Bor­cu borç­la çe­vi­ren özel sek­tör 26 Ara­lık 2014-6 Şu­bat 2015 ta­rih­le­ri ara­sın­da Tür­ki­ye­’de fa­ali­yet gös­te­ren ban­ka­lar­dan 15 mil­yar 860 mil­yon 124 bin li­ra­lık dö­viz kre­di­si kul­lan­dı. Uz­man­lar dö­viz­de­ki ar­tı­şa rağ­men re­el sek­tö­rün dö­viz kre­di­si­ne yö­nel­me­si­nin fark­lı ge­rek­çe­le­ri ol­du­ğu­nu di­le ge­tir­di. Bun­lar­dan bi­ri dış borç öde­me­si ola­rak özet­len­di.

Ni­te­kim özel sek­tör 2015 yı­lı­nın ba­şın­dan ekim ayı­na ka­dar top­lam 13 mil­yar 100 mil­yon do­lar­lık dış borç öde­ye­cek. Ocak ve şu­bat ayı top­lam öde­me ra­ka­mı ise 2 mil­yar 100 mil­yon do­lar ci­va­rın­da.

Ya­ban­cı pa­ra kre­di­le­rin art­ma­sın­da­ki ikin­ci ve güç­lü bir di­ğer ne­den ise it­ha­lat ya­pan fir­ma­lar ola­rak gös­te­ri­li­yor. Bü­yük ra­kam­lar­la it­ha­lat ya­pan ku­ru­luş­la­rın özel­lik­le­ de pet­rol ve pet­rol ürü­nü it­hal eden, iş­le­yen ku­ru­luş­la­rın dö­viz ih­ti­ya­cı­nı kre­di çe­ke­rek kar­şı­la­dı­ğı di­le ge­ti­ri­li­yor. Bu ne­den­le de 43 gün­de çe­ki­len kre­di mik­ta­rı­nın ya­ban­cı pa­ra cin­sin­den yük­sek ol­ma­sı nor­mal ola­rak kar­şı­la­nı­yor.

Kul­la­nı­lan dö­viz kre­di­si­nin do­lar kar­şı­lı­ğı 26 Ara­lık 2014 ta­rih­li Mer­kez Ban­ka­sı alış ku­run­dan (2,3182 TL) he­sap­lan­dı­ğın­da 6 mil­yar 841mil­yon 568 bin 458 do­la­ra denk ge­li­yor. Son do­lar ku­ru olan 2,4677 ile he­sap­lan­dı­ğın­da ise re­el sek­tö­rün öde­ye­ce­ği pa­ra­nın mik­ta­rı 1 mil­yar li­ra ar­tı­yor. Sırf kur far­kı 1 mil­yar 22 mil­yon li­ra ola­rak he­sap­la­nı­yor. Bu­na bir de çe­ki­len kre­di­nin fai­zi ek­len­di­ğin­de re­el sek­tö­rün borç ba­ta­ğı ar­tı­yor.

Pa­ra­ya ih­ti­ya­cı olan dö­viz kre­di­si­ne yö­ne­lir­ken ay­nı dö­nem­de ta­sar­ru­fu olan­lar da pa­ra­la­rı­nı dö­vi­ze çe­vir­di. Ban­ka­lar­da top­lam mev­du­at­lar ve fon­lar Türk Li­ra­sı’n­da 2 mil­yar 122 mil­yon li­ra aza­lır­ken, ya­ban­cı pa­ra cin­sin­den ar­tış 10 mil­yar 305 mil­yon li­ra­ya ulaş­tı. Men­kul de­ğer­len top­la­mı da ya­ban­cı pa­ra­da 3 mil­yar 213 mil­yon li­ra­lık ar­tı­ya geç­ti.

Dö­viz kre­di­le­rin­de ta­ki­be dü­şen kre­di mik­ta­rı 3 mil­yar 384 mil­yon 225 bin li­ra­ya ulaş­tı.

43 gün­de ko­nut, ta­şıt, tü­ke­ti­ci, tak­sit­li ti­ca­ri kre­di ve kre­di kart­la­rı top­la­mın­da çe­ki­len tü­ke­ti­ci kre­di­le­ri ise 10 mil­yar 301 mil­yon 283 bin li­ra ol­du.

Ban­ka­la­rın ay­nı dö­nem­de kre­di­le­re ayır­dık­la­rı dö­viz kar­şı­lık­la­rı da azal­dı. Ban­ka­lar­da 26 Ara­lık 2014’te ya­ban­cı pa­ra kre­di­le­ri için ay­rı­lan top­lam kar­şı­lık 305 mil­yon 357 bin li­ra iken ra­kam 6 Şu­bat 2015’te 294 mil­yon 221 bin li­ra­ya ge­ri­le­di.

Dö­vi­zin kar­şı­lık ola­rak ay­rıl­ma­sı­nın dö­vi­ze ih­ti­yaç olu­nan dö­nem­ler­de sı­kın­tı oluş­tu­ra­bi­le­ce­ği­ne yö­ne­lik en­di­şe­le­ri göz önü­ne alan BDDK ye­ni bir dü­zen­le­me­ye git­ti. Ko­nu Res­mi Ga­ze­te’­de de ya­yım­lan­dı. Bu­na gö­re ge­nel kar­şı­lık oran­la­rı dö­viz ka­zan­dı­rı­cı hiz­met ve fa­ali­yet­le­re yö­ne­lik ola­rak kul­lan­dı­rı­lan kre­di­ler için yüz­de sı­fır ola­rak uy­gu­la­na­bi­le­cek.

BUGÜN