Elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 12 ile 15 arasındaki bölümünü gerçekleştiren görece küçük doğalgaz türbinleri işleten otoprodüktörler, doğalgaza zam gelmesi ve elektrik üretiminden zarar etmeye başlamaları nedeniyle devletten doğalgaza indirim ve ayrıca teşvik istiyorlar. Bu isteklerini de toplu şalter indirip enterkonnekte elektrik iletim şebekesini çökerterek belirtiyorlar. Işin bir tarafında bunlar yer alırken diğer taraftan devletin yıllardan bu yana enerji sektöründeki plansızlığı ve koordineli bir vizyon sahibi olamayışı yatıyor. Yaşananlar işin uzmanı birçok kişi tarafından sorunun sadece başlangıcı ve öncü depremi olarak niteleniyor. Şayet köklü politika değişikliklerine gidilmezse Türkiye’yi daha da kötü günler bekliyor. 40 MİLYAR KWH NEREDE? Aslına bakılırsa elektrik üretiminde şu an için bir sıkıntı bulunmuyor. 41 bin megawattlık kurulu üretim gücünün bulunduğu belirtilen Türkiye’de bu kurulu güç ile yıllık 200 milyar kilovatsaate yakın elektrik üretmek mümkün. Ancak bu kurulu güç ile geçtiğimiz yıl 160 milyar kilovatsaat elektrik üretilebilmiş. Yani arada tam 40 milyar kilovatsaatlik bir açık bulunuyor. Bunun birkaç farklı nedeni var. Türkiye’deki birçok termik santral bakımsızlık nedeniyle eksik kapasitede çalıştırılıyor. Santrallar özelleştirme kapsamında olduğu için devlet tarafından yatırım yapılmıyor. OTOPRODÜKTÖR DE SATIYOR İkinci önemli neden ise doğalgazda Rusya ile yapılan anlaşmalar. Bu anlaşmalar gereği tüketilmese de belli bir miktar doğalgaz almak zorunluluğu var. Ancak doğru projeksiyon yapılamaması nedeniyle Türkiye, ihtiyacının çok üstünde alım anlaşmaları yapmış. Bu gazı tüketmek için çevrim santralları kuran ve sektörü özelleştiren Türkiye’de kamu tarafından sektöre 5 yıldan bu yana hiç yatırım yapılmadı. Ancak özel sektörün de arzu edilen yatırımları yapacak sermaye gücünün olmayışı sorun yaratıyor. Yap İşlet ve Yap-İşlet-Devret modellerinin yanı sıra kendi elektriğini üreten firmaların da elektrik satması kontrolü zorlaştırdı. Sistem nasıl İşliyor TÜRKİYE Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) planlarını yaparken, ikili anlaşmalar kapsamındaki elektrik alış-satışı, kamu santrallarının üretim durumu, Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş. (TETAŞ) portföyündeki santralların durumu, barajlardaki su gelirleri, dağıtım bölgelerinin taleplerini vb. hususları dikkate alıyor. Kamu santrallarının yüklenmesinde, sistem dengesi ve maliyet hususları göz önünde bulunduruluyor. Almanya’da rüzgar gücü 18 bin megavatt BUGÜN doğalgaz santrallarının elektrik üretimi içindeki payı yüzde 42.1. Dünyada ise çok çeşitli bir yapı bulunuyor. Genellikle elektrik üretimi kaynaklara göre dengeli bir biçimde dağıtılmış. Rüzgar enerjisi dünyada hızla yayılırken Türkiye’de bu konuda yeterli yatırım yapılmıyor. Almanya’da rüzgardan elektrik üretmek için 18 bin megawatt’lık kurulu güç bulunuyor. Türkiye’de ise sadece 20 megawattlık bir üretim söz konusu. Almanya’daki kurulu rüzgar gücü Türkiye’nin toplam elektrik üretim gücünün yarısı. Bu konuda da Türkiye çok geç kalmış gibi gözüküyor. Türkiye’de elektrik üretimini tek bir merkezden planlamak da güç, çünkü otoprodüktörler kurulu güç içinde yer gözükmesine rağmen kâr etmediklerinde üretimi bırakabiliyorlar. 15 milyar YTL’lik elektrİk üretildi TÜRKİYE’de elektrik üretim maliyetlerinin ne olduğu tam olarak bilinmiyor. Ancak, yaklaşık olarak TETAŞ’ın tarifesi ortalama üretim maliyeti olarak kabul edilirse bu değerin 13 milyar YTL civarında olduğu tahmin ediliyor. Türkiye’nin toplam elektrik enerjisi tüketiminin büyüklüğünün ise serbest tüketicilerle birlikte 2005 yılı için 15 milyar YTL civarında olduğu tahmin ediliyor. Bu yıl 171,4 milyar kWh elektrik tüketilmesi bekleniyor. Son verilere göre kayıp kaçak oranı yüzde 17.8. Kaçak ise yüzde 10 olarak tahmin ediliyor. Kaçak elektriğin yüzde 70’ini, 100 bin büyük ticari işletme kullanıyor AKŞAM