Enerji Üst
Kurulu'nun elektrik
tarifesinde bazı indirimleri ortadan kaldıran değişikliği, sanayicileri zor durumda bıraktı. Tarifenin teke indirilmesini 'kaçak kullanımdan kaynaklanan kaybı telafi etme girişimi' olarak değerlendiren sanayiciler, bu şekilde başta Çin olmak üzere
yabancı ülkelere karşı
rekabet gücünü kaybettiklerini kaydediyor. Söz konusu
uygulama yüzünden sadece
demir-çelik
üretiminde
maliyetlerin ton başına 8 dolar arttığı belirtilirken, artışın her bir şirket için yıllık 10 ile 25 milyon dolar arasında değişen ilave maliyetler getirmesinden endişe ediliyor. Düzenlemenin geri çekilmesini isteyen
İstanbul Demir Çelik İhracatçıları Birliği Başkanı
Serdar Koçtürk, dünyanın en pahalı elektriğinin niçin
Türkiye'de tüketildiğini ise şu sözlerle özetledi: "Bizim 12 cent ödediğimiz elektriği Çinli firmalar 1,2 cent karşılığında kullanıyor. elektriği pahalı tüketiyoruz. Nedeni, yüzde 25'lere varan kayıp-kaçak. Devlet şunu yapıyor; elektriğini çaldırıyor ve onun faturasını da dürüst sanayiciye yüklüyor."
Sanayiciler elektrik maliyetlerini düşürmek için geceleri ve hafta sonu belli oranda indirimli sunulan elektriği tüketiyordu.
Ancak
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (
EPDK), 11 olarak uygulanan tarife sayısını 5'e düşürdü. Buna göre mevcut elektrik
fiyatlarında herhangi bir değişiklik yapılmadı. Ancak gece ve hafta sonu
tüketimin azaldığı saatlerde sanayiye verilen
ucuz elektrik tarifesi ile
kalkınmada öncelikli yörelerdeki sanayicilere tanınan istisnalara son verildi. Bu kapsamda 50 vilayette faaliyet gösteren binlerce
fabrika, 1 Eylül'den itibaren elektriği yüzde 7 daha pahalı almak zorunda kaldı.
Tarife değişikliğinin vurduğu
sektörlerin başında demir-çelik geliyor. İstanbul Demir Çelik
İhracatçıları Birliği Başkanı Serdar Koçtürk, pahalı elektrik için 'sanayicini' belini büküyor' nitelemesini yaptı. Yüksek maliyetin ihracatı da düşüreceğine dikkat çeken Koçtürk, "Enerji Üst Kurulu'nun kararı ile bütçemize gelen ek yükü kaldıramayız. Çünkü yıllık kârlarımız bile bu kadar değil. Ülkeye yurtdışından ihracat yoluyla gelen dövizin yüzde 10'unun sağlayan ve ihracatta üç-dördüncü sırada yer alan demir-çelik sektörü son adımdan olumsuz etkilenecektir. Sektör, bazı ihracat pazarlarını kaybetme riski ile karşı karşıya. Konunun acilen çözüme kavuşturulmasını istiyoruz." ifadelerini kullandı.
Demir-çelik üreticilerine, Türkiye İhracatçılar Meclisi'nden (TİM) de
destek geldi. Şirketlerin elektrikten kaynaklanan maliyet sebebiyle ayakta kalmak için zam yapmak zorunda kalacaklarını dile getiren Başkan
Oğuz Satıcı, "Bu da başta
tekstil, inşaat ve beyaz eşyaya kadar pek çok sektörde zam yapılacağı anlamına gelir ki bunu kimse istemez." dedi. 2006'nın ilk 9 ayındaki demir-çelik ihracatı 6 milyar 223 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Enerji Bakanlığı verilerine göre, elektrikte kayıp-kaçak yıllık ortalama yüzde 20'yi bulurken, son
satış fiyatları kayıp-kaçağın eklenmesi ile oluşan maliyet üzerinden hesaplanıyor. Demir-çelik gibi diğer sanayi kolları da maliyeti artıran bu unsuran tarifelerden çıkarılmasını talep ediyor.
Tüketici dernekleri de 'dürüst vatandaş cezalandırılıyor' diyerek uygulamaya karşı çıkarken, Enerji Üst Kurulu fiyatların gerçek maliyetler üzerinden belirlenmesini istiyor. Uluslararısı Enerji Ajansı (IEA) verileri de sanayicilerin 'pahalı elektrik' şikâyetlerini teyit eder nitelikte. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (
OECD) üyesi 29 ülke arasında sanayide en pahalı elektriği
İtalya ve
Japonya'nın ardından 10,5 cent ile Türk sanayicisi tüketiyor.
Enerji Kurulu'nun 24
Ağustos tarihli elektrik tarifelerini değiştiren kararı, en fazla demir-çelik üreticilerinden tepki topluyor. İstanbul Demir Çelik İhracatçıları Birliği Başkanı Koçtürk, bunun sebebini, "Karar, fazla enerji tüketimi olmadığı için bazı sektörlerde maliyetleri binde gibi çok düşük seviyelerde etkiledi. Bizim alanda ise özellikle elektrikli ark ocağı teknolojisi ile üretim yapan tesislere ciddi zararlara uğruyor." sözleri ile açıkladı. "Eminiz ki EPDK, karar alırken demir-çelik sektörünün rekabet gücünü son derece ortadan kaldıracağı bilgisini almamıştır. Kurul nezdinde girişimler yapacağız. Olumlu sonuç alamazsak, sektör için zor günler kapıda." diyen Başkan'a göre, demir-çelik üreticileri artan maliyetler karşısında turizm ve armatörlük gibi yan işlere yönelmeye başladı.
Dubai pazarını Çin kapacak
Demir-çelik üreticileri, ihracatta en önemli
rakip olarak Çin,
Rusya ve Ukrayna'yı görüyor. Çin'de elektriğin kilovat saatine 1,2 cent ödenirken, aynı rakam Rusya ve Ukrayna'da 2,5-3 cent civarında. Türkiye'deki üreticilerin ödediği tutar ise 12.5 cent. Yıllık 2,5 milyon ton ihracat yapılan Dubai örneğini veren demir çelikçiler, bu ülkede Türkiye menşeli
ürünlerin
tercih edildiğini aktardı. Ancak hazır bekleyen Çinlilerin ucuz ürün ile ve biraz da kaliteye önem vermeleri halinde pazarı ele geçirebilecekleri uyarısını yapan üreticiler, "Gece ve hafta sonu saatlerinde ucuz elektrik aldığımız için dört vardiya çalışıyorduk. Ancak fiyatların eşitlenmesi ile hafta sonu vardiyalarını
kapatma ve
işçi çıkarma gibi arayışlar içine girmek zorunda kaldık. En önemlisi de, elektriğin yoğun kullanıldığı saatlerde tüketim daha da artacak ve arz sorunu gündeme gelebilecek." değerlendirmesini yaptı.
Türk sanayisi pahalı elektrikte üçüncü
Yüksek
Elektrik fiyatlarına İstanbul Sanayi Odası da tepki gösteriyor. "Sanayinin en önemli sorunu girdi maliyetlerinin rakip ülkelere göre çok yüksek olmasıdır." diyen Başkan
Tanıl Küçük, artışta elektrik enerjisinin ilk sırada yer aldığını söyledi. Serbest piyasanın oluşmasını isteyen Küçük'e göre, enerji dağıtımında serbestleşmeye geçen ülkelerde kaçak azalırken fiyatlarda önemli indirimler sağlandı. 2006 yılı ilk çeyreğinde Türkiye, AB ağırlıklı 27 ülke içinde sanayi sektörünün kullandığı elektrik fiyatı açısından Japonya ve İtalya'dan sonra 3. sırada yer alıyor." Küçük'e göre, sürdürülebilir rekabet gücü için dünya ile eşit maliyette enerji talebinin karşılanması şart.
ZAMAN