Malzeme ve işçilikte normal ekmekten çok farklı olmayan pide, oruçla birlikte fiyatını katlıyor. İstanbul'da 400 gramı 1 YTL'ye satılan Ramazan pidesi, ekmekten 30 kuruş daha pahalı. Bazı semtlerde 1,5 yeni liraya kadar çıkıyor. Anadolu'da ise İstanbul'un yarı fiyatına pide almak mümkün. Türkiye Fırıncılar Federasyonu'nun ve-rilerine göre, günde 2 bin pide satan bir fırın fazladan 520 yeni lira kazanıyor. Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı, pidenin ekmeğe göre işçilik maliyetleri ve çeşitli katkı maddeleri bakımından farklılık gösterdiğini belirterek, “İstanbul’da rekabet nedeniyle fiyatlar semtlere göre değişebiliyor. Ancak pidenin, 30 yeni kuruşa satılan 200 gramlık ekmeğin yüzde 30-35’i fazla fiyata tüketiciye sunulması lazım.” diyor. Federasyon başkanının açıklamaları dikkate alındığında İstanbul’da pidenin fiyatının en fazla 74 kuruş olması gerekiyor. Aynı malzeme kullandığı halde İstanbul’daki pide fiyatına Denizli’de aynı gramajda 1 pide ve yanında da 1 ekmek, hatta 10 yeni kuruş da para üzeri alınabiliyor. İstanbul’un nüfus yoğunluğuna paralel olarak talepteki yüksekliği de dikkate alındığında rakam çok daha şaşırtıcı boyuta ulaşıyor. Fırınlardan alınan bilgiye göre orta halli bir işletme, günde bin 500 ile 2 bin civarında pide satışı yapıyor. Ortalama günlük ciro da 500 ile 2 bin yeni lira arasında değişiyor. Türkiye Fırıncılar Federasyonu’nun verdiği bilgi ışığında hesaplandığında bir fırın, pide başına 26 kuruş fazladan para kazanıyor. 2 bin pide satan bir fırının bu şekilde fazladan kazancı 520 yeni lirayı buluyor. Türkiye genelinde pide fiyatlarının makul seviyede olduğunu savunan Federasyon Başkanı Balcı, “Vatandaşımız Ramazan’da ekmeğin yanı sıra iftar için pide satın alıyor. Ekmeğin kilosunun 1,75 YTL’nin üzerine çıkmaması talimatını verdik. Buna göre pidenin yüzde 35 fazla maliyeti olduğu hesaba katılırsa 61 kuruş fark eklenmeli. Böylece pidenin kilogramı en fazla 2,36 yeni lira olmalı.” bilgisini veriyor. Bu hesaba göre İstanbul’da ekmeğin kilosu 1,5 yeni lira olduğu için pidenin 2,25 yeni liradan satılması gerekiyor. Ancak, 2,50 yeni liraya, yani 25 kuruş daha fazla fiyata raflara konuluyor. İstanbul Fırıncılar Odası’nın belirlediği 1 yeni lira, taban olarak kabul ediliyor. Ancak, semtlere göre fiyat farklılıkları dikkat çekici. Aynı ağırlıktaki pide 1 ile 1,5 YTL arasında satılabiliyor. Daha büyük ebattakiler de 2,5-3 yeni liraya tüketiciye sunuluyor. Fırıncılardan derlenen verilere göre, 50 kiloluk bir çuval undan yaklaşık 100 pide yapılıyor. Pidede kullanılan bir çuval un 33, ekmeklik un ise 30 yeni lira civarında. Normal ekmekten farklı olarak pide yapımında kullanılan 4 koli 12’lik yumurta 5,5, 1 kilogram susam 5 ve 1 kilogram çöre otu da 3,5 YTL ek bir maliyet yük getiriyor. Anadolu’da fırıncılar, İstanbul’a göre talep azlığı sebebiyle hem daha az üretim yaparken, hem de çok düşük gelir elde ediyor. Aynı üretimi yapan Adana ve Denizli’deki fırıncı, 60 yeni kuruşa sattığı 400 gram pideden İstanbul’a göre yüzde 40 daha az para kazanıyor. Anadolu’daki fırıncı odalarından alınan bilgiye göre bu sene çoğu ilde zam yapılmadı. Gramajı dikkate alındığında, Adana’da pide normal ekmeğe göre 8 kuruş daha ucuza tüketiciye ulaştırılıyor. Fırıncılar, ekmek ile pide arasındaki fiyat farkını işçilik maliyetlerine yüklerken, bazı fırıncılar Ramazan ayının gelmesiyle gelirlerinin önemli oranda artmasından memnun. Adını açıklamak istemeyen bir fırın ustası, pidenin maliyetinin en fazla 40 yeni kuruş olduğunu belirterek, işletmelerin ‘Ramazan gelsin de bol para kazanalım’ düşüncesinde olduğunu ifade ediyor. İstanbul’daki fırınların Anadolu illerine göre maliyetli olduğuna dikkat çeken fırın ustası, şu hesabı yapıyor: “İstanbul’da dükkan kiraları 5 bin yeni lira civarında. Anadolu’da ise ucuza yer bulmak mümkün. Ayrıca burada bir işçi 800-900 yeni liraya çalışırken, örneğin Rize’de asgari ücretin bile altında çalışanlar var. Sadece Ramazan ayı için fazladan pide ustası işe alıyoruz. Pide fiyatlarında bir miktar fark olması normal, fakat tüm bunlara rağmen kâr etmiyoruz demek komik olur. 1997’de dükkanı açtığımızda bu caddede sadece biz vardık. Bugün ise yan yana iki caddede 20’den fazla fırıncı var. Hepsi de halinden memnun.” Tüketiciler Birliği Başkanı avukat Bülent Deniz, ekmekle pide arasında büyük maliyet farkları bulunmadığını belirterek, fahiş fiyatla pide satan yerlerden alışveriş yapılmamasını öneriyor. Deniz, aynı gramajda farklı fiyattan satış yapanlar için de, “Bunun adı Ramazan soygunudur. Aynı un kullanılması ve aynı gramajda olmasına rağmen bu şekilde uçukluklar var.” diyor. ‘Belediye pide çıkarsın’ Ramazan’ın gelmesiyle yumurtalısından tahinlisine kadar 20’ye yakın ekmek ve pide çeşidi raflardaki yerini aldı. En çok rağbet gören yumurtalı pide 1,25, tahinli ise 1,5 yeni liradan satılıyor. Pidenin fiyatının ekmeğe göre çok pahalı bulduklarını ifade eden vatandaşlar ise adetlerden ötürü pide almaktan vazgeçemediklerini anlatıyor. İstanbul Aksaray’da oturan Halil Büyük, Ramazan’da her gün 3 pide aldığını belirterek, aynı gramajda tüketim yapmasına rağmen önceden ayda 63 yeni lira harcarken, şimdi masraflarının 90 YTL’ye yükseldiğini söylüyor. Ramazan’da pideye talebin fırınlarca istismar edildiğini vurgulayan Halil Büyük, “İftar yaklaşınca herkesin aklına pide geliyor. Pidenin ekmekle aynı olmasını beklemiyoruz ama bu kadar uçurum olmaması lazım.” diyor. Büyük, dar gelirliler için belediyenin halk ekmeği gibi halk pidesi çıkarmasını istiyor. Zaman