Haftanın son işlem gününde ABD ham petrolünün varil fiyatı 112 dolar seviyelerinde işlem gördü. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's (S&P), ABD'nin uzun vadeli kredi notu görünümünü ''durağan''dan ''negatif''e çevirdi. Kuruluştan yapılan açıklamada, ABD'nin ''AAA'' olan uzun vadeli ve ''A-1 '' olan kısa vadeli kredi notlarının teyit edildiği, uzun vadeli kredi notunun görünümünün ise ''durağandan'' ''negatif''e düşürüldüğü bildirildi. S&P, ABD'li politika yapıcıların, ülkenin orta ve uzun vadeli bütçe güçlüklerini çözmede anlaşmaya varamama riski bulunduğuna dikkat çekerek, ABD'nin esnek ve yüksek gelire sahip ekonomisinin büyümeyi teşvike yardımcı olduğunu, buna karşılık artan bütçe açığının gelecek iki yılda bu olumlu göstergeleri gölgeleyebileceğini belirtti. S&P, en az üçte bir olasılıkla iki yıl içinde ABD'nin uzun dönem notunun düşürülme ihtimali olduğunu ifade etti. Öte yandan ABD Hazine Bakanı Timothy Geithner, ''ABD'nin AAA olan uzun vadeli kredi notunun düşürülmesi riski olmadığını'' söyledi. Çeşitli televizyon kanallarına konuşan Geithner, Demokratlar ve Cumhuriyetçilerin gelecek 10 yıl ya da daha uzun sürede bütçe açığını 4 trilyon dolar azaltmak için ''uygulanabilir'' hedeflerin belirlenmesine ihtiyaç bulunduğu konusunda görüş birliğinde olduklarını savundu. S&P'nin kararının ardından ABD'nin borcunu satın alan yabancılara yeniden güvence vermeye ihtiyaç olmadığını, çünkü yatırımcıların hala ABD'nin borcuna ve ekonomisinin büyüme görünümüne güveni bulunduğunu vurgulayan Geithner, ''Bunu her gün borçlandığımız fiyatta görebilirsiniz, ancak bu güveni kazanmalıyız'' dedi. Obama yönetiminin Ekonomik Danışma Konseyi Başkanı Austan Goolsbee ise kuruluşun uyarısını önemsiz gibi göstermeyi seçti. CNBC'ye konuşan Goolsbee, ''Siyasi bir karar, bu karara katılmıyoruz'' dedi. ABD Başkanı Barack Obama, bütçe açığını azaltmada başarısız olmanın ülke ekonomisine ciddi zarar vereceği uyarısında bulundu. Virginia eyaletinin Annandale kentinde Northern Virginia Community College'de öğrencilere seslenen Obama, Cumhuriyetçilerin federal bütçe sorunlarıyla ilgili planlarını eleştirerek, kendi planının Cumhuriyetçilerin planına göre ekonomik yükü daha adil dağıttığını ifade etti. Bütçe açığının kısılmasıyla ilgili harcama öncelikleri konusunda Demokratlar ve Cumhuriyetçilerin eninde sonunda uzlaşma sağlayacağını tahmin ettiğini belirten Obama, ''İyimserim, umutluyum. İki taraf daha önce bir araya geldi. Cumhuriyetçiler ve Demokratların bütçe açıklarını azaltmak için anlaşabileceğine inanıyorum, ancak bu kolay olmayacak. Bazı sert tartışmalar olacak'' diye konuştu. Bütçe açığının giderilmesi için yıllık geliri 250 bin doların üzerindeki ailelerin vergilerinin yükseltilmesinden yana tavır koyan Obama, içeride uygulanan bazı programlarda ve askeri harcamalarda kesintiye gidilmesini de istiyor. Geçen yıl Cumhuriyetçilerle siyasi bir anlaşma çerçevesinde zengin ailelerden yapılan vergi kesintilerine ilişkin süreyi uzatan Obama, artık bu vergi kesintilerinin sona ermesini istiyor. Cumhuriyetçilerin planında ise vergi kesintilerinin sürmesi yer alıyor. ABD'de mart ayında ikinci el konut satışları mevsimsel olarak uyarlanmış şekilde yıllık bazda yüzde 3,7 artarak 5,1 milyona yükseldi. Çalışma Bakanlığının açıkladığı verilere göre, 16 Nisan'da biten hafta işsizlik maaşı başvuruları 13 bin azalarak 403 bine geriledi. Önceki hafta işsizlik maaşı başvuruları 31 bin artmıştı. Dört haftalık ortalama işsizlik maaşı başvuruları ise 399 bin oldu. -AVRUPA'NIN BORÇ SORUNU- Avro bölgesinde Yunanistan ve İrlanda'dan sonra finansal dış yardım almaya hazırlanan Portekiz, 80 milyar avro olacağı iddia edilen finansal yardım paketinin şartlarını belirlemek üzere Avrupa Komisyonu, Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve Uluslararası Para Fonu (IMF) temsilcileriyle müzakerelere başladı. Portekiz basınında yeralan bilgilerde, finansal yardım için özelleştirme dahil iş piyasalarında bir seri radikal ekonomik reformlar istendiği belirtildi. Portekiz'deki sosyalist azınlık hükümeti, kamu açığını düşürmek için sunduğu İstikrar ve Büyüme Planı'nın parlamentodan kabul görmemesi üzerine geçen mart ayı sonunda istifa etmiş ve erken genel seçimlerin 5 Haziran'da yapılmasına karar verilmişti. Dış finansal yardımı için uluslararası kurumların talepleri arasında daha önceden kabul görmeyen İstikrar ve Büyüme Planı'ndaki maddelerin de yer aldığı iddia ediliyor. Bununla birlikte Finlandiya'da yapılan genel seçimlerde, AB karşıtı ve aşırı milliyetçi "Gerçek Finlandiyalılar" partisinin oylarını artırarak bir koalisyon hükümetine girme olasılığı, Portekiz'deki müzakereleri tehdit eden bir unsur olarak belirtildi. Zira, "Gerçek Finlandiyalılar"ın seçim vaatlerini yerine getirmeleri halinde, Portekiz'e finans yardımını bloke edebilecekleri öne sürüldü. İşsizliğin yüzde 12 düzeyinde olduğu Portekiz, IMF'in tahminlerine göre Avro bölgesi içinde bu yıl ekonomik küçülmenin yaşanacağı tek ülke olarak gösteriliyor. Öte yandan Yunanistan'ın tüm borcunun ödenmesi için süresinin uzatılmasına dair müzakerenin önümüzdeki Haziran'da başlamasının beklendiği belirtiliyor. Yunanistan basını, hükümetin bu talebinin Maliye Bakanı Yorgos Papakonstantinu tarafından, Macaristan'da yapılan ECOFIN zirvesinde dile getirildiği gibi, bu ay içinde Atina'yı ziyaret eden AB-IMF ve ECB ''Troykası'' yetkililerine de iletildiğini kaydetti. -PETROL PİYASASI- Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Nubuo Tanaka, yüksek petrol fiyatlarının dünyanın en fazla enerji tüketicisi Çin ve ABD'nin petrol talebini olumsuz etkilediğini söyledi. Tanaka, Şanghay'da Reuters'e yaptığı açıklamada, ham petrol fiyatlarının bu yılın geri kalanında 100 dolar ya da daha üstünde seyretmesinin, dünyanın 2008 yılında küresel ekonomik krize yol açan deneyiminde olduğu gibi petrolde benzer talep gerilemesine sebep olabileceği uyarısında bulundu. IEA Başkanı Tanaka, ''Biz ayrıca, Çin'de petrol talebi büyüme oranlarında yavaşlama gözlemledik. Çin'de Aralık'ta yüzde 16 artan ithalat büyümesi Şubat ayında yüzde 9,6'ya düştü. Açıkçası büyümenin hızı geriledi. Bunun bir kısmı sıkı para politikasından olabilir, ancak yüksek petrol fiyatları da büyük rol oynuyor'' dedi. Avrupa'da rafinerilerin devreye gireceği ve Japonya'nın deprem ve tsunamiden sonra yeniden yapılanmaya başlayacak olması nedeniyle küresel petrol talebinin haziran ve temmuz aylarında yükselmesi beklendiği için Tanaka, Suudi Arabistan'a petrol fiyatlarının artmasını önlemek için üzerine düşeni yapması çağrısında bulundu. Öte yandan Japonya'da ihracat mart ayında deprem ve tsunaminin etkisiyle 16 ayda ilk kez düştü. Maliye Bakanlığı, ihracatın geçen ay yüzde 2,2 düşerek 71 milyar dolar (5,87 trilyon yen) olduğunu açıkladı. Japonya'da 11 Mart'taki deprem ile tsunaminin fabrikaları ve limanları harap etmesinin etkisiyle geçen ay itibariyle ihracat 16 ayda ilk kez gerileme kaydetti. Bakanlık, aynı ayda ithalatın ise yüzde 11,9 yükselişle 68,4 milyar dolar (5,67 trilyon yen) olduğunu belirtti. Mart ayı itibariyle dış ticaret fazlası bir yıl önceye göre yüzde 78,9 düşüşle 2,36 milyar dolar (196,5 milyar yen) oldu. İsveç Merkez Bankası (Riksbank), İsveç ekonomisi büyürken enflasyonu kontrol altında tutmak için gösterge faiz oranını çeyrek puan artırarak yüzde 1,75'e yükselttiğini açıkladı. Riksbank, gösterge faiz oranını geçen yıl temmuz ayından bu yana altıncı kez yükseltmiş oldu. -DÖVİZ PİYASASI- ABD dolarının, uluslararası döviz borsalarında önemli para birimleri karşısında, Pazartesi günü açılış ve Cuma günü kapanış değerleri şöyle oldu: PARA BİRİMİ PAZARTESİ CUMA ----------- --------- --------- Japon Yeni 82,84 81,85 İsviçre Frangı 0,8956 0,8857 Kanada Doları 0,9615 0,9526 Londra döviz piyasasında pazartesi günü 1,4328 dolardan açılan avro, cuma kapanışta 1,455 dolara yükseldi. Aynı borsada pazartesi günü 1,626 dolardan açılan İngiliz sterlini ise cuma kapanışta 1,6514 dolara yükseldi. New York borsasında, altının ons fiyatı pazartesi günü 1.492,30 dolardan kapanırken, perşembe günü kapanışta 1.498,30 dolara yükseldi. -ABD, AVRUPA VE ASYA BORSALARI- ABD'de perşembe günü New York Borsası'nda Dow Jones Sanayi Endeksi yüzde 0,42 artarak 12.506 puana, Standard & Poor's 500 Endeksi yüzde 0,53 değer kazanarak 1.337,38 puana ve Nasdaq Teknoloji Endeksi yüzde 0,63 yükselerek 2.820,16 puana çıktı. Asya'da borsaların bazıları yükselirken, bazıları ise geriledi. Japonya'da Tokyo Borsası'nın temel göstergesi Nikkei 225 Endeksi haftanın son işlem gününde yüzde 0,04 (3,56 puan) azalarak 9.682,21 puandan kapandı. Asya'da ayrıca Çin'de Şanghay Borsası'nda SE Composite Endeksi yüzde 0,56 ve SE Endeksi yüzde 0,66, Güney Kore Borsası yüzde 0,03, Tayland Borsası yüzde 0,59 geriledi. Hong Kong Borsası yüzde 1,01, Tayvan Borsası yüzde 0,13, Avustralya Borsası yüzde 1,13, Singapur Borsası yüzde 0,91, Hindistan Borsası yüzde 0,67 ve Endonezya Borsası ise yüzde 0,17 değer kazandı. Avrupa'da perşembe günü Londra Borsası'nda FTSE-100 Endeksi yüzde 0,07 (3,96 puan) değer kaybederek 6.018,30 puandan, Frankfurt Borsası'nda Dax Endeksi yüzde 0,64 (46,30 puan) artarak 7.295,49 puandan ve Paris Borsası'nda Cac 40 Endeksi de yüzde 0,43 (17,26 puan) yükselerek 4.021,88 puandan haftayı kapattı. Avrupa'da ayrıca İspanya'da Madrid Borsası'nda IBEX 35 Endeksi yüzde 0,66, Brüksel Borsası yüzde 0,09, Zürih Borsası yüzde 0,19, Milano Borsası yüzde 1,43 oranında değer kazanırken, Amsterdam Borsası yüzde 0,24 oranında değer kaybetti. -PETROL PİYASASI- Asya'da ''Kutsal Cuma'' nedeniyle dün petrol piyasasında işlemler yapılamadı. Pazartesi günü 109,08 dolardan işlem görmeye başlayan ABD ham petrolünün varil fiyatı haziran ayı teslimi perşembe günü 84 sent artışla 112,29 dolardan kapandı. ABD ham petrolünün varil fiyatı haftanın tamamında yüzde 2,4 değer kazandı. Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatı haziran ayı teslimi de perşembe günü 14 sent değer kazanarak 124,81 dolardan haftayı kapattı. AA