Başbakan Erdoğan'ın kamuoyunda 'mortgage tasarısı' olarak bilinen İpotekli Konut Finansmanı Yasa Tasarısı'nın Meclis'te bu hafta içinde görüşülmeye başlanacağını açıklamasıyla tekrar gündeme gelen mortgage tartışmaları, özellikle 'vergi teşviki verlecek mi, verilmeyecek mi?' konusunda yoğunlaşıyor. Erdoğan'ın 'vergi kanunlarında yapılan değişikliklerle sistemin üzerindeki maliyetlerin azaltılacağı ve sistemin işleyişinin gerektirdiği faaliyetlerin yürütülmesi sırasında ortaya ek vergilerin çıkmasının engelleneceği' yönünde açıklama yapması, gayrimenkul ve finans çevrelerinde 'vergi teşviki geri dönüyor' sinyali olarak algılandı. Ancak Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın dün yaptığı açıklamada, "Faizlerde vergi muafiyetine karşıyız. Herhangi bir şekilde faizlerde muafiyet olmasın istiyoruz" demesi kafaları karıştırdı. Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) hazırladığı yasa tasarısında yer alan ve ilk kez konut sahibi olacakların bir kereye mahsus olmak üzere 100 bin YTL'ye kadar olan krediler için ödedikleri faizin gelir vergisiden düşmesini öngeren madde, geçen yıl TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda vergi kaybı olacağı gerekçesiyle tasarıdan çıkarılmıştı. O dönemde vergi kaybı açıklaması inandırıcı bulunmamış, IMF'nin baskısıyla maddenin tasarıdan çıkarıldığı iddia edilmişti. Sektör: Muafiyet önemli Tasarının aylar sonra ele alınmasını, olumlu bir gelişme olarak değerlendiren gayrimenkul ve finans sektörünün temsilcileri, vergi muafiyetinin sistemin işleyişi ve daha fazla kişinin mortgage sisteminden yararlanması için çok önemli olduğu konusunda fikir birliği içinde. Uzmanlar, tasarının yasalaşması konusunda geç kalınmış olmakla birlikte atılan adımın Türkiye'nin finansal ve siyasal alanda kararlılığını göstermesi açısından önemli bir gelişme olduğunu bildirdiler. 'Karşı çıktığı doğru değil, IMF vergi teşvikini destekliyor' Haluk Sur - ULI Türkiye Yürütme Kurulu Üyesi "Her şeyden önce son günlerde bu işin arkasında bir siyasi kararlılık gözlemliyoruz, bu son derece önemli. Siyasi kararlılık bu işin olmazsa olmaz koşulu ve dış kaynaklı gelecek olan fonlar açısından ve iletilecek mesaj bakımından bu çok önem arz ediyor. Bu anlamda Başbakan'ımızın ağzından ilk defa 'mortgage' kelimesini uzun zamandan sonra, yani konu kamuoyunun gündemine geldiğinden beri duymuş olmak çok sevindirici. İşin ciddiyetini ortaya koyuyor. Ayrıca kanunun şimdi çıkarılacak olması yeniden ekonomik parametrelerin kontrol altında olduğunu, bazı ekonomik dengelerin yerli yerine oturduğunu, Türk ekonomisinin güvenle yoluna devam ettiğinin sinyalini veriyor. Vergi teşviki bu işin olmazsa olmaz parçası. Bunu 'IMF istemiyor' diyorlardı. Bizim IMF'den aldığımız haberlerde tam tersi IMF'nin bunu Türkiye'deki istikrarın ve piyasaların yerli yerine oturması, mortgage sisteminin işlerlik kazanması ve istikrarın kalıcı olması bakımından teşvik ettiğini öğrendik, bunun olması şart." 'Gecikmeli olarak bile gündeme alınması piyasalara güven verir' Bahadır Teker - Sermaye Piyasaları Kurulu eski Daire Başkan Yardımcısı "Mortgage'ın uzun süredir yasallaşamaması uluslararası finans çevrelerinde hayal kırıklığı yaratmıştı. Bu tasarının gecikmeli olarak da olsa yasallaşıyor olması, Türkiye'nin yapısal reformlar yapabileceğini, sağlam finansal sistemler kurabileceğini hem de bunu iyi yapabileceğini göstermesi açısından çok önemli. Biz bu tasarıyı hazırlarken teknokrat gözüyle ilk konutunu alacak olan vatandaşların 100 bin YTL'ye kadar olan kredileri için ödedikleri faizin gelir vergisi matrahından düşebilmesinin nüfusun yüzde 5'lik bir kısmını sistemin içine çekebileceğini düşündük. Hatta kredi faizlerinin düşmesi ile birlikte bu sayının yüzde 10'lara kadar çıkabileceğini öngördük. Burada önemli olan şey, bu yüzde 5-10'luk kesimin sisteme asıl ihtiyaç duyan yani ilk evini alacak olan kişiler olamasıdır. Sistemin eksiklikleri ele alınmalı. Hükümetin alt ve orta gelir gruplarını ev sahibi olmasını sağlayacak diğer yasal düzenlemeleri yapması ve bu düzenlemeleri mortgage sistemine entegre etmesi çok önemli. 'Teşvik, sistemi tabana yayar' Bekir Cumurcu - Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği Başkanı "Her ne kadar seçim yatırımı olarak yorumlansa da tasarının TBMM Genel Kurulu'na getirilmesi doğru bir adım. Eğer gerçekten bir seçim yatırımı ise de doğru bir yatırımdır. Mortgage sisteminde vergi teşviki, tüketici açısından maliyet düşürücü bir unsur ve birçok ülkede uygulanıyor. Sosyal boyutu olan, sistemi tabana yaymak açısından önemli bir enstrüman. Mortgage'ın belli bir kesime hitap ettiği düşünüldüğünde, bu kesimi genişletmenin yolu vergi teşviki vermektir. Ancak vergi teşvikinin sistemin işleyişiyle bir ilgisi yoktur. Bu hükümetin tasarrufunda bir konudur." 'Sektör canlanır, kurtuluş formülü' Hilmi Işıkören - Realty World Yönetim Kurulu Üyesi "Türkiye'nin lokomotif sektörü olan gayrimenkul sektörünü canladıracak olan mortgage, Türkiye ekonomisinin kurtuluş formülüdür. Bu anlamda yasanın çıkması için atılan adımlar son derece yerindedir. Hazırlanan tasarı, Avrupa ve Amerika'da kullanılan yasalardan örnek alınarak yapıldı. Eksikleri varsa da tamamlanabilir. Önemli olan çıkması. Bununla birlikte hükümet, tasarının eksikleri konusunda kamuoyundan aldığı sinyalleri iyi değerlendiriyor. İkincil piyasalarda uygulanacak olan stopajın kaldırılması, vergi teşvikinin yeniden tartışılıyor olması önemli gelişmeler."