Doğu Akdeniz'den Rus hava savunma sistemi S-400'e kadar dış politika iflas eden Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hükûmeti 2021 yılında çıkış yolu arayacak. 

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile birlikte çalışma mesajları gönderilirken İsrail, Mısır, Suriye ve Libya'nın doğusundaki Tobruk yönetimiyle yumuşama sinyalleri veriliyor.

Rusya ile ilişkiler hassas terazide seyrederken ABD Başkanı Donald Trump’ın halefi Joe Biden’a göz kırpılıyor. S-400 krizinde tansiyonun yükselirken, Washington’a yakınlaşma sinyalleri önümüzdeki dönem Ankara’nın politik tutumuna dair ipuçları barındırıyor.

Yılın son gününde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun “ABD’den F-35 ve S-400’ler konusunda ortak çalışalım teklifi geldi.” iddiasının ABD tarafından jet hızıyla tekzip edilmesi dikkati çekti. 

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Rusya'da S-400 hava savunma sistemi alınması sebebiyle getirilen müeyyideleri ve F-35 taarruz uçakları ile ilgili bir çalışma grubunun olmadığını söyledi. 

Gazetecilerin sorusuna elektronik posta yoluyla cevap veren üst düzey ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcülüğü ise “Müeyyidelerin mevcut karşılıklı askeri işbirliği üzerindeki etkisine ilişkin rutin çalışma düzeyinde istişareler var. Ancak bu ortak bir çalışma grubu değil.” ifadelerini kullandı. 

Söz konusu yetkili, “14 Aralık’ta Pompeo tarafından açıklanan yaptırımların tam olarak uygulanması konusunda mutabıkız.” dedi.

Doğu Akdeniz ve Libya geriliminde karşı karşıya gelinen Mısır ve "one minute" krizinden bu yana, on yılı aşkın bir süredir diyaloğun durma noktasına geldiği İsrail ile ilişkiler yeniden tesis edilmek üzere. Suriye’de sahanın yeniden hareketlenmesi üzerine Şam yönetimiyle masaya oturma sinyalleri geliyor. 

Suriye hükûmetine yakınlığıyla bilinen El Vatan gazetesi ise üst düzey istihbarat ve askeri yetkililerden oluşan Türkiyeli heyetin Şam’a giderek görüşmelere başladığını yazdı. Gazeteye konuşan Suriyeli bir kaynak, heyetin geldiğini doğrulayarak Suriye ve Türkiye arasındaki ilişkilerin krizin en şiddetli anlarında bile kopmadığını söyledi. 

Aynı kaynak, Rusya’nın arabuluculuğunda başlayan görüşmelerin yakında iki ülke tarafından da duyurulacağını iddia etti.

Peşpeşe gelen adımları değerlendiren uluslararası ilişkiler uzmanı Prof. Dr. İlhan Uzgel şunları dile getirdi: “Türkiye dış politikada çok fazla sıkıştı ve yalnız kaldı. Türkiye finansal olarak da oldukça bağımlı hale getirildi. Rusya ile girişilen denge politikasının sonuna gelindi. Türkiye’nin Rusya ile pek çok alanda kurduğu ortaklığa rağmen bölgesel konularda Rusya’dan yeterince destek alamadığını gördük." 

Avrupa Birliği (AB) ve ABD'nin Türkiye tarihinde ilk defa Türkiye’ye karşı ortak hareket etme kararı aldığını vurgulayan Uzgel, "Bunda Trump faktörünün ortadan kalkması ve Biden dönemine geçilecek olmasının da etkileri var." dedi.

Uzgel, Türkiye’nin dış politikada yapabileceği hamlelerin sınırlı olduğuna işaret etti.

"Yabancı sermayeye güven vermek için içeride birtakım reformlar yapılabilir." diyen Uzgel, "İsrail ile yakınlık kurarak, Doğu Akdeniz’de geri adım atmak durumunda kalacaklar. Bunları yaparak ilişkileri yeniden tesis etme yoluna gidecekler. Özellikle ABD ile açılacak yeni sayfa için milliyetçi kesimin tamamı değil, fakat iktidar blokunun küçük parçası olan Avrasyacılar (Doğu Perinçek) da gözden çıkarılacaktır." ifadelerini kullandı.

İsrail ile ticari ilişkilerin zaten devam ettiğinin altını çizen Uzgel, "Bundan sonra birbirilerine karşı söylemlerine dikkat ederler. İsrail, Türkiye için en azından Arap Birliği’ne karşı mevzi olur düşüncesi güdülüyor." dedi.

AKP hükûmetinin Mısır ile yakınlaşmak mecburiyetinde kaldığını belirten Uzgel, Birgün'e verdiği mülakatta, "Çünkü Doğu Akdeniz’de mücadele eden devletlerin en yalnız kalanı Türkiye oldu. Diğer tüm devletler ittifaklar içinde mücadele ederken, Türkiye sadece deniz gücüyle burada hâkimiyet kuramayacağını anladı. Bu bölgede güç kazanmak için İsrail ve Mısır ile yakınlaşmak zorunda kaldı. Tüm bunları yüksek sesle dillendirmeden yapacaklar.” değerlendirmesinde bulundu.