Temmuz ayından sonra vergi payı 5 puan artarak yüzde 58’den 63’e çıktı. 2000 yılında bir litre benzinden alınan vergi 0,367 lira iken bugün 2,936 liraya yükseldi. EPDK Petrol Piyasası Fiyatlandırma Raporu’na göre Türkiye, pahalı akaryakıt ve yüksek vergide AB ülkelerinin ilk sıralarında.

Dünyada ham petrolün varil fiyatı 115 dolardan 80 doların altına inmesine rağmen, Türkiye’deki akaryakıt çok fazla ucuzlamadı. Enerji ve EPDK yönetimi, indirimin az olmasını döviz kurundaki artışa ve şirketlerin kâr marjına bağlıyor. Ancak sektör temsilcilerine göre, bunun sebebi şirket kârı değil, yüksek vergiler. Maliye’nin aldığı vergilerde indirim olmadığı sürece Türkiye’de ucuz akaryakıt hayal. Resmî veriler de akaryakıt sektörünü haklı çıkarıyor. Petrol fiyatlarındaki düşüş, vergilere yansımıyor, aksine sabit kalan verginin fiyat içindeki oranını yükseltiyor. Temmuz ayından sonra 1 litre 95 oktan benzinin fiyatında vergi payı yüzde 58’den 63’e, motorinde ise yüzde 51’den 54’e çıktı. 2000 yılında 1 litre benzinden alınan vergi 0,367 TL iken (yıl ortalaması) bu rakam 2014’te 2,936 TL’ye yükseldi. Artış, yüzde 700’ü buldu. EPDK Petrol Piyasası Fiyatlandırma Ekim 2014 Raporu’na göre de, pahalı akaryakıt ve yüksek vergide Türkiye, AB ülkeleri arasında ilk sıralarda.

Ham petrolün varil fiyatı 115 dolarlardan 80 doların altına indi. Ancak benzin ve motorindeki ucuzlama çok düşük oranlarda oldu. Halen istasyonlarda 1 litre benzin 4,58 lira, motorin ise 4,07 liradan satılıyor (En yüksek işlem hacimli ilk 8 şirket ortalaması). Enerji ve EPDK yönetimi, akaryakıttaki ucuzlamanın düşük kalmasını, döviz kurundaki artış ile şirketlerin kâr marjına bağlıyor. Buna karşın sektör temsilcilerine göre, döviz etkisi olmakla birlikte pahalı akaryakıtın nedeni kâr marjı değil, Maliye’nin aldığı yüksek vergiler. Vergilerde bir iyileşme olmadığı sürece Türkiye’de ucuz akaryakıt hayal. Resmî veriler de akaryakıt sektörünü haklı çıkarır nitelikte. Son indirimlerle 1 litre benzinin (95 oktan) fiyatında verginin payı yüzde 63, motorinde ise yüzde 54’e çıktı. Temmuz’da bu oran benzinde yüzde 58, motorinde yüzde 51 olmuştu. Fiyatların düşmesiyle verginin payı litre de 5 puan artmış oldu. EPDK Petrol Piyasası Fiyatlandırma Raporu’na göre de (Ekim 2014), pahalı akaryakıt ve yüksek vergide Türkiye, AB ülkeleri arasında ilk sıralarda yer alıyor. Öte yandan son yıllarda benzin ve motorin üzerinden alınan vergiler sürekli artış gösterdi. 2000 yılında 1 litre benzinden alınan toplam vergi 0,367 TL iken (yıl ortalaması) bu rakam 2014’te 2,936 TL’ye yükseldi. Artış oranı, yüzde 700’ü buldu.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verilerine göre, sektörde halen lisanslı akaryakıtta 83 ana dağıtım şirketi ve 12 bin 944 bayi, LPG’de ise 80 ana dağıtım şirketi ve 10 bin 361 LPG otogaz bayisi faaliyet gösteriyor. Sektörün 2013 yılı toplam büyüklüğü 112 milyar TL. Aynı dönemde akaryakıt ürünleri üzerinden alınan dolaylı vergi tutarı ise 60,1 milyar TL (LPG dahil). Sektörün 2007-2013 döneminde sağladığı toplam vergi tutarı ise 294 milyar lira. Öte yandan 31 Aralık 2004 tarihine kadar Enerji Bakanlığı’na bağlı Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (PİGM) tarafından belirlenen akaryakıt fiyatları, 1 Ocak 2005 itibarıyla serbest bırakıldı. Kamunun fiyatları son kez belirlediği 31 Aralık’ta 1 litre benzinden 1,71 lira, motorinden 1,19 lira toplam vergi alınıyordu.

VERGİ SÜREKLİ ARTTI

Ham petroldeki son indirimler, vergiye yaradı. Maliye vergide indirime yanaşmayınca 1 litre benzinin yüzde 63’ü, motorinde ise yüzde 54’ü vergiye (ÖTV+KDV) gitti. EPDK’nın en yüksek hacimli 8 firma fiyat ortalamasına göre son indirimlerle birlikte pompada 4,58 liraya satılan 1 litre benzine ödenen paranın 2,87 lirası vergi, 1,29 lirası rafineri ve 0,42 lirası dağıtım ve bayi payı olarak ödendi. Pompa fiyatı 4,07 lira olan motorinin 2,21 lirası vergiye, 1,40 lirası rafineriye, 0,45 lirası dağıtım ve bayiye ait. Benzinde dağıtıcı payı yüzde 9, motorinde ise yüzde 11 oldu.

‘Vergi yükü azaltılacak’ denilmişti

Petrol ve doğalgaz fiyatları, AKP Parti Programı ve hükümetin Acil Eylem Planı’nda da yer aldı. 2002’de açıklanan Parti Programı ve Acil Eylem Planı’nda enerjiyle ilgili “Enerji politikalarının temelini, enerjinin ucuz ve güvenilir bir şekilde temin edilmesi, rekabete dayalı bir enerji piyasası oluşturulması, vatandaşın bütçesindeki yükün azaltılması, çevre ve insan sağlığının korunması’ hedeflerine yer verildi. Acil Eylem Planı’nda enerji fiyatlarına vurgu yapılarak, “Enerji fiyatı üzerindeki yükler azaltılacak.” sözü verilmişti.