Yüksek riskli ya da bir kişiye zarar verme ihtimali bulunan şüpheli, sanık veya hükümlülere takılması gereken kelepçeler özellikle siyasi davalarda hoyratça kullanılıyor. Kadına yönelik şiddeti önlemek için kullanılan kontenjan ise sadece 30. Türkiye’de elektronik kelepçeyle takip edilenlerin sayısı 3 bin.

Elektronik kelepçe uygulaması özellikle aile içi şiddet, cinsel istismar, hırsızlık gibi adli olaylarının artmasının ardından gündeme gelmişti. Sistem yüksek riskli, topluma ya da bireye zarar verme ihtimali olan kişilerin elektronik ortamda izlenmesini, gözetim ve denetim altında tutulmasını sağlıyor. Elektronik kelepçe uygulanan kişi evden dışarı çıkamıyor. Bu da bir nevi hapis hayatının evde devam etmesi anlamına geliyor. 2013 yılında kullanılmaya başlanan, elektronik izleme sistemi ile bugüne kadar yaklaşık 40 bin sanık, hükümlü veya şüpheli takip edildi. Türkiye’de hali hazırda ABD ile Türkiye arasında krize neden olan Brunson dahil yaklaşık 3 bin şüpheli, sanık veya hükümlü elektronik izleme cihazları ile izleniyor.

Elektronik kelepçe uygulaması özellikle son iki yılda hoyratça ve amacı dışında kullanılmaya başlandı. Söz konusu uygulama için öncelikle şüpheli ya da sanığın ‘yüksek riskli kişiler’ grubunda yer alması, topluma ya da bireylere zarar verme ihtimalinin yüksek olması ve kaçma şüphesinin bulunması gerekiyor. Ancak özellikle son dönemdeki siyasi davalarda baskı ve korku nedeniyle ‘tahliye’ ya da ‘beraat’ kararı veremeyen hakimler, ‘elektronik kelepçe, ev hapsi’ ile sanıkların şartlı tahliyesine hükmediyor.

Türkiye’nin en büyük sorunlarından biri de kadına şiddet. Bir yılda yaklaşık 120 bin kadın şiddete maruz kalıyor. İçişleri Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı arasında 2015’te imzalanan protokol kapsamında, kadına yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla elektronik kelepçeler için belli sayıda kontenjan ayrıldığı ortaya çıkmıştı. Adalet Bakanlığı’nın, kadına yönelik koruyucu yöntemlerden olan elektronik kelepçenin yılda 30 kişiye takılmasına onay verdiği öğrenildi. 120 bin kadının şiddete maruz kaldığı ülkede, 30 elektronik kelepçe uygulamasıyla şiddeti nasıl önleyeceksiniz?  Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya, bu yılın başında sayının 600’e çıkacağını açıklamıştı ancak bugüne kadar söz konusu protokol değişikliğini yapıldığına dair bir açıklama yapılmadı.

Geçtiğimiz aylarda katıldığı bir seminerde konuşan Bursa Denetim Bürosu görevlisi Gökhan Yunuslar, uluslararası ‘3M’ şirketinin Türkiye’nin yanı sıra ABD, Almanya ve Hollanda gibi ülkelere elektronik kelepçeleri dolar bazında kiraya verdiğini söyledi. Türkiye’de Adalet Bakanlığı Ceza Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü’nce 3 bin elektronik kelepçe kiralandığını ifade eden Yunuslar, “Takılmadığı zaman elektronik kelepçeler için ücret ödenmiyor.” ifadelerini kullandı. Kira bedelinin günlük 3 dolar seviyelerinde olduğu tahmin ediliyor. Bu da kaba bir hesapla devletin elektronik kelepçe uygulaması için yabancı bir firmaya yıllık yaklaşık 20 milyon TL kira ödediğini gösteriyor.