Türkiye ile ABD arasında son 50 senenin en ciddi krizinde ilk gün geride kalırken, piyasalar için hesapta olmayan bu gelişmenin faturası ağır oldu. Borsa İstanbul (BIST) yüzde 5 kayıpla başladığı günü yüzde 3 ekside tamamladı. Hisse senetlerindeki kayıp tutarı 24,3 milyar lirayı buldu. Altının gram fiyatı da 155,7 TL ile tarihi zirveye çıktı.

Önceki akşam haber duyulduğu anda gecelik işlemlerde 3,70 TL’yi geçeceğinin işaretini veren dolar yükselişini sürdürdü. Geçen haftayı 3,62’den kapatan dolar/TL, ABD ve Türkiye’nin vize vermeyi karşılıklı askıya almasını müteakip Asya seansında sığ piyasada 3,90 TL seviyesini aştı. Kur, piyasalar açıldığında 3.70’te dengelenir gibi oldu, fakat akşam saatlerinde 3,73’ü geçti. Böylece TL dolara mukabil yüzde 2,5’i Cuma gününden bu sabaha olmak üzere son bir ayda yüzde 10’a yakın eridi.

Euro da dolar gibi gecelik işlemlerde 4,5190 TL ile rekor kırdı. TL karşısında yüzde 3’ün üzerinde değer kazanan Euro, kapanışa doğru 4,3840 seviyesinde yer aldı. Krizin ilk 24 saati geride kalırken döviz kurlarının seyri TL nevinden yatırım vasıtalarında ciddi kayıpların devam edeceğini gösterdi.

Dolar için artık 3,65 yeni destek noktası. Euro’da ise 4,20 eşiği çoktan geçildi ve destek noktası 4,27 TL’ye yükseldi. Dolar ve Euro, taraflardan gelecek mesajlara bağlı olarak bu seviyelerin üzerinde seyredecektir. Tansiyon arttıkça döviz de yükselecektir. Dövizdeki bir günlük artışın 431 milyar dolar dış borcun TL karşılığını 52 milyar lira artırdı. Bir başka ifadeyle Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) iğneden ipliğe vergi zammı ihtiva ede ve infiale sebebiyet veren paketinden gelecek gelir vize krizinde bir günde buharlaşmış oldu. Dolardaki iki haftalık artış (3,40 TL’den 3,73 TL’ye) dikkate alındığında dış borç faturası 142 milyar lira yükseldiği görülecektir.

Siyasî gerginliğin BIST’te artçı şokları devam edecek. Zira takastaki hisselerin üçte biri ABD menşeli yatırımcıların elinde bulunuyor. Bunların nihaî kararlarını vermemesi ilk gündeki çöküşü belli bir seviyede tuttu. Yaklaşık 4 bin puan kayıpla 100 bin 324 puandan açılan BIST 100, artan satış baskısıyla gün içerisinde 99 bin 210 puana kadar indi. Endeks, bu seviyeden gelen tepki alımlarıyla yükselişe geçti ve 101 bin 298 puandan kapandı. Borsa’daki hisselerin kıymeti 24,3 milyar lira azaldı.

ABD’nin kararı banka ve havayolu şirketlerinde anında hissedildi. Bankacılık endeksinde kayıp yüzde 2,98 oldu. Borsa’nın lokomotif hisselerinden Garanti Bankası yüzde 2,83, Akbank ise yüzde 2,85 eridi. Sanayi endeksinde ise kayıp yüzde 2,21. Fiilen seyahat sınırlaması anlamına gelen yasak havayolu şirketlerini vurdu. Türk Hava Yolları hisseleri günü yüzde 9,26 düşüşle 8,43 TL seviyesinden kapandı. THY’nin piyasa değeri 1 milyar 100 milyon TL azaldı. Pegasus hisseleri de yüzde 6,23 kayıpla 24,38 TL’ye geriledi.

Tahvil faizlerinde çok sık rastlanmayan bir yükseliş gerçekleşti. Geçen haftayı yüzde 11,07’den tamamlayan 10 yıllık tahvil Pazartesi günü 26 baz puan yükselerek yüzde 11,33 oldu. Cuma günü yüzde 11,95 olan iki yıllık gösterge tahvil ise 27 baz puan artışla yüzde 12,51’den günü tamamladı. Faizlerin bir puan artması Hazine’ye ortalama 1 milyar dolara patlıyor. Vize krizinin ilk gününde görülen yarım puanlık artışın faturası ise 1,8 milyar TL oldu.

Altın fiyatları da krizden nasibini aldı. Altının gram fiyatı, Türkiye ile ABD arasındaki diplomatik gelişmelerin ardından haftaya hızlı yükselişle başlayarak 155,7 lira ile tarihi zirvesine çıktı. Çeyrek altın gün sonunda 250 liradan satıldı.

Kim ne derse desin, vizelerin karşılıklı kaldırılması Türkiye-ABD münasebetlerinde tarihî bir kırılma noktasıdır. Türkiye dolaylı yolla da olsa ABD’nin vize yasağı koyduğu yedi devlet ile benzer bir ambargoyla karşı karşıya kaldı.

ABD’nin şu ana dek sessiz kalmayı tercih etmesi, Ankara’nın ise benzer krizlerde olduğu gibi hissi beyanlara sarılması krizin kısa vadede aşılma ihtimalini zayıflatıyor. Belli ki ABD, Türkiye’nin NATO ve Avrupa Birliği çizgisinden uzaklaştırılmasını, buna mukabil Rusya ile olan askerî yakınlaşmayı daha fazla sineye çekmeyecek. İstanbul Konsolosluğu’nda çalışan Metin Topuz’un terör örgütü elemanı olduğu iddiasıyla tevkif edilmesi ile vize kararının peşi sıra gelmesi daha derinlerdeki ihtilafları unutturmamalı.

Krizin ilk gün bilançosu Türkiye’nin uzun müddet katlanabileceği evsafta değil. Ekonomi zaten ağır bir buhranın ortasında can çekişiyor. Okyanus ötesi ile bu çapta bir kavga çıkması hakikaten kimsenin risk hesabında yoktu.

ABD ‘sehven olmuş, geri çektik’ demeyeceğine göre krizin seyrini Türkiye’nin bundan sonra takip edeceği tarz-ı siyaset tayin edecek.