ABD ve Avrupa ülkelerinin öncülüğünde Orta Asya enerji kaynaklarının Rusya by-pass edilerek Türkiye üzerinden batı ülkelerine ulaştırılmasını öngören Nabucco doğalgaz boru hattı projesi ile ilgili ümitler sönmeye başladı. Ocak ayında Rusya-Ukrayna arasında yaşanan krizin ardından Avrupa Birliği'nin birinci öncelik olarak gördüğü ve 250 milyon avro destek kararı aldığı projeden Brüksel çekildi. Ria Novosti haber ajansı Brüksel kaynaklarına dayandırdığı iddiasında Brüksel'in projeyi birinci öncelik olmaktan çıkardığını duyurdu. Almanya'nın karşı çıkması üzerine birlik proje için ayırdığı bütçeyi de onaylayamadı. Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattının inşasında müdahil olamayan Rusya, şimdi Orta Asya enerji kaynaklarının kendisi dışında pazarlanmasını önlemek için her türlü argümanı kullanıyor. Orta Asya pazarını askeri, ekonomik, sosyal ve siyasal yöntemlerle Rusya üzerinden uzun vadeli enerji satışı konusunda bağlayan Moskova, Ukrayna engelini aşmak için de Kuzey Akım ve Güney Akım doğalgaz boru hatlarını uygulamaya devam ediyor. Rusya Almanya'nın dışında İtalya, Bulgaristan, Yunanistan ve Fransa'dan da tam destek alıyor. ABD'de demokrat başkan Barack Obama'nın iktidara gelmesi kartların daha sert oynanmasını engelledi. Enerjiyi dış politika aracı olarak kullanan Moskova hedeflerine ulaşıyor. Hem ABD hem de Avrupa Birliği Rusya ile ilişkileri yeniden inşa etmenin yollarını aramaya başladı. Soğuk Savaş'ın sona ermesinde etkili olan ABD eski Dışişleri Bakanı Henry Kissinger Moskova'yı ziyaret etti. Aralık ayında gerçekleştirdiği temasların ardından Kissinger bugün da kalabalık bir heyetle Moskova'da. 1 Nisan'da Londra'da yapılacak Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev ve ABD Başkanı Obama zirvesinin başarılı bir şekilde geçmesi için iki ülke başkentinde yoğun çalışmalar var. Bu durumda Washington ve Brüksel Rusya'yı kızdıracak alternatif boru hatlarını gündemde tutmaz. Ekonomik kriz Nabucco'nun öneminin azalmasına neden olan bir diğer etken. Bir taraftan enerji tüketimi azalırken, diğer taraftan da fiyatlar sürekli düşme eyleminde. Değil Nabucco mevcut hatların bile 2009 yılında maksimum kullanılması mümkün gözükmüyor. Vedomosti gazetesinin Gazprom kaynaklarına dayandırdığı verilere göre şirketin doğalgaz ihracı yılın ilk 2,5 ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 40 gerileyerek 24 milyar metreküpe düştü. Doğalgaz fiyatları da ortalama bir önceki yıla göre 2009'da yüzde 30 gerileyecek. Gazprom 2008'in 4. çeyreğinde bin metreküpünü 500 dolara sattığı doğalgazı, 2009'un 4. çeyreğinde 217 dolara satmayı planlıyor. Bu durumda Güney Akım'ın bile hedeflenen sürede inşa edilmesi mümkün değil. Nabucco doğalgaz boru hattı 3 bin 300 km aşarak Orta Asya doğalgazını Avrupa'ya ulaştıracak. 10 milyar dolara mal olacak proje için henüz herhangi bir kreditör bulunamadı. Bir diğer sorun da hatta doğalgaz vermesi beklenen ülkelerin uzun vadeli anlaşmalarının olması. Türkmenistan'ın Çin, Rusya ve İran'la imzaladığı taahhütlerini yerine getirebilmesi için 5 milyar dolarlık yatırım yapması gerekiyor. Ek olarak Nabucco'ya doğalgaz vermesi mümkün değil. Rusya'dan sonra dünyanın ikinci büyük doğalgaz kaynaklarına sahip İran'ın mevcut yönetimle Avrupa piyasalarına açılmasına batı ülkeleri endişe ile bakıyor. Ankara'nın Moskova'dan Nabucco'ya doğalgaz vermesi teklifini önceki gün Gazprom başkan yardımcısı Aleksander Medvedev açık bir şekilde reddetti. Bu durumda para bulunup boru hattı döşense bile içine koyacak gaz bulamama riski çok yüksek. Nabucco temelinde Rusya'ya karşı bir proje olarak geliştirildi. Ekonomik olmaktan çok jeopolitik ve stratejik hedefleri olan bir açılımdı. Batı ülkelerinin Moskova ile her konuda yeni bir sayfa açmaya çalıştığı, ekonomik krizin dev projelerin ertelenmesini zorunlu kıldığı bir dönemde Nabucco da proje olarak kalmaya devam edecek. Rusya Başbakanı Vladimir Putin Nabucco'nun olmayacağını bir yıl önce şu ifadelerle söylemişti: "Birileri bir delik açmak ve çelik boru döşemek istiyorsa bunu yapma hakkı var. Bizim buna herhangi bir itirazımız yok." FARUK AKKAN- CİHAN