Petrol ihraç eden ülkeler örgütü OPEC merakla beklenen dünkü toplantısında son dönemde düştükçe düşen ve temmuz ayından bu yana yüzde 30'dan fazla gerileyen petrol fiyatlarından rahatsız olunca üretim kesintisi kararı aldı. Brent tipi petrol pazartesi günü 99 dolara inip çıkarak psikolojik 100 dolar sınırının altına inmiş, ABD tipi ham petrolün varili de 105 doların altına gerileyerek son beş ayın en düşük seviyesini görmüştü. OPEC üyeleri, bu gerilemeler nedeniyle günlük üretimin 500 bin varil azaltılması yönünde fikir birliğine vardı. Toplantı sonrası yapılan açıklamada, günlük ham petrol üretim kotasının, 28.8 milyon varil olacağı bildirildi. Üretim kesintisinin miktarı her ülke için birlik üretimine katkıda bulunduğu oranda hesaplanacak. Geçen kasım ayında günlük resmi üretim sınırı 27.3 milyon varil olarak açıklanmıştı. OPEC üretim kesintisi ile ham petrol piyasalarında yeni bir kan kaybının önüne geçmeyi ve son yıllarda yüksek petrol fiyatlarından elde ettiği petrodolarları kaybetmemeyi amaçlıyor. Haberin ardından ekim teslimli ABD Batı Teksas tipi hafifi ham petrolün varil fiyatı da 1 dolar yükselerek 104,26 doları gördü. OPEC'in, petrol fiyatlarını 100 doların üstünde tutma kararlılığında olduğu iddia ediliyor. Öte yandan dün Eylül ayına ilişkin petrol piyasası raporunu yayımlayan Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), küresel petrol talebinin bu yıl ve sonraki yıl artan fiyatlar ve zayıf ekonomik koşullar sebebiyle beklentilerden daha az büyüyeceğini açıkladı. IEA raporunda, 2008 dünya petrol talebindeki günlük büyüme beklentisini 100 bin varil aşağı çekerek 690 bin varil civarına indirdi. Ayrıca 2009 beklentisini de 40 bin varil düşürerek 890 bin varil olarak belirledi. Petrolde rekor sayesinde kelepir ava çıktılar Bir senedir devam eden yüksek petrol fiyatları sayesinde OPEC ülkeleri bu yılın ilk yarısında 2007'de kazandığı kadar para kazandı. Bu yılın tümünde ise 1.24 trilyon dolarlık bir rekor gelir bekleniyor. OPEC ülkeleri, ABD ve İngiltere'nin likiditeye sıkıştığı bir dönemde petrol ihracatı sayesinde küresel piyasalardan ciddi ölçüde dolar topladı. Petrol satışından elde ettikleri ve "petrodolar" olarak nitelendirilen bu para sayesinde de en az elinde 1 trilyon dolarlık ABD tahvili bulunduran Çin kadar ABD için tehlikeli bir silahşör haline geldi. Hatta yaşanan krizle birlikte küresel finans sektörünün "kült" olarak nitelendirilebilecek bir çok şirketinden kelepir fiyata hisse avına çıkan Ortadoğulu devlet yatırım fonlarının ellerindeki büyük sermayenin oluşmasında da petroldeki bu rekor yükselişler etkili olmuştu. ABD'de subprime tipi mortgage kredilerinde başlayan kriz küresel bir kredi krizine dönüşmeye başlayınca ne bir dönem en güvenli yatırım aracı olarak gördüğü ABD Tahvillerine ne de dolara yatırım yapmamaya başlayan yatırımcı kendine yeni güvenli liman arayışlarına girmeye başlamıştı. Bu noktada vadeli işlem piyasaları ve emtia ürünleri ön plana çıkmaya başlamış, petrol, mısır, pirinç gibi ürünlerin kağıtları aralarında hedge fonlar ve emeklilik fonlarının da bulunduğu bir çok kurumsal yatırımcı tarafından adeta kapış kapış piyasadan toplanmıştı. Dolar ya da altın yerine emtiaya yapılan bu yüklenme karşısında ise petrol fiyatları en son 11 Temmuz'da varil başına 147.27 doları bularak tarihi rekorunu kırmıştı. Ağustos ayına gelindiğinde ise ABD Merkez Bankası'nın (FED) artan enflasyon korkusu ile faiz indirmeyeceği beklentileri artmış, dolar yeniden değer kazanmaya başlamış, karşılığında da petrol rekor seviyelerinden adım adım geri inmişti. PETROL NEDEN ÇIKTI, NEDEN YÜKSELDİ? Yeni güvenli liman oldu: (+) * ABD'de patlayan subprime mortgage krizi sonrası emlak sektöründe yaşanan çöküş, hem hisse senetleri piyasasına hem de ABD tahvillerine olan ilgiyi azaltınca petrol gibi emtia ürünleri gündeme geldi. * Büyük yatırım bankaları, hedge fonlar hatta emeklilik fonları ellerindeki dolarları ve ABD tahvillerini satarak yerine petrol kağıtları ile pozisyon aldı. * FED'in kriz sonrası ABD ekonomisini toparlamak adına bir kaç ay içinde faizlerini yüzde 2 seviyelerine kadar indirmesi dolardan kaçışı ve petroldeki yükselişi hızlandırdı. * Petrolde arz sıkıntısı yaşanacağı tartışmaları ve OPEC'in dönem dönem yaptığın "üretim talebe yetişmiyor" açıklamaları ürünün vadeli işlem kağıtlarının değerlenmesine yol açtı. Küresel yavaşlama ile düşüşe geçti: (-) * FED artan enflasyon karşısında faiz indiriminde durma kararı verince dolar değerlenmeye başladı. Doların değerlenmesi yatırımcının petrole olan ilgisini azalttı. * Avrupa'nın tekel konumdaki doğalgaz tedarikçisi olan Rusya'nın Gürcistan'a müdahalesi euroya kan kaybı getirince dolar iyice değerlendi, petrolün düşüşü hızlandı. * Dünyanın en büyük emtia ihracatçısı olan ABD ve Çin'den gelen ekonomik yavaşlama sinyalleri ülkenin petrole olan talebini azaltmaya başladı. REFERANS