Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) oluşturan yedi emirlikten biri olan Dubai'nin ağır borç yükünü erteleme talebi, finansal kriz korkularını canlandırdı. Dubai World şirketinin borçlarını ödemeyi erteleyeceği açıklaması Asya borsaları ve Avrupa borsalarında kayıplara yol açtı. Dubai'nin hızlı kalkınmasında önemli bir rol edinen ve hükümetin sahip olduğu Dubai World ile bu şirkete bağlı Nakheel şirketi dün, yeniden yapılanmanın ilk adımı olarak milyarlarca dolarlık borcunun ertelenmesini isteyeceğini açıkladı. Dubai World'ün, Ağustos ayı itibariyle 59 milyar dolar borcu bulunuyor ve bu borcun ödemelerinin gelecek yıl Mayıs ayına kadar ertelenmesi talebinde bulunuyor. Dubai'nin toplam borcu ise 80 milyar dolar tutarında. Borç erteleme talebi, palmiye ağacı şeklindeki adayı inşa eden Dubai World'ün yan kuruluşu emlak şirketi Nakheel için de geçerli bulunuyor. Nakheel aynı zamanda ''The World'' (Dünya) projesinin arkasındaki şirket olarak da biliniyor. Dubai şirketlerinin borç erteleme talebini yorumlayan Westpac Global Markets Group'dan uzman Robert Rennie, ''Bu, kredi krizinin unutulduğu, ancak geçmediğini gösteren önemli bir hatırlatma'' dedi. Hong Kong'da Fulbright Securities şirketinin genel müdürü Francis Lun da, ''Panik düğmesine yeniden basıldı'' diye konuştu. Uzmanlar, yabancı sermaye ve dev inşaat projelerine dayanan gösterişli büyüme modelinin bedelini ödeyen Dubai'nin, BAE'nin en büyük emirliği ve petrolün en fazla üretildiği Abu Dabi'den finansal destek almasını beklediklerini söylediler. BANKALARIN KAYBI BÜYÜK OLABİLİR Bankacılık kaynaklarına göre, uluslararası bankaların Dubai World şirketinde 12 milyar doları risk altında bulunuyor. Asya bankacılık uzmanı Daniel Tabbush, Dubai krizinin bankalar üzerinde ''anlamlı etkisi'' olabileceğine dikkati çekerek, bu bankalar arasında özellikle HSBC, Standard Chartered ve Singapur'un DBS Group'unu saydı. Dubai World'un ödemediği 5,5 milyar dolarlık krediye aracılık eden kurumlardan biri olan HSBC'nin hisseleri yüzde 7'den fazla ve Standard Chartered'ın da yüzde 6 geriledi. DBS'nin hisseleri, Singapur'da piyasanın tatil olması nedeniyle işlem görmedi. Goldman Sachs uzmanlarının ilk tahminlerine göre, Orta Doğu'da önemli operasyonlar yürüten HSBC ile Standard Chartered, sırasıyla 611 milyon dolar ve 177 milyon dolar zarar edebilir. Japonya'nın 3 numaralı bankası Sumitomo Mitsui Financial Group'un da zararı birkaç yüz milyon dolara çıkabilir. Güney Kore hükümeti de, ülkenin finansal kurumlarının Dubai'de sadece 88 milyon dolarının risk altında olduğunu açıkladı. Dubai'nin son dönemdeki kalkınmasında önemli rol oynayan Japon, Güney Kore ve Avustralya inşaat firmalarının da güç duruma düşebileceği yorumları yapılıyor. Shanghai Securities'den Cai Junyi, bu durumun yatırımcılarda kaygıya yol açtığına işaret ederek, ''Dünya, bunun önemli bir etkisi olup olmayacağını izliyor. Dubai World sadece, diğer bir finansal tsunamiyi gösterebilecek küçük bir pencere gibi'' dedi. ASYA VE AVRUPA BORSALARI Dubai'nin borç erteleme talebi özellikle Asya borsaları olmak üzere ciddi kayıplara da sebebiyet verdi. Asya'da Tokyo Borsası yüzde 3,2, Avustralya Borsası yüzde 2,9, Şanghay Borsası yüzde 2,4, Hong Kong Borsası yüzde 4,8 ve Güney Kore Borsası yüzde 4,7 değer kaybetti. Avrupa'da da Londra, Frankfurt ve Paris'te borsalar yüzde 1'den fazla kayıpla açıldı. Avrupa'da şu sıralar Londra'da FTSE 100 Endeksi yüzde 0,12 gerilerken, Frankfurt Dax Endeksi yüzde 0,02 ve Paris Cac 40 Endeksi yüzde 0,11 yükseldi. Öte yandan, uluslararası piyasalarda ham petrol fiyatları Dubai'deki gelişmeler nedeniyle 74 doların altına geriledi. ABD ham petrolünün varil fiyatı Ocak ayı teslimi 4,17 dolar (yaklaşık yüzde 4,5) değer kaybederek 73,79 dolara indi. Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatı Ocak ayı teslimi de 1,26 dolar gerileyerek, 75,73 dolar oldu. ABD ham petrolünün varil fiyatı bir ara yüzde 6'dan fazla değer kaybederek 72,39 dolara indi. AA