Türkiye’nin kayıtlara dayalı istihdam durumu açısından en önemli veri kaynağı olan Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) aylık sigortalı sayısı istatistikleri, Aralık 2018’den bu yana açıklanmıyor. Türkiye’de işgücü piyasası verileri TÜİK, SGK ve İŞKUR verilerinden izlenebiliyor.

Birgün gazetesi yazarı Aziz Çelik, konuyla ilgili yazısında istatistiklerin beş aydır açıklanmadığını belirterek, TÜİK'in Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarını düzenli olarak açıklarken, İŞKUR ve özellikle SGK verilerinin açıklanmasında ciddi gecikmeler ve aksamalar yaşandığına dikkat çekti. Çelik, "Ya büyük bir ihmal ve vurdumduymazlık söz konusu veya SGK verileri bilerek ve isteyerek geciktiriliyor" dedi.

"TÜİK ankete dayalı Hanehalkı İşgücü Araştırması yoluyla her ay Türkiye işgücü piyasası verilerini açıklıyor. TÜİK anket sonuçlarına dayalı olarak tahminlerde bulunurken İŞKUR ve SGK verileri ise kayıtlara dayalı. Bu nedenle TÜİK, SGK ve İŞKUR verilerinin bir arada değerlendirilmesi önem taşıyor. Özellikle SGK verileri kayıtlı (sigortalı) istihdama dayalı olması nedeniyle yaşamsal öneme sahip. TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarını düzenli olarak açıklarken İŞKUR ve özellikle SGK verilerinin açıklanmasında ciddi gecikmeler ve aksamalar yaşanıyor.

Örneğin İŞKUR, Şubat 2019 verilerini kısa bir süre resmi internet sitesinde tuttuktan sonra kaldırmıştı. SGK verilerinde daha da ciddi aksamalar yaşanıyor. SGK nedense işsizlik ve istihdamla ilgili önemli gelişme ve tartışmaların olduğu dönemlerde verileri geciktiriyor ve açıklamıyor. SGK’nin kurumsal internet sitesinde 2019 yılına ait tek bir veri yok. Oysa kayıtlara dayalı olduğu için bu veriler kısa süre içinde açıklanırdı. Örneğin şu anda Nisan 2019’a ait sigortalı verilerini görebilmemiz gerekirdi. Ancak şu an Ocak 2019 verileri dahi görülemiyor.

Şubat 2019 dönemi TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre, Şubat 2018’de 28 milyon 166 bin olan toplam istihdam, 811 bin kişi azalarak Şubat 2019’da 27 milyon 355 bine geriledi. Krizin başladığı Ağustos 2018 ile Şubat 2019 arasında istihdamdaki kayıp ise 1 milyon 963 bin olarak gerçekleşti. Eğer SGK sigortalı işçi sayısına ilişkin verileri açıklamış olsaydı bu istihdam kaybının ne kadarının sigortalı işçilerden kaynaklandığını öğrenmiş olacaktık. Anket verilerine göre kriz döneminde 2 milyon istihdam kaybı yaşandıysa bu durumun sigortalı işçi sayısına da yansıması kaçınılmaz. Sigortalı sayısında da yüz binlerce azalış olması kaçınılmaz. SGK bu durumun kayıtlı verilerden görülmesini mi istemiyor?

SGK aylık sigortalı verilerini daha önce de uzun süre açıklamamıştı. 2017’de istihdam seferberliği iddiaları gündemdeyken SGK aylarca veri açıklamadı. Dolayısıyla istihdam seferberliğinin sigortalı sayısına nasıl yansıdığı uzun süre öğrenilemedi. SGK, Haziran 2017 ayına kadar sigortalı istatistiklerini yayımlamamıştı. Bu durumu Bilgi Edinme Kanunu çerçevesinde BİMER üzerinden 23 Haziran 2017’de SGK’ya sormuştum. Mevzuata göre 15 gün içinde verilmesi gereken cevap yaklaşık üç ay sonra, 13 Eylül 2017’de gelmişti. SGK’nin cevabı şöyleydi: “2017 yılının ocak, şubat ve mart aylarına ait istatistikleri ile ilgili çalışmalar halen devam etmekte olup en kısa sürede yayımlanması planlanmaktadır.” Bu cevabın üzerinden de aylar geçtikten sonra istatistikler yayımlanabilmişti.

Şimdi 2017’de yaşanan tuhaflığın bir benzerini yaşıyoruz. SGK nasıl olur da beş aydır sigortalı verilerini açıklayamaz. İşe giriş ve ayrılma bildirgeleri SGK’ye elektronik ortamda ulaşıyor. SGK ülkemizin en büyük bütçeli kuruluşlarından biri. 2018 yılı geliri 381 milyar TL. SGK aktif sigortalılar, emekliler ve bağımlar dahil toplam 70 milyon insana hizmet veriyor. SGK Türkiye’nin en önemli veri tabanlarından birine sahip. Çalışanı ve emeklisiyle sosyal güvenlik kapsamındaki herkesin bilgisi SGK’de kayıtlı. SGK kayıtlı istihdamla ilgili en büyük ve en geniş veri tabanına sahip. SGK’nin 33 binden fazla çalışanı ve 35 bin bilgisayarı var. Dolayısıyla istatistiklerin gecikmesinin idari ve teknik bir mazereti olamaz.

Primleri tahsil eden, emekli aylıklarını ödeyen SGK nasıl olur da sigortalı sayılarını anlık olarak bilemez? Bu mümkün değil. Ya büyük bir ihmal ve vurdumduymazlık söz konusu veya SGK verileri bilerek ve isteyerek geciktiriliyor. Böylece sigortalı sayısındaki büyük düşüş kamuoyundan saklanıyor. Ancak sebep ne olursa olsun SGK veri açıklamayı geciktirerek kurumun saygınlığını ve güvenilirliğini zedeliyor. SGK’nin bir görevi de kamuoyunu doğru ve zamanında bilgilendirmektir. SGK bu görevini gecikmeksizin ve her türlü siyasi mülahazadan uzak bir biçimde yapmalıdır. SGK Yönetim Kurulu’nda işçileri temsilen Türk-İş eski Genel Başkanı Salih Kılıç görev yapıyor. Sayın Kılıç SGK’nin bu görev ihmali konusunu mutlaka gündeme getirmeli ve SGK istatistiklerinin zamanında yayımlanması için müdahil olmalıdır.

Mızrak çuvala sığmaz. Gerçekler er veya geç gün yüzüne çıkar. Olan SGK’nin saygınlığına ve güvenilirliğine olur. O nedenle SGK bu tuhaf veri geciktirme ve saklama uygulamasından vazgeçmeli ve aylık sigortalı verilerini derhal ve düzenli olarak açıklamalıdır."