Batı ve
Türkiye kaynak çeşitliliği için,
Türkmen, Azeri,
Kazak ve
Mısır gazına yöneldi.
Amerika da, söz konusu girişimlere önayak oldu.
Avrupa'ya Türkiye ve
Yunanistan üzerinden doğalgaz satmak isteyen
Rusya ise alternatif gaz arayışlarından rahatsız. Alınan bilgilere göre, Rusya
Türkmenistan'dan doğrudan gaz alınması durumunda, Türkiye'ye verdiği gazın fiyatını artıracağı tehdidinde bulundu. Tartışmalar geçen ay Türkiye'ye gelen ABD
Dışişleri Bakan Yardımcısı Matt Bryza'nın
Enerji Bakanı
Hilmi Güler'le yaptığı görüşmeden sonra alevlendi. Bryza, Rusya'ya bağımlılığın azaltılması, Orta
Asya ve
Kuzey Afrika'dan doğalgaz alınarak Türkiye üzerinden Batı'ya ulaştırılması önerisinde bulundu.
ABD
Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice da geçen ayki ziyaretinde bu talebi yineledi. Rice, özellikle Türkmen gazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya satılmasında ısrar etti. Amerika'nın bu girişimi, “Gazprom'un Avrupa'da enerji tekeli oluşturmasının önüne geçilmeye çalışılıyor” şeklinde yorumlandı.
Alınan bilgilere göre, ABD'nin bu girişimine Türkiye de
destek veriyor. Enerji çevreleri, “Rusya, Türkiye'den her yıl 7,5 milyar dolarlık doğalgaz satın aldığı halde hem fiyatı düşürme teklifimize sıcak bakmıyor hem de
Samsun-Ceyhan'a destek vermiyor. Eğer Türkmen, Azeri ve Mısır gazını faaliyete geçirebilirsek elimizi güçlendiririz.” diyor. Ancak
Enerji Bakanı Güler ise arz güvenliğinde herhangi bir sorun yaşanmaması için konuya ihtiyatlı yaklaşıyor. Rusya ile geçtiğimiz kış darboğaza düşen Avrupa
ülkeleri, Rusya'nın by-pass edilmesine sıcak bakıyor; hatta
İran'dan bile doğalgaz almak için görüşmelerde bulunuyor.
ABD, Bryza ve Rice aracılığı ile Türkiye'ye özellikle Türkmen gazının AB ülkelerine sevkıyatında Rusya'nın devre dışı bırakılmasını isterken,
Moskova ise Mavi Akım'ın kapasitesini artırarak Türkiye ile Yunanistan arasında yapımı devam eden
boru hattı üzerinden AB ülkelerine gaz geçişi sağlamak istiyor.
Güney Avrupa gaz ringi olarak da adlandırılan Türkiye-Yunanistan doğalgaz
boru hattının bu yıl tamamlanarak 2007'de doğalgaz sevkıyatına başlaması amaçlanıyor.
Bursa Karacabey ile Yunanistan'ın Gümülcine kenti arasında inşa edilecek boru hattı ile ilk yıl 750 milyon metreküp ile başlayacak
taşıma miktarı 2012'de 11 milyar metreküpe çıkacak. Bunun 3 milyar metreküpü Yunanistan'a, 8 milyar metreküpü İtalya'ya taşınacak.
Türkiye ve Türkmenistan'ın yanı sıra ABD ve Avrupa Birliği'nin de devreye girdiği Türkmen gazı projesi yeni değil. Türkiye'nin Türkmenistan yerine Rusya üzerinden gaz alması daha önce iki ülke arasında soğukluğa sebep olmuştu. Türkmenistan
Devlet Bakanı Saparmurat Türkmenbaşı, Türkiye'nin kendi gazlarını Rusya ve İran üzerinden alarak büyük meblağlar sarf ettiğini söylemiş, “Onlar, bizden 42 dolara alıp size 114 dolara satacak.” bilgisini vermişti.