T24'ün haberine göre; aynı haberin iki farklı başlıklı versiyonunda, başlığında "HDP" geçenin tanıtımı reddedilirken, diğeri onaylandı. Facebook benzer yaklaşımı bazı muhalefet partilerinin cumhurbaşkanı adayları konusunda da sergiliyor. Örneğin Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan'a ilişkin bir haberin tanıtımı dakikalar içinde onaylanırken, başlığında CHP adayı Muharrem İnce ile HDP adayı Selahattin Demirtaş'ın geçtiği haberlerin tanıtımına ilişkin onay işlemi saatler sürüyor. "Muharrem İnce İzmirde, Gündoğdu Meydanı'nda büyük kalabalık" haberinin tanıtımı, haberin güncelliğini kaybetmesinin ardından 7 saat 32 dakika sonra Facebook tarafından onaylandı. Aynı saatlerde talep edilen "Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kadro bekleyen öğretmen yok hepsi aldatmaca" başlıklı haberin tanıtım onayı ise 32 dakikada geldi.
Facebook, kullanıcıların paylaşımlarını o kullanıcının bütün takipçilerine otomatik olarak göstermiyor. Paylaşımlarının mevcut ve olası takipçileri tarafından daha görülebilir olmasını amaçlayan kullanıcılar, Facebook'a ücret ödeyerek paylaşımların görünürlüğünü artırabiliyor. T24 de benzer mecraların yaptığı gibi önemli gördüğü haberlerin daha çok Facebook kullanıcısına ulaşması için bu yöntemi zaman zaman kullanıyor.
Facebook'un tanıtım taleplerini gözden geçirip onaylaması ortalama 15-20 dakika sürüyor. Ancak bu onay süreleri içeriğe, tanıtım için kullanılan sözcüklere bağlı olarak değişiyor.
T24, bazı tanıtım taleplerinin değerlendirilmesinin diğerlerine göre daha uzun sürdüğünü görerek Facebook'un onay sürelerini test etti. T24'ün deneme amaçlı yaptığı testlerin sonucunda Facebook'un Türkiye'deki iktidar partisine ilişkin olumlu haberlerin tanıtımına kolaylık sağlarken başta HDP olmak üzere muhalefet partilerine ilişkin haberlerin tanıtımlarını zorlaştırdığı gözlendi.
Bu verileri değerlendiren T24'ün ulaştığı bazı Facebook çalışanları, Facebook'ta kullanılanı filtre algoritması aracılığıyla hem içeriklere, hem de tanıtımlara müdahale edildiği bilgisini verdiler.
Filtrelere takılan paylaşımların görünmesi ve öne çıkarılmasının yanı sıra bazen de erişiminin engellendiğini ifade eden kaynaklar, zaman zaman ortaya çıkan Facebook'taki erişim sıkıntılarının bir bölümünün de bu filtrelere bağlı olduğunu dile getirdiler. Aynı kaynaklar Facebook'un, olası kamuoyu tepkilerini önlemek amacıyla filtrelere takılan sayfa ve mesajlara erişimi tamamen engellemek yerine erişimde ağırlaştırma/yavaşlatma yapma yoluna gittiğini söylediler.
Facebook uygulamalarından örnekler
T24'ün yaptığı denemelerde ortaya çıkan sonuçlardan dikkat çekici olanlar şöyle:
- Erdoğan'nın HDP'nin barajın altında kalması için özel çalışma yapılmasını söylediği ve kamuoyuna sızan konuşmasına ilişkin videonun tanıtımı iki ayrı başlıkla yapıldı. Her iki tanıtım da hedef kitle, bütçe gibi kriterler açısından aynıydı. İki tanıtım arasındaki tek fark başlıklarıydı; ilk tanıtımın başlığı "Erdoğan: Bunu dışarıda konuşmam...", ikinci tanıtımın başlığı ise "İşte Erdoğan'ın, 'Bunu dışarıda konuşmam' diye verdiği HDP talimatı" şeklindeydi. İlk tanıtım 13 Haziran'da 21:16'da verildi ve Facebook bu tanıtıma 12 saat 32 dakika sonra, ertesi sabah 09:53'de onay vererek yayına aldı. İkinci tanıtım ise Facebook filtrelerine daha uzun süre takıldı. Facebook bir hafta değerlendirme yaptıktan sonra bu tanıtım talebini reddetti. Oysa daha önce yapılan ve yine video içeriğe sahip tanıtımların onaylanması dakikalar içinde gerçekleşmişti. Örneğin "İstiklal Caddesi'nde ne yapılıyor, çalışmalar ne zaman sona erecek, işte bütün detaylar" başlıklı bir video paylaşımının tanıtımının yayına girmesi 1 dakika, "2017 yılında sayılarla Beşiktaş" başlıklı bir başka video paylaşımının tanıtımının yayına alınması 4 dakika sürdü.
Tahir Elçi de Facebook filtresinde
- Botoks konusundaki bir paylaşımın tanıtımı 8 dakikada onaylanırken, Diyarbakır Sur’daki tarihi Dört Ayaklı Minare’nin önünde yaptığı basın açıklamasının ardından vurularak öldürülen eski Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi'nin yaşamına ve öldürülmesine hakkındaki Kırık Saat isimli belgesele ilişkin tanıtım 13 saatten fazla sürede onaylandı.
Filistin paylaşımını da red
- "O Ses Türkiye birincisi Emre Sertkaya'dan ilk single: Sevdanın yollarında…" başlıklı tanıtım 7 dakikada onaylanırken, ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak kabul etmesi sonrası Batı Şeria’da yaşlı bir kadının Filistinli eylemciler ile İsrail askerleri arasındaki çatışmayı durdurmaya çalışmasına ilişkin "Yaşlı kadın çatışmayı durdurmak için İsrail askerleri ile Filistinli eylemcilerin arasına girdi" başlıklı tanıtım 13 saat sonra Facebook tarafından reddedildi.
Demirtaş'ın öykü kitabı
- "Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kudüs konusunda somut adımlar atmak zorundayız" başlıklı tanıtım 5 dakikada yayına alınırken, "Selahattin Demirtaş, Seher kitabının gelirlerinin nasıl kullanılacağını açıkladı" başlıklı tanıtımın onaylanması 10 saatten fazla sürdü.
- "Muharrem İnce İzmirde, Gündoğdu Meydanı'nda büyük kalabalık" haberinin tanıtımına onay verme işlemi 7 saat 32 dakika sürerken, aynı saatlerde "Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kadro bekleyen öğretmen yok hepsi aldatmaca" başlıklı tanıtımın onaylanması ise sadece 32 dakika sürdü.
Ana Sayfa/GÜNDEM/Muharrem İnce ve Selahattin Demirtaş'a Facebook sansürü; başlıkta isimleri geçince haber tanıtımı saatlerce onaylanmıyor!Muharrem İnce ve Selahattin Demirtaş'a Facebook sansürü; başlıkta isimleri geçince haber tanıtımı saatlerce onaylanmıyor!Muharrem İnce ve Selahattin Demirtaş'a Facebook sansürü; başlıkta isimleri geçince haber tanıtımı saatlerce onaylanmıyor!0000
Sosyal paylaşım ağı Facebook, başta HDP ve cumhurbaşkanı adayı Selahattin Demirtaş olmak üzere, bazı muhalefet partileri ve liderleri hakkındaki haber paylaşımlarının tanıtımını zorlaştırıyor.
22 Haziran 2018 Cuma 19:36
T24'ün haberine göre; aynı haberin iki farklı başlıklı versiyonunda, başlığında "HDP" geçenin tanıtımı reddedilirken, diğeri onaylandı. Facebook benzer yaklaşımı bazı muhalefet partilerinin cumhurbaşkanı adayları konusunda da sergiliyor. Örneğin Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan'a ilişkin bir haberin tanıtımı dakikalar içinde onaylanırken, başlığında CHP adayı Muharrem İnce ile HDP adayı Selahattin Demirtaş'ın geçtiği haberlerin tanıtımına ilişkin onay işlemi saatler sürüyor. "Muharrem İnce İzmirde, Gündoğdu Meydanı'nda büyük kalabalık" haberinin tanıtımı, haberin güncelliğini kaybetmesinin ardından 7 saat 32 dakika sonra Facebook tarafından onaylandı. Aynı saatlerde talep edilen "Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kadro bekleyen öğretmen yok hepsi aldatmaca" başlıklı haberin tanıtım onayı ise 32 dakikada geldi.
Facebook, kullanıcıların paylaşımlarını o kullanıcının bütün takipçilerine otomatik olarak göstermiyor. Paylaşımlarının mevcut ve olası takipçileri tarafından daha görülebilir olmasını amaçlayan kullanıcılar, Facebook'a ücret ödeyerek paylaşımların görünürlüğünü artırabiliyor. T24 de benzer mecraların yaptığı gibi önemli gördüğü haberlerin daha çok Facebook kullanıcısına ulaşması için bu yöntemi zaman zaman kullanıyor.
Facebook'un tanıtım taleplerini gözden geçirip onaylaması ortalama 15-20 dakika sürüyor. Ancak bu onay süreleri içeriğe, tanıtım için kullanılan sözcüklere bağlı olarak değişiyor.
T24, bazı tanıtım taleplerinin değerlendirilmesinin diğerlerine göre daha uzun sürdüğünü görerek Facebook'un onay sürelerini test etti. T24'ün deneme amaçlı yaptığı testlerin sonucunda Facebook'un Türkiye'deki iktidar partisine ilişkin olumlu haberlerin tanıtımına kolaylık sağlarken başta HDP olmak üzere muhalefet partilerine ilişkin haberlerin tanıtımlarını zorlaştırdığı gözlendi.
Bu verileri değerlendiren T24'ün ulaştığı bazı Facebook çalışanları, Facebook'ta kullanılanı filtre algoritması aracılığıyla hem içeriklere, hem de tanıtımlara müdahale edildiği bilgisini verdiler.
Filtrelere takılan paylaşımların görünmesi ve öne çıkarılmasının yanı sıra bazen de erişiminin engellendiğini ifade eden kaynaklar, zaman zaman ortaya çıkan Facebook'taki erişim sıkıntılarının bir bölümünün de bu filtrelere bağlı olduğunu dile getirdiler. Aynı kaynaklar Facebook'un, olası kamuoyu tepkilerini önlemek amacıyla filtrelere takılan sayfa ve mesajlara erişimi tamamen engellemek yerine erişimde ağırlaştırma/yavaşlatma yapma yoluna gittiğini söylediler.
Facebook uygulamalarından örnekler
T24'ün yaptığı denemelerde ortaya çıkan sonuçlardan dikkat çekici olanlar şöyle:
- Erdoğan'nın HDP'nin barajın altında kalması için özel çalışma yapılmasını söylediği ve kamuoyuna sızan konuşmasına ilişkin videonun tanıtımı iki ayrı başlıkla yapıldı. Her iki tanıtım da hedef kitle, bütçe gibi kriterler açısından aynıydı. İki tanıtım arasındaki tek fark başlıklarıydı; ilk tanıtımın başlığı "Erdoğan: Bunu dışarıda konuşmam...", ikinci tanıtımın başlığı ise "İşte Erdoğan'ın, 'Bunu dışarıda konuşmam' diye verdiği HDP talimatı" şeklindeydi. İlk tanıtım 13 Haziran'da 21:16'da verildi ve Facebook bu tanıtıma 12 saat 32 dakika sonra, ertesi sabah 09:53'de onay vererek yayına aldı. İkinci tanıtım ise Facebook filtrelerine daha uzun süre takıldı. Facebook bir hafta değerlendirme yaptıktan sonra bu tanıtım talebini reddetti. Oysa daha önce yapılan ve yine video içeriğe sahip tanıtımların onaylanması dakikalar içinde gerçekleşmişti. Örneğin "İstiklal Caddesi'nde ne yapılıyor, çalışmalar ne zaman sona erecek, işte bütün detaylar" başlıklı bir video paylaşımının tanıtımının yayına girmesi 1 dakika, "2017 yılında sayılarla Beşiktaş" başlıklı bir başka video paylaşımının tanıtımının yayına alınması 4 dakika sürdü.
Tahir Elçi de Facebook filtresinde
- Botoks konusundaki bir paylaşımın tanıtımı 8 dakikada onaylanırken, Diyarbakır Sur’daki tarihi Dört Ayaklı Minare’nin önünde yaptığı basın açıklamasının ardından vurularak öldürülen eski Diyarbakır Baro Başkanı Tahir Elçi'nin yaşamına ve öldürülmesine hakkındaki Kırık Saat isimli belgesele ilişkin tanıtım 13 saatten fazla sürede onaylandı.
Filistin paylaşımını da red
- "O Ses Türkiye birincisi Emre Sertkaya'dan ilk single: Sevdanın yollarında…" başlıklı tanıtım 7 dakikada onaylanırken, ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak kabul etmesi sonrası Batı Şeria’da yaşlı bir kadının Filistinli eylemciler ile İsrail askerleri arasındaki çatışmayı durdurmaya çalışmasına ilişkin "Yaşlı kadın çatışmayı durdurmak için İsrail askerleri ile Filistinli eylemcilerin arasına girdi" başlıklı tanıtım 13 saat sonra Facebook tarafından reddedildi.
Demirtaş'ın öykü kitabı
- "Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kudüs konusunda somut adımlar atmak zorundayız" başlıklı tanıtım 5 dakikada yayına alınırken, "Selahattin Demirtaş, Seher kitabının gelirlerinin nasıl kullanılacağını açıkladı" başlıklı tanıtımın onaylanması 10 saatten fazla sürdü.
- "Muharrem İnce İzmirde, Gündoğdu Meydanı'nda büyük kalabalık" haberinin tanıtımına onay verme işlemi 7 saat 32 dakika sürerken, aynı saatlerde "Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kadro bekleyen öğretmen yok hepsi aldatmaca" başlıklı tanıtımın onaylanması ise sadece 32 dakika sürdü.
T24'ün deneme amaçlı yaptığı Facebook tanıtımlarında kullanılan başlıklar ve Facebook'un tanıtımı onaylama süresine ilişkin bilgiler şöyle:
Tanıtım / Haber Başlığı
Yayına alma süresi
İşte Erdoğan'ın, 'Bunu dışarıda konuşmam' diye verdiği HDP talimatı RET 192 saat 38 dakika
Yaşlı kadın çatışmayı durdurmak için İsrail askerleri ile Filistinli eylemcilerin arasına girdi RET 13 saat 5 dakika
Kalp krizini davet eden sorunlar neler 13 saat 30 dakika
Mehmet Hakan Atilla tanık kürsüsünde: Reza Zarrab'a herhangi bir talimat vermedim; suçlu değilim! 13 saat 30 dakika
Video | Düğün günü şiddet gören kadına Seda Sayan sordu: Gerdek oldu mu? 13 saat 11 dakika
Tahir Elçi'nin yaşamının anlatıldığı Kırık Saat, İstanbul'da izleyiciyle buluştu 13 saat 9 dakika
Erdoğan: Bunu dışarıda konuşmam... 12 saat 32 dakika
Rus vücut geliştirici Kuznetsova: Her kadın seksidir 12 saat 31 dakika
Selahattin Demirtaş, Seher kitabının gelirlerinin nasıl kullanılacağını açıkladı 10 saat 25 dakika
Cumhuriyet davası | Ahmet Şık ve Murat Sabuncu özgürlüklerine kavuştu 9 saat 40 dakika
Bin Ladin'in mini etekli kadınlarla fotoğrafı… 7 saat 47 dakika
Muharrem İnce İzmirde, Gündoğdu Meydanı'nda büyük kalabalık 7 saat 32 dakika
HDP'den Zarrab'ın rüşvet iddialarıyla ilgili suç duyurusu 6 saat 19 dakika
FETÖ'den tutuklu yargılanan eski Albay: Fethullah Gülen karşımda olsa boğazına sarılmak gelir içimden 6 saat 5 dakika
"Ruhani'ye ölüm"le başladı, "Mollalar dışarı"ya evrildi; ilk açıklama ABD'den geldi, İran'da neler oluyor? 3 saat 58 dakika
Polonyalı şirketler olağanüstü halden neden memnun? 3 saat 58 dakika
SONAR'ın anketinden: AKP'nin oy oranı yüzde 38.51, MHP barajın altında 2 saat 14 dakika
Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kadro bekleyen öğretmen yok hepsi aldatmaca 32 dakika
“Site içindeki kedilere bir şey yaparsanız, projede olmayan tüm yapıları şikayet ederim” 30 dakika
Taşeron işçilerin kadro başvurusunda dikkat etmesi gereken 10 nokta 22 dakika
Selahattin Demirtaş'tan cezaevindeki konuşması için "Demokrasi tarihinde bir ilk" diyen AA'ya: Demokrasi o kadar yükseldi ki... 18 dakika
Tanıl Bora: “Tamam” kampanyası, çok başarılı bir Uzak Doğu sporu hamlesiydi 15 dakika
Tan Oral çizdi: Erken seçim 10 dakika
Atilla Dorsay yazdı: Kadınlar soyguna girişirse... En iyisini mi yapar? 9 dakika
Danıştay'dan botoks kararı; SGK ödeyecek 8 dakika
Deniz Gezmiş'in abisi: Onların söylemleriyle ne Deniz yücelir ne de Deniz'in değeri kaybolur 8 dakika
Orda bir şiir var uzakta: Başbakan Yıldırım mikrofonda; ama ne o yazar Cahit Sıtkı Tarancı, ne o şiir Tarancı'nın şiiri 8 dakika
Video | 'O Ses Türkiye' birincisi Emre Sertkaya'dan ilk single: Sevdanın yollarında… 7 dakika
Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kudüs konusunda somut adımlar atmak zorundayız 5 dakika
Video | 2017 yılında sayılarla Beşiktaş 4 dakika
MHP’li Mehmet Erdoğan: Bütünşehir uygulaması bir derebeylik sistemidir 3 dakika
Erdoğan'dan asgari ücret açıklaması: Beyefendiler beğenmiyor, eline diline dursun ya! 1 dakika
Video | İstiklal Caddesi'nde ne yapılıyor, çalışmalar ne zaman sona erecek, işte bütün detaylar. 1 dakika
Çalışanlar 2018'de kaç gün tatil yapacak? 1 dakika
Hakkında fezleke hazırlanan CHP’li Pekşen: Hukuk bilirseniz böyle bir iddianame hazırlamazsınız 1 dakika
Geçtiğimiz Mart ayında "kişisel verilerin ihlali" suçlaması nedeniyle tarihinin en zorlu dönemlerinden birini yaşayan Facebook'un hisselerindeki düşüş sonucu bir haftada 60 milyar dolardan fazla değer kaybı yaşamıştı. Bunun üzerine Facebook'un kurucusu ve CEO'su Mark Zuckerberg, tam sayfa gazete ilanıyla özür dilemişti.
Zuckerberg, İngiliz gazetelerinde yayımlanan tam sayfa ilanda, "Bilgilerinizi korumak bizim sorumluluğumuz. Bunu yapamazsak, bu bilgileri hak etmiyoruz" demişti. İlanda şu ifadeler yer almıştı:
"Üniversitedeki bir araştırmacı tarafından hazırlanan ve 2014'te milyonlarca insanın Facebook bilgilerinin çalınmasına neden olan test uygulamasını duymuşsunuzdur. Bu bir güven ihlaliydi ve bununla ilgili daha fazla bir şey yapamadığım için üzgünüm. Böyle bir olayın tekrar yaşanmaması için önlemler alıyoruz.
...
Bu topluluğa inandığınız için teşekkürler. Sizin için daha iyisini yapacağımıza söz veriyorum"
