Bu derslerden biri olarak kış aylarında uçak kontrollerinde bulunacak Sivil Havacılık denetim uzmanları, dönemin Jandarma Genel Komutanı Eşref Bitlis'in (Ankara-1993) hayatını kaybettiği uçak kazasından yola çıkarak, uçakta bir buzlanma olup olmadığına bakacak. Bitlis'in uçağının düşme nedeni 'buzlanma' olarak kayıtlara geçmişti. Muhsin Yazıcıoğlu ve yol arkadaşlarının hayatını kaybettiği kazada ise Acil Durum Yer Belirleme Sinyal Verici (ELT) cihazı çalışmadığı için kaza yerine 3 gün sonra ulaşılabilmişti. Uzmanlar, bundan sora ELT cihazının çalışır olup olmadığını da öncelikle kontrol edecek. Yine Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü denetim uzmanları, 57 kişinin hayatını kaybettiği Isparta'daki uçak kazası raporuna yansıyan, 'Kokpit Ses Kaydedicisi (CVR)' ve 'Uçuş Veri Kaydedici (FDR) arızalıydı' tespitinden yola çıkarak, bu cihazları çalışmayan uçaklara uçuş izni verilmeyecek. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün ders çıkardığı bir başka konu da Hollanda'daki uçak kazası oldu. 2 yıl önce Hollanda'da THY'ye ait Boeing 737 tipi uçak, Hollanda'nın Schiphol Havalimanı'na inişi sırasında düşmüş ve 3'ü mürettebat 9 kişi hayatını kaybetmişti. Uçağın GPWS cihazının (Yere Yakınlık Uyarı Sistemi) arızalı olduğu tespit edilmişti. SHGM, GPWS cihazının 'çok önemli' ekipman olduğuna karar vererek, denetim sırasında öncelikli kontrol edilmesine karar verdi. SHGM, 2003 yılında THY'ye ait RJ100 tipi uçağın, Diyarbakır Havaalanı'na inişi sırasında düşmesi ve kazada 75 kişinin hayatını kaybetmesi olayından yola çıkarak, pilot tarafından meteorolojik bilgilerin alınıp alınmadığında kontrolü de uzmanlardan istiyor. Diyarbakır kazası sonrası hazırlanan raporda, kazanın en önemli nedeninin havaalanı bölgesindeki sis olduğu belirtilmişti. SHGM, bu kazanın sonuçlarını da talimata yansıttı. Denetim yapan SHGM uzmanları, uçuş öncesi pilotların gidecekleri havaalanındaki ve yedek alandaki hava durumu tahmini ile gerçek hava durumu konusunda bilgi alıp almadıklarını da kontrol edecek. Pilot, yedek gözlüksüz uçmayacak Talimatta denetimlerde uzmanların uçakta dikkat edeceği her konu tüm detaylarıyla yer aldı. Çok ince detayların bile düşünüldüğü denetimlerde uzmanların dikkat edeceği ilginç ayrıntılar şöyle: Kokpit kirli ve dağınık olmayacak. Uçak, kontrol yapılamayacak derecede kirli olmayacak. Ağırlık ve denge hesaplanacak, limit dışında olmayacak ve formu eksiksiz doldurulacak. Pilot omuz kemeri otomatik olarak toplanacak. Duman gözlüğü bulunacak ve sağlam olacak. Yeterli sayıda el feneri bulunacak. Gözlük kullanan pilotun yedek gözlüğü olacak. Uçuş defteri dikkatsizce doldurulmayacak. Mutfak veya tuvalette bulunan çöp kapağı yayı gevşek olmayacak. Frenleri çalışmayan servis aracı kullanılmayacak. Yangın söndürücü sistemi bulunmayan çöp kutusu olmayacak. Tuvalet duman dedektörü çalışır olacak ve engellenmemiş olmayacak. Tuvalette bagaj taşınmayacak. Tuvaletler çalışır olacak. Yolcu koltukları kötü durumda olmayacak. Her yolcu için güvenlik kartı olacak ve okunamayacak şekilde eskimiş olmayacak. SELİM KUVEL ZAMAN