IMF'nin 2011 Dünya Ekonomik Görünüm Raporu'na göre, Türkiye'nin gayri safi yurtiçi hasılası (GSYH) bu yıl yüzde 4,6, gelecek yıl ise yüzde 4,5 büyüme kaydedecek. Küresel toparlanmanın geniş biçimde büyümeye devam ettiği, ancak işsizliğin hala yüksek düzeyde olduğu vurgulanan raporda, gelişmiş ekonomilerde ekonomik büyümenin küçük bir düzeyde seyrettiği, ancak işsizliğin yüksek kalmaya devam ettiği ifade edildi. Raporda, yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerde ise sağlam bir büyüme ve düşük işsizlik oranlarının görüldüğü, ancak, yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerde de gençler arasındaki yüksek işsizlik oranının özel kaygı oluşturduğu kaydedildi. Küresel düzlemde gelişmiş ekonomilerde ve gelişmekte olan ekonomilerde olmak üzere iki farklı hızda toparlanmanın sürdüğüne dikkat çekilen raporda, gelişmiş ekonomilerde bu oranın bu yıl yüzde 2,4, gelecek yıl da yüzde 2,6, yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerde ise bu oranın 2011 ve 2012 yıllarında yüzde 6,5'er artmasının beklendiği belirtildi. IMF'ye göre, bu yıl petrolün varil fiyatı da ortalama 107,16 dolar, 2012'de de 108 dolar olacak. IMF bir önceki raporunda, bu yılın petrol varil fiyatını ortalama 90 dolar olarak tahmin etmişti. Dünya Bankası, ''yüksek ve dalgalı gıda fiyatlarının yoksulları tehdit etmeye devam ettiğini'' bildirdi. Dünya Bankasının Gıda Fiyatı İzleme raporuna göre, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da devam eden ayaklanmalar, bu yılın ilk çeyreğinde petrol fiyatlarını yüzde 21 artırdı, bu da gıda fiyatlarındaki dalgalanmanın ve birçok ülkede enflasyonun yükselmesine yol açtı. Gıda fiyatları ayrıca, önemli hububat ihracatçısı ülkelerdeki olumsuz hava koşulları, ihracata getirilen kısıtlamalar, bioyakıt üretiminde kullanımın artması ve küresel stokların düşük olması da etkili oldu. Petrol fiyatlarındaki yüzde 10'luk yükseliş, Dünya Bankası'nın küresel gıda fiyatlarını ölçen gıda fiyatları endeksini yüzde 2,7 artırdı. Dünya Bankasının gıda fiyatı endeksi şu anda, bir yıl önceki seviyenin yüzde 36 üzerinde seyrederken, 2008 yılındaki zirveye yakın kalmaya devam etti. Rapora göre, küresel gıda fiyatlarında yüzde 10'luk bir artış 10 milyon kişinin, yüzde 30'luk bir artış ise 34 milyon kişinin daha yoksulluğa itilmesine yol açabilir. Dünya Bankasının tahminlerine göre, dünyada 1,2 milyar kişi günde 1,25 dolar olan yoksulluk sınırının altında yaşıyor. -ABD EKONOMİSİ- ABD Başkanı Barack Obama yönetimi, sağlık ve savunma harcamalarını azaltıp bazı vergileri artırmak yoluyla bütçe açığını 12 yılda 4 trilyon dolardan fazla düşürmeyi amaçlıyor. Obama'nın planına göre, bütçe açığındaki düşüşün dörtte üçü harcama kesintilerinden, geriye kalan dörtte biri, yani 1 trilyon doları ise özellikle zenginlere yönelik ek vergi gelirlerinden sağlanacak. Obama, ''Dengede, açığımızı düşürerek ve borcumuzu düşürmeye yardımcı olacak bir yola geri dönerek yaşamak zorundayız. Bunu, toparlanmayı, büyümek için gerekli olan yatırımları, istihdamı koruyacak bir yolla yapmamız gerekiyor'' dedi. Ticaret Bakanlığı, ABD'nin şubat ayında dış ticaret açığının yüzde 2,6 düşüşle 45,8 milyar dolar olduğunu açıkladı. ABD'nin dış ticaret açığının düşmesinde petrol ithalatındaki büyük düşüş etkili oldu. ABD'nin şubat ayında ihracatı yüzde 1,4 düşüşle 165,1 milyar doları buldu. Aynı ayda düşük petrol faturası, daha az otomotiv ve bilgisayar ithalatı nedeniyle ithalat yüzde 1,7 azalışla 210,9 milyar dolara indi. Bu yılın ilk iki ayında dış ticaret açığı yıllık bazda 556,4 milyar doları buldu. Çalışma Bakanlığı, ABD'de tüketici fiyat endeksinin (TÜFE) geçen ay yüzde 0,5 arttığını bildirdi. TÜFE'deki artışta gıda, benzin ve kira fiyatlarının yükselmesi etkili oldu. Geçen ay itibariyle TÜFE son 12 ayda yüzde 2,7'ye çıktı. Gıda ve benzin hariç çekirdek TÜFE ise yüzde 0,1 yükseldi. Son 12 ayda çekirdek TÜFE yüzde 1,2'ye çıktı. Bakanlık, geçen hafta işsizlik maaşı başvurularının 27 bin artarak 412 bin olduğunu açıkladı. Böylece üç haftada ilk kez işsizlik maaşı başvuruları artmış oldu. Çalışma Bakanlığına göre, mart ayında üretici fiyatları endeksi yüzde 0,7, son bir yılda yüzde 5,8 yükseldi. Enerji ve gıda hariç çekirdek üretici fiyatları endeksi ise yüzde 0,3 yükseldi. Mart ayı itibariyle son bir yılda çekirdek üretici fiyatları endeksi yüzde 1,9 artış gösterdi. -AVRUPA VE DİĞER EKONOMİLER- Avro Bölgesi'nde enflasyon mart ayında yüzde 2,7 ile son 29 ayın en yüksek düzeyine ulaştı. 27 üyeli AB'nin şubat ayında yüzde 2,9 olan ortalama enflasyonu da mart sonu itibariyle yüzde 3,1'e çıktı. AB İstatistik Kurumu Eurostat'ın verilerine göre, AB'de en yüksek enflasyon yüzde 8'le Romanya, yüzde 5,1'le Estonya, yüzde 4,6'yla Bulgaristan ve Macaristan, yüzde 4,3'le Yunanistan, yüzde 4,1'le Letonya ve yüzde 4'le İngiltere, Polonya ve Lüksemburg'da görüldü. En düşük enflasyon oranları ise yüzde 1,2'yle İrlanda, yüzde 1,4'le İsveç, yüzde 1,9'la Çek Cumhuriyeti, yüzde 2'yle Hollanda, yüzde 2,2'yle Fransa ve yüzde 2,3'le Almanya'da kaydedildi. Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'dan oluşan BRICS ülkeleri, son finansal krizin, doların en önemli aktör olduğu mevcut para sistemindeki eksiklikleri açığa çıkardığını bildirdi. Çin'in Sanya kentinde biraraya gelen BRICS ülkeleri, ''istikrar ve kararlılık sağlamak için'' geniş tabanlı uluslararası rezerv para birimi çağrısında bulundu. ABD'nin devasa bütçe ve dış ticaret açığı nedeniyle doların uzun dönemli akıbetinden duydukları endişeyi dile getiren BRICS ülkeleri kalkınma bankasının ABD Doları olarak değil, ülkelerin kendi para birimleri esasıyla karşılıklı kredi hatları kurması konusunda da prensipte anlaştı. Dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin, yılın ilk çeyreğinde yüzde 9,7 büyüdü. Çin'de tüketici fiyatları mart ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5,4 arttı. Böylece, tüketici fiyatları son 32 ayın en yüksek seviyesine çıkmış oldu. Çin Maliye Bakan Yardımcısı Li Yong, yükselen maliyetler ve küresel para arzındaki bolluktan dolayı Çin'i büyük bir enflasyon baskısının beklediğini söyledi. Çin'de mevcut enflasyonla ilgili durumun ciddi olduğunu bildiren Li, Çin'in enerji tasarrufu, çevre koruma, hammadde fiyatları reformu ve işçi ücretleriyle ilgili çabalarının maliyet artışından kaynaklanan enflasyon baskısına yol açacağını ifade etti. Çin'in döviz rezervleri mart ayı sonu itibariyle geçen yıla kıyasla yüzde 24,4 artarak 3,04 trilyon dolara yükseldi. Ekonomistler, Çin'in döviz rezervlerindeki artışın, Merkez Bankasının haziran ayında yuanı ''esnek bırakacağı''nı taahhüt etmesine karşın hala piyasalara müdahale ettiğini gösterdiğini ifade ediyor. Çin'in döviz rezervleri, yuanın değerini kontrol altında tutabilmek için dolar ve diğer para birimlerini satın aldığı için yükseliyor. Japonya'da hükümet 11 Mart'taki deprem ve tsunaminin ardından, makroekonomik büyüklüklere ilişkin tahminlerini düşürdü. Hükümetin aylık ekonomik raporunda, altı aydır ilk kez makroekonomik büyüklüklere ilişkin tahminler aşağı çekildi. Bunda, sanayi üretimi ve ihracat gibi ekonominin temel alanlarının zarar görmesi etkili oldu. -DÖVİZ PİYASALARI- ABD dolarının, uluslararası döviz borsalarında önemli para birimleri karşısında, pazartesi günü açılış ve cuma günü kapanış değerleri şöyle oldu: PARA BİRİMİ PAZARTESİ CUMA ----------- --------- -------- Japon Yeni 84,61 83,1 İsviçre Frangı 0,9088 0,8918 Kanada Doları 0,9555 0,9592 Londra döviz piyasasında pazartesi günü 1,4452 dolardan açılan avro, cuma kapanışta 1,4431 dolara geriledi. Aynı borsada pazartesi günü 1,6342 dolardan açılan İngiliz sterlini ise cuma kapanışta 1,6322 dolara düştü. New York borsasında, geçen hafta cuma günü 1.473,40 dolardan kapanan altının ons fiyatı bu hafta cuma günü 1.485,30 dolara yükseldi. -ABD, AVRUPA VE ASYA BORSALARI- ABD'de dün New York Borsası'nda Dow Jones Endeksi yüzde 0,46 (56,68 puan) değer kazanarak, haftayı 12.431,83 puandan kapattı. Standard and Poor's 500 Endeksi aynı gün yüzde 0,39 (5,16 puan) artarak 1.319,68 puan, Nasdaq Bileşik Endeksi ise yüzde 0,16 (4,43 puan) yükselerek 2.764,65 puan oldu. Haftanın tamamında Dow Jones Endeksi yüzde 0,3 gerilerken, Standard and Poor's 500 Endeksi ile Nasdaq Bileşik Endeksi yüzde 0,6'şar değer kazandı. Amerika kıtasında ayrıca Arjantin Borsasında Merval Endeksi yüzde 0,01, Kanada Borsası yüzde 0,16 ve Meksika Borsası'nda IPC Endeksi yüzde 0,22 düştü. Brezilya Borsası'nda Bovespa Endeksi ise yüzde 0,61 yükseldi. Avrupa'da İngiltere'de Londra Borsası'nda FTSE 100 Endeksi dün yüzde 0,54 (32,21 puan) artarak, haftayı 5.996,01 puandan kapattı. Almanya'da Frankfurt Borsası'nda haftanın son işlem gününde DAX Endeksi yüzde 0,44 (31,73 puan) yükselerek, 7.178,29 puandan, Fransa'da Paris Borsası'nda CAC-40 Endeksi de yüzde 0,10 (4,09 puan) değer kazanarak, 3.974,48 puandan kapandı. Avrupa'da dün ayrıca İtalya'da Milano Borsası'nda FTSE MIB Endeksi yüzde 0,06, İspanya'da Madrid Borsası'nda IBEX 35 Endeksi yüzde 0,60 ve Hollanda'da Amsterdam Borsası'nda AEX Endeksi ise yüzde 0,13 değer kaybetti. Asya'da, Japonya'da Tokyo Borsası'nın temel göstergesi Nikkei 225 Endeksi yüzde 0,65 (62,40 puan) azalarak, 9.591,52 puandan haftayı kapattı. Asya'da dün ayrıca Hong Kong Borsası yüzde 0,02, Tayvan Borsası yüzde 0,96, Güney Kore Borsası yüzde 0,03, Avustralya Borsası yüzde 0,66, Hindistan Borsası yüzde 1,57 ve Singapur Borsası yüzde 0,18 geriledi. Şanghay Borsası'nda SE Endeksi yüzde 0,26 ve SE Composite Endeksi yüzde 0,26, Tayland Borsası yüzde 0,80 ve Endonezya Borsası yüzde 0,61 değer kazandı. -PETROL PİYASALARI- Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), yüksek petrol fiyatlarının küresel ekonomiye ve petrol talebinin artmasına zarar verdiği uyarısında bulundu. Gelişmiş 28 ülkeye enerji politikasında danışmanlık yapan IEA aylık raporunda, ''ocak ve şubat ayına ilişkin ilk verilerin, devam eden yüksek petrol fiyatlarının talep büyümesine zarar vermeye başladığını gösterdiğini'' bildirdi. Raporda, 2011 yılı için petrol talebinin yüzde 1,6 ya da günlük 1,4 milyon varil artarak günlük ortalama 89,4 milyon varil olacağı belirtildi. Petrolün varil fiyatının 100 doların üzerinde seyretmesinin küresel ekonomiye de zarar verdiğine işaret edilen raporda, petrolün varil fiyatının 100 doların üzerinde seyretmesinin şu anda ekonomik toparlanmada beklenen hız ile birbirine uyumlu olmayacağı ifade edildi. ABD ham petrolünün varil fiyatı mayıs ayı teslimi haftanın son işlem gününde 1,55 dolar değer kazanarak, haftayı 109,66 dolardan kapattı. Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatı mayıs ayı teslimi de dün 1,45 dolar yükselerek 123,45 dolardan haftayı kapattı. AA