Uluslararası petrol uzmanları, diğer üretici ülkelerin, Libya'dan kaynaklanabilecek kesintiyi karşılayabileceğini belirtiyor. Ancak uzmanlar, bu ülkedeki olayların fiyatlarda bir krize yol açabileceği uyarısında bulunuyor. Kuzey Afrika'da olayların Libya'ya sıçraması, petrol fiyatlarını 110 doların üzerine çıkardı. Uluslararası petrol uzmanları, Libya'daki kargaşanın ham petrol krizine yol açmasını az bir ihtimal olarak görüyor. Ancak uzmanlar, bu ülkedeki olayların fiyat krizine sebep olacağı uyarısını yapıyor. Petrol krizinin, dünyanın en fazla petrol rezervine sahip Suudi Arabistan'da olayların yaşanması halinde ortaya çıkabileceği tahmininde bulunuyor. OME (Akdeniz Ülkeleri Petrol Şirketleri Birliği) Petrol ve Gaz Direktörü Dr. Sohbet Karbuz'a göre, OPEC atıl kapasitesiyle Libya'dan doğan petrol açığını karşılayabilir. Ancak Suudi Arabistan'da, en önemli petrol tesis ve yataklarının bulunduğu doğu bölgesinde benzer hareketlenmeler olması ve petrol sevkiyatının durması halinde petrol fiyatlarında ve talebinin karşılanmasında ciddi kriz söz konusu olabilir. Tunus'ta başlayan ve Mısır ile devam eden halk hareketleri, petrol fiyatlarına olumsuz yansıdı ve petrolün varili 80 dolarlardan 100 dolarlara kadar çıktı. Mısır, ürettiği petrol ve doğalgazı Ürdün, Lübnan, Suriye ve İsrail'e satarken, Libya ise bu ürünleri ağırlıklı olarak İtalya ve diğer Avrupa ülkelerine ihraç ediyor. Her iki ülkede üretimin durması halinde bile, OPEC'in atıl kapasitesinin doğacak ham petrol açığını kapatacağı belirtiliyor. Ortadoğu'daki olayların Suudi Arabistan'a sıçraması halinde ciddi petrol krizi yaşanabileceği ifade ediliyor. OME'den Dr. Sohbet Karbuz, Libya'daki gelişmelerin, fiziki piyasada önemli bir sıkıntıya sebep olmayacağı görüşünde. Libya, petrolün yüzde 80'ini Avrupa'ya satıyor. Muhtemel bir kesinti durumunda bu ülkeler ihtiyaç duyduğu petrol ve doğalgazı stoklarından karşılayabilecek durumda. Buna rağmen ihtiyaç karşılanamaz ise OPEC, atıl kapasitesini devreye sokabilir. Bu sebeple, Libya'nın yapacağı muhtemel kesinti problem oluşturmaz, özellikle talebin mevsimsel düşüş yaşadığı bu dönemde. Sohbet Karbuz, petrol krizi için Suudi Arabistan'a dikkat çekiyor. Asıl endişe edilecek olayın, Şii nüfusun yoğun olduğu ve en önemli petrol tesisleri ve yataklarının bulunduğu Suudi Arabistan'ın doğu bölgesi olduğunu vurgulayan Karbuz, "Eğer bu sosyal patlamalar Arabistan'a yansır ve bir şekilde petrol sevkiyatı durursa (ki çok düşük de olsa bir ihtimal) o zaman petrol fiyatlarında iki haneli artışlar görülür." tahmininde bulunuyor. Dün Reuters'ta yapılan analizde ise Libya'daki olaylar nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın, ülkenin petrol sektörünün mutlaka bundan zarar göreceği ve uzun süreli, belki de kalıcı arz problemi yaşanabileceği yorumu yapıldı. Çünkü Libya'nın petrol sektörü için muhtemel senaryolardan hiçbiri, ekonominin can damarı olan petrol sanayisi ve petrol fiyatları için aydınlık beklentiler sunmuyor. Bu senaryolar, iç savaştan başlayıp enerji altyapısına saldırılara, ülkedeki yabancı uzmanların gitmesiyle de ihmal, bakımsızlık ve havzalarda hasara kadar değişiyor. Son on yıllar boyunca İran, Irak ve Venezuela gibi OPEC ülkelerinde meydana gelen siyasi çalkantılar, bu ülkelerin petrol sektöründe kalıcı izler bıraktı. Libya'nın bundan farklı olmasını kimse beklemiyor. Houston Rice University'de enerji araştırmacısı ve Ortadoğu uzmanı Amy Jaffe, "Libya'nın rafinaj ve petrol faaliyetleri bir kaos döneminden geçecek. Ordu Kaddafi'yi terk ediyor, dolayısıyla petrol tesislerini kimin koruyacağı belirsiz. Pek çok yabancı tahliye ediliyor, o halde Libya'nın petrol sanayisini çalıştıracak kim kalacak? İşçilerin işbaşı yapıp yapmayacağı bile belli değil." değerlendirmesini yapıyor. Dünya petrol üretiminin yüzde 2'sini karşılayan Libya, Afrika'nın üçüncü büyük petrol üreticisi ve 44 milyar varil ile kıtanın kanıtlanmış en büyük rezervlerinin sahibi. Olaylar sebebiyle Libya'da günlük 1,6 milyon olan petrol üretiminin 300-400 bin varile düştüğü belirtiliyor. Japon Nomura Bank, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki şiddet olaylarının yayılması sonucu 'Libya ve Cezayir'in birlikte petrol üretimini durdurması halinde petrolün varil fiyatının 220 doları aşabileceği' tahmininde bulundu. Havacılık şirketleri petrolden endişeli Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) Başkanı Giovanni Bisignani, petrol fiyatlarındaki yükselişin havacılık sektörü için çok büyük bir problem olduğunu söyledi. Bisignani, Tokyo'da düzenlediği basın toplantısında, petrol tarifesinin, sektördeki durumu radikal bir biçimde değiştirebilecek düzeyde büyük bir problem oluşturduğunu belirterek, 104 dolar değerindeki petrolün varil fiyatının, havacılık sektörü için 32 milyar dolar tutarında fatura anlamına geldiğini vurguladı. Benzinden sonra motorine 7 kuruşluk zam yolda Kuzey Afrika'daki olaylarla fırlayan petrol fiyatları, benzinin ardından motorine de zammı gündeme getirdi. Sektör temsilcileri, dün benzin fiyatlarını artıran Tüpraş'ın, yakında motorine de 7 kuruş zam yapabileceğini belirtiyor. Gerekçe olarak ham petroldeki yükseliş gösteriliyor. 1 Ocak'ta 92,55 dolar olan Londra Brent tipi petrolün varili nisan teslimi 110,35 dolara çıktı. ABD petrolünün varili de 97,90 dolara ulaştı. Motorinin, yılbaşında 803 dolar olan tonu, 14 Şubat'ta 889 dolara yükseldi. Motorinin tonu, bir haftada 35 dolar artarak dün itibarıyla 924 dolara çıktı. Uzmanlar, Tüpraş'ın kısa sürede motorine 5 ile 7 kuruşa kadar zam yapabileceğini ifade ediyor. Tüpraş'ın yaptığı zammın ardından 95 ve 97 oktan benzinlerin satış fiyatı dünden geçerli olmak üzere litrede 8-9 kuruş artırıldı. ZAMAN