Bakanlığın,
TRT payının kaldırılması, elektriğe zam yapılması gibi önlemleri içeren çözüm paketi tartışmaya açılacak. Ancak özel
sektör tek başına zammın yeterli olmayacağını ÖTV
indiriminin gerektiğini belirtti.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı,
maliyetlerinin yüksekliğinden şikayetçi olan ve santrallerini kapama kararı alan otoprodüktör ile özel elektrik üreticileriyle perşembe günü geniş katılımlı bir toplantı yapacak. Saat 15.00'teki toplantıya yaklaşık 40 kişinin katılması bekleniyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler'in başkanlığındaki toplantıda
özel sektörü
Elektrik Üreticileri Derneği (EÜD) temsil edecek.
Toplantıda bakanlığın çeşitli maliyet kalemlerinde indirim öngören, TRT payı ile Özel Tüketim Vergisi'nin (ÖTV) kaldırılması gibi önlemleri içeren çözüm paketini özel sektöre sunması bekleniyor. Paketin içinde kamunun sattığı elektrik fiyatlarına nasıl zam yapılacağının da yer aldığı öğrenildi. Ancak özel sektör tek başına bir elektrik zammının yeterli olmayacağını ve TRT payı, ÖTV gibi maliyet kalemlerinin kesinlikle kaldırılması gerektiğini savunuyor. Toplantıda özel sektör kesiminin ise kamudan kendi kapasitelerini kiralamasını talep edeceği belirtildi.
Çözüm için
ilk adım EPDK'dan
Özel elektrik üreticilerinin maliyetini artıran unsurların başında, "mali uzlaştırma" olarak adlandırılan
serbest piyasada elektrik alış-veriş
sistemine kamunun dahil olmaması geliyor. Yaklaşık 2 yıl önce uygulanması gereken Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'nin 1 Ağustos'tan itibaren devreye girmesi için EPDK karar aldı. Bu durum bakanlığın çözüm paketinde de yer alıyor. Yönetmeliğin devreye girmesiyle birlikte kamu da artık otoprodüktörler ile birlikte aynı piyasa şartlarında elektrik satışı yapacak. Böylece özel sektörün kamu ile
rekabet sorununa önemli bir çözüm getirilmiş olacak. Bugün EPDK'da bir toplantı yapılarak
uygulama tartışılacak.
Bu arada Enerji
Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (EPDK), Alarko'nun santralini kapama yönündeki kararına karşı "120 günlük yasal sürenin beklenmesi" yönünde gönderdiği uyarı yazısının, 30 Temmuz'da
Bilecik-Bozhöyük'teki santralini kapayacağını açıklayan Akenerji'ye de gitmesi bekleniyor. Akenerji Genel Müdürü ve Elektrik Üreticileri Derneği Başkanı
Önder Karaduman, mücbir sebep durumlarında bu yasal sürenin beklenmediğini hatırlatarak, içinde bulundukları
ekonomik durumun da "mücbir sebep" sayılması gerektiğini savundu. Karaduman,
Türkiye Elektrik İletim A.Ş'nin (
TEİAŞ) yani sistem operatörünün arz güvenliği için santrallerin kapatılmaması yönünde görüş vermesi durumunda
üretim maliyetini kamunun üstlenmesi için öncelikle gerekli mevzuat değişikliklerinin yapılması gerektiğine dikkat çekti.
Mali uzlaştırma sistemi nasıl işliyor?
Mali uzlaştırma sistemi 2003 yılından beri
sanal olarak uygulanıyor ve tedarikçi olarak sadece otoprodüktörler dahil bulunuyor. Mali uzlaştırma sistemi içinde, müşteri sınıfında serbest tüketiciler yani elektrik
tüketimi belirli bir oranda olan sanayici gibi büyük kullanıcılar bulunuyor. Bugüne kadar TETAŞ'ın belirlediği yük alma ve atma fiyatları serbest piyasa ortamında belirlenecek. Yük alma fiyatları bir şirketin taahhüt ettiğinden daha fazla üretmesi, yük atma fiyatları ise daha az üretim yapması durumunda uygulanıyor. Örneğin, TEİAŞ 'x' şirketinin eksik üretim yapması durumunda, iletim sisteminin dengesini korumak için 'y' şirketine giderek açığı kapamasını isteyebilecek. 'X' şirketi ise sorumluluğu üzerine alan diğer şirkete bunun karşılığında yük alma fiyatı üzerinden ödeme yapacak. Ya da TEİAŞ sistemde yeterli elektrik bulunması durumunda şirketlerden eksik üretim yapmasını isteyebilecek. Bu durumda şirketlerin o anda ürettikleri enerji yük atma bedeli üzerinden ücretlendirilecek. Sistemde TEİAŞ'daki Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi (PMUM) saat saat takip edilerek aylık faturalandırma da yapılacak.
Mobil santrallar yeniden gündemde
Elektrik krizinin ardından, arz sorunu ile birlikte, fuel-oil’den elektrik üreten
mobil santrallar da tekrar gündeme geldi.
Enerji Bakanlığı, arzın talebi karşılamaması durumunda daha önce pahalı olduğu için durdurduğu mobil santrallara tekrar yönelecek. Mobil santrallar üretim yaparsa, doğalgazdan yapılan üretime göre yüzde 100 maliyet artışı olacak. Mevcut
yönetim göreve başladığında, hem pahalı olduğu hem de mobil olmasına karşın istediği noktada sabit kalıp üretim yaptığı için mobil santralarla çeki düzen verme kararı almıştı. Bu kapsamda mobil santraların önemli bölümünün üretimleri de durdurulmuştu. Bakanlık bunu yaparken, mobil santrallar çalışmadığında ülkenin daha karlı olduğu söylemine dayanmıştı. Mevcut durumda mobil santrallar tekrar devreye alınırsa, üretimi fuel-oil’den yaptıkları için, doğalgazdan yapılan üretimin yüzde 100’ü oranında fazla maliyetle elektrik üretecekler. Bu da elektrik üzerinde yük fazla olduğu için özel sektörü yatırımdan vazgeçiren ortamı daha da ağırlaştıracak.
REFERANS GAZETESİ