Rus Büyükelçi Andrey Karlov’un Ankara’nın göbeğinde hem de bir çevik kuvvet polisi tarafından suikastle katledilmesi, AKP hükümetinin Ortadoğu’daki radikal İslamcı-cihadist gruplarla ilişkilerini tekrar gündeme getirdi. Karlov’u öldüren polis Mevlüt Mert Altıntaş, El Nusra cihad marşını söyledi. Kaldığı yerdeki aramalarda “ABD ve Rusya’nın sonu yakındır. Artık kıyam vaktidir. Beldelerimizde güveni hissetmedikçe sizler beldelerinizde güvende olmayacaksınız” notu bulundu. İktidar ve medyası ilk dakikadan ‘fetö’ deyip hedef şaşırtmaya çalışsa da Altıntaş’ın cinayeti işlerken de benzer sözleri söylemişti. Bir gün sonra, eski adı El Nusra olan olan Fetih El Şam, suikastı ve eylemi üstlendiğini duyurdu. Akşamında yalanlansa da El Nusra, ABD ve Rus yetkililerin daha ilk dakikalarda işaret ettiği örgüt oldu. Peki kimdir bu El Nusracılar? Türkiye ve AKP iktidarıyla ilişkileri nasıldır? Eylemleri ve suikastleri nelerdir?

Örgüt ilk çıkışta ismini Şam Halkına Destek Cephesi olarak duyurdu. 2012’nin başında internette yayınlanan bir video ile kuruluşunu ilan etti. Suriye’de Esed Rejimi’ni devirerek bir ‘İslam Devleti’ kurmak istediğini ilan eden El Nusra, savaşçı cephenin de en önde gelen yapılarından biri haline geldi. El Nusra Cephesi, bir yıl sonra El Kaide’ye bağlılığını ilan etti. Ta ki Türkiye’deki 15 Temmuz darbe girişimine kadar. Darbeden 10 gün sonra 26 Temmuz’da El Kaide’den ayrıldığını ve ismini de Şam Fetih Cephesi olarak değiştirdiğini açıkladı.

IŞİD gibi El Nusra da, MİT tırlarıyla Türkiye’den Suriye’deki cihatçı gruplara silah sevkiyatı yapıldığı ortaya çıktığında tartışıldı en çok. Ocak 2015’de Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nde görüşülen İzleme Komitesi Raporu’nda IŞİD ve El Nusra Cephesi’nin ellerindeki silah ve mühimmatın büyük bölümünün Türkiye üzerinden gizlice gönderildiği vurgulandı.

MİT tırlarını durduran savcıların tabiriyle Türkiye aslında uluslararası bir suç işlemekten alıkonulmuştu. Hatay Kırıkhan’da önce içinde ilaç var denen tırlardan tonlarca silah-mühimmat çıktı. Hem mevcut yasalara ve anayasa aykırı bir faaliyetti bu hem uluslararası hukuka. Tırların sayısı 2000’den fazlaydı üstelik. Suriye iç savaşına nakledilen silahların en açık delili olan tırlar bir yerde Nusra Cephesi gibi yapıların silahlandırılması ve lojistik desteğinin sağlanması anlamına geliyordu.

Kan donduran eylemleri ve 18 ülkeden 40 radikal grubun desteğini alarak Afganistan, Kafkasya ve Bosna-Kosova (Balkan) savaşlarındaki radikal İslamcı silahlı örgütlerin hamisi konumuna yükselen IŞİD, Suriye savaşında bu grupların adeta paradigmalarını değiştirdi. Önce Irak ve Suriye’de örgütlenme, sonra petrol kaynakları, enerji kaynakları ve ekonomik zenginliği olan bölgeleri ele geçirme ve topraklarda kalıcı devlet kurma ve ilan etme aşamalarını icra ederek adeta örgütler için bir cazibe oluşturdu.

Bu rüzgarın içinde  daha çok El Kaideye bağlı yapılarla teması olan El Nusra,  tıpkı IŞİd gibi Temmuz 2014’te lideri Ebu Muhammed El Colani’nin ses kaydıyla ‘İslami Emirlik’ kurmayı amaçladığını ilan etti. Yani toprakları, mahkemeleri, ordusu olan bir İslam Devleti hayalini dünyaya duyurdu. Bundan tam bir ay önce Türkiye’nin kritik bir hamlesi olmuştu. AKP hükümeti 18 Haziran 2014’te, üstelik Bakanlar Kurulu Kararı ile El Nusra ve bağlı örgütlerini terör listesinden çıkarttı. Himaye resmi gazete kaydıyla teyit edildi.

El Nusra, bir yandan da IŞİD ile mücadele ediyordu. 2014’teki bu savaşta El Nusra büyük kayıplar verdi.  İstihbarat raporlarına göre El Nusra’nın 20 bin, IŞİD’in ise Suriye’de 60 bin civarında militanı olduğu ileri sürülüyor.  Nusra Cephesi, Özgür Suriye Ordusu adına alan Suriyeli muhalifler içinde savaşçılığı ile öne çıkmıştı. Bu yüzden 2015’te Rusya’nın Suriye iç savaşına Esed rejiminin ve İran’ın yanında  hava harekatları ile girmeye karar verdiğinde hedeflerden biri haline geldi. IŞİD gibi El Nusra mevzileri de bombalandı Rusya tarafından. İran ve Hizbullah’ın bir yıl önce başlattığı kara operasyonlarının da hedefinde El Nusra vardı. Hama, Humus, İdlip derken en son Halep’te Rusya destekli Suriye Rejim güçlerinden alınan büyük yenilgi Ankara’da işlenen karanlık suikastin de temel motivasyonlarından biri oldu. İran Fetih El Şam ve destekçilerini hedefe koyduğunda, Sünni bir Ordu kurmakla suçlayarak saldırılarına bahane üretti.

Halep’teki son bir aydır yaşanan insanlık trajedisinin içinde silahlı muhalif grupların tahliyesi ‘arka kapı diplomasisi’ ile en çok konuşulan konuydu. Türkiye, otobüslerle tahliyelere talip olduğunda da radikal örgütleri kurtarma iddiaları dillendirildi ki, Suriye savaşının her aşamasında olduğu gibi, AKP hükümetinin tavrı bu yöndeydi. Hükümetin, radikal silahlı gruplara verdiği destek artık uluslararası raporlara geçmiş vaziyette. Suriye politikalarının iflas etmesi ise bir başka skandal aslında. En son Moskova’da Rusya, İran ve Türkiye’nin oturduğu pozisyon, Erdoğan ve AKP Suriye stratejilerinin çöküşü demek.

Daha 2-3 hafta önce ‘Suriye’ye Esed rejimini yıkmak için girdik’ söylemini ağzından kaçıran irade, IŞİD, El Nusra dahil Suriye’de radikallerin temizlenmesi için işbirliğine oturduğunu ilan etti.  Suriye’de savaşın bitmesi anlamına gelecekse elbette bu tavır diplomatik olarak alkışlanabilir. Ancak El Nusra ve benzeri muhalif silahlı grupların ‘ölüm kalım mücadelesi’ verdiği çok açık ortada. Ve AKP’nin bugüne kadar ‘iyi çocuklar’ diyerek himaye ettiği bu yapıların bu yenilgiye tahammülü olmayacak. Ankara’daki suikastın bir ayağı AKP’nin de durumdan ders çıkarması mesajını içeriyor. Saldırgan polis Altıntaş’ın Büyükelçi Karlov’a  yerde yatarken bile defalarca mermi sıkması açık bir kin ve intikam hissiyle motive edilmiş bir seri katil davranışı olarak kayıtlara geçti.

Bir kaç ay sonra, 15 Mart 2017’de Suriye’de savaş 6. yılına girecek. 18 milyon nüfuslu ülkenin yarıdan fazlası evinden yurdundan edildi, en az 5 milyon insan mülteci Türkiye, Ürdün ve Avrupa ülkelerinde mülteci durumunda.

Türkiye El Nusra arasındaki siyasi serencamı, Mayıs 2013’teki ABD Başkanı Barack Obama, dönemin Başbakanı Tayyip Erdoğan arasındaki gergin Suriye görüşmesiydi. Nusra Cephesi’nin dünyanın değişik yerlerinden gelen cihatçıları organize etmesi, AKP hükümetinin ise buna göz yumması, üstüne Suriye iç savaşına silah aktarma desteği toplantının gergin geçmesinin sebebiydi. Obama’nın MİT Müsteşarı Hakan Fidan’a ‘Ne işler çevirdiğinizi biliyoruz’ dediği de gündeme geldi.

Erdoğan, başta olmak üzere hükümet çoğu yerde El Nusra’yı savundu. Rusya’nın savaş uçağının Türk jetleri tarafından düşürülmesinden sonra masaya sürülen argümanlardan biriydi El Nusra. Rusya’nın IŞİD’i vurmasına ses çıkartmıyoruz, Nusra neden hedefde deniyordu. Bu en somut ifadeyle Erdoğan’ın 21 Haziran 2016’da Ankara’da ‘El Nusra’ya niye terör örgütü diyorsunuz?’ çıkışı oldu.

Kendini El Nusracı olduğunu ilan eden Çevik Kuvvet Polisi’nin Rus Büyükelçi suikasti tam bir kırılma hali meydana getirdi. Türkiye, IŞİD ile birlikte Nusra Cephesi’ni de aynı kategoride; Suriye’den temizlenmesi gerekenler kategorisine aldı. Hem ABD hem Rusya’nın El Nusra ile ilgili açık tavrı, bu yapıyı terör örgütü olarak açık şekilde zikredip Türkiye’yi her defasında diplomatik olarak sıkıştırması konusundaki diplomatik kanallar tükendi artık. Çünkü artık bizzat Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun imza attığı metinlerle, Halep tecrübesiyle El Nusra, desteksiz kaldı. Moskova’daki imzalar Suriye politikasının iflasının fotoğrafı olduğu kadar, El Nusra ve IŞİD gibi örgütlerin bundan sonraki eylemlerinde hep bahane olarak kullanılacak/kullanılıyor.

El Kaide uzantısı El Nusra’nın çatısını oluşturduğu Ceyş-ul Fetih, yayınladıkları bildiride Ankara’da Rus Büyükelçi’ye suikastı kendilerinin tertiplediğini duyurduğu açıklamasında önemli ipuçları vardı. “Dünya Halep’teki yaşananlara sessiz kaldığı, Levant’taki Müslümanlara destek gelmediği için Bozkurtlar Hareketinin (Ülkü Ocaklar’na bağlı) ve Hizb-ul Islami el Turkistani grubunun katılımı ile Suriye halkının zaferi için Ankara’daki Rus Büyükelçisi Andrei Karlov’un idamını Ceyş-ul Fetih aslanlarından bir aslan Mert Altuntaş üstlenmiştir.” Bozkurt veya Ülkücü’lerin Suriye savaşı ile ne ilgisi var diyenlere, Rusya’nın savaş uçağı düşürüldüğünde havada pilotu kimlerin hedef aldığını hatırlatmakta fayda var.

Olayın bir başka yanı da Emniyet teşkilatındaki 2014’ten itibaren yapılan işe alımlar. Son 2.5 yılda  AKP hükümeti cemaati temizlediğini söyleyerek 25 bin polisi göreve başlattı. Daha önce polis akademeleri, polis meslek yüksek okulları ve KPSS gibi seçici ve objektif kriterlerle belirlenen meslek erbabı son yıllarda AKP teşkilatının referansına kurban edildi. Bugün polisin içinde El Nusracı var mı diyenler, poliste ‘fetö’ temizliği yapıyoruz deyip, uzman kadroları temizledi. AKP kadrolaşmasının anomolisi Güneydoğu’da şehirlerin PKK ve KCK militanlarından temizlenmesinde de kendisini gösterdi. Kendilerine ‘Allah’ın arslanı’ anlamında ‘Esedullah Timleri’ diyen bir grup elinde sprey boyalarla duvarlara siyasi mesajlar yazdı. Daha önce bir başka makeleye konu yaptığımız bu yapılanma, denetlenmedi, araştırılmadı.

Ankara suikasti ile bu yapının irtibatlarını henüz bilmiyoruz. Ancak teşkilattaki yeni yapılanma gösteriyor ki,  artık emniyet teşkilatında elindeki istihbarat ile bir başka ülkenin büyükelçisini öldürmeye meyilli, bunu profesyonel bir cinayete devşirebilen kişi/kişiler var.

Masum insanları hedef gösterenler Suriye iç savaşı ile büyüttükleri, silah, mühimmat, lojistik, insan kaynağı desteği ve istihbarat oyunlarıyla kurdukları bu yapıların icraatlarının ceremesini daha çok çekeceğe benziyor. AKP’nin ‘iyi çocukları’  desteklediği ‘cihatçı-islamcı radikaller’, 12 Eylül darbesinden sonra tırnak içinde ‘ülkücü’ bazı grupların ASALA örgütüne karşı kullanılması ve sonra dönüp Türkiye’de mafya hareketinin racon kesen elemanlarına dönüşmesi gibi bir dönüşüm yaşıyor. Suriye savaşı bittiğinde ya da savaştan geri çekilmek zorunda kaldıkça, Türkiye’ye akacak bu yapılar. En iyi bildikleri ve zaten Suriye’ye girdikleri yoldan geri dönecekler. Belki daha tehlikelisi bu tür yapılar Türkiye’de Alevi-Sünni, Kürt-Türk çatışması gibi kaos ve iç savaş provalarının veya siyasi hedeflere yönelik eylem ve karanlık planların da aktörü olarak karşımıza çıkacak.

Erman Yalaz/tr724