurulması halinde 28,22 YTL ödeniyor. Aynı tüpün bayide değiştirilmesinin beledi ise 43 YTL. Yani tüpünü otogazda dolduran vatandaşın yaklaşık 15 YTL'si cebinde kalıyor. Otogazın bir diğer avantajı da herkesin istediği miktarda gaz doldurma imkânına sahip olması. Firmalar arasında rekabet var Mutfak tüplerindeki rekabet, dolum firmaları arasında da yaşanıyor. BP, kendisine ait bir bayinin Aygaz'a transfer olmasıyla İzmir'de kampanya başlattı. "İzmir'e özel gaz fiyatından faydalan" kampanyasında 43 YTL'lik tüp fiyatını 34 yeni liraya düşürdü. Gazetelere verdiği ilanla İpragaz ve Aygaz'a ait tüpleri kendi tüpleriyle ücretsiz değiştireceğini duyurdu. BP Gaz'ın tüpüne abone olana, cihaza özel dedantörü de hediye ediliyor. Tüpünü Ocakgaz ve Tekgaz tüpleriyle değiştiren abonelere ise indirimli gazın yanı sıra hortum ve kelepçe de ücretsiz veriliyor. Şerif Erdikici- ZAMAN