Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (
EPDK), akaryakıt
ürünlerinden sonra LPG
fiyatlarını da incelemeye aldı. Üst
Kurul, LPG üretimi,
ithalat,
satışlar vb. konularda ayrıntılı bir çalışma başlattı.
Özellikle son
tüketici fiyatlarına yoğunlaşan Kurul, ithal edilen ürünle
rafineri şirketinden temin edilip satılan ürün fiyatlarını karşılaştırıyor. Fiyatlarda aşırı kârlılık veya kaynak çeşitliliğine rağmen aynı fiyattan satışın tespiti halinde LPG Piyasası Kanunu'nda yer alan hükümler uygulanacak. Buna göre, önce şirketlerden fiyatları uluslararası piyasalarda gerçekleşen fiyatlara çekmesi istenecek. Aksi durumda Kurul, iki aylık
tavan fiyat uygulamasını başlatacak.
Akaryakıtta başlatılan tavan fiyat uygulamasıyla birlikte benzin yaklaşık olarak 21
kuruş ucuzlamıştı.
Otogaz olarak bilinen LPG'ye de (likit petrol gazı) tavan fiyat geliyor. Akaryakıt ürünlerinden sonra LPG fiyatlarını da incelemeye alan
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), çalışmaların tamamlanmasından sonra kararını verecek. Kurul'un benzine göre daha
rekabetçi bir yapıya sahip LPG için de tavan fiyat getireceği tahmin ediliyor.
Tavan fiyat uygulanması durumunda şirketler, istasyonlarda
otogazı EPDK'nın belirleyeceği fiyatın üzerinde satamayacak.
Türkiye'de geçen yıl toplam 3,5 milyon ton LPG tüketildi. Satışların 2,1 milyon tonu otogaz, geri kalan bölümü ise tüplü ve dökme gaz olarak satıldı. 2008'de toplam tüketilen LPG'nin 2,7 milyon tonu dağıtım şirketleri tarafından 17 ayrı ülkeden ithal edildi.
İthalatta ilk beş sırada
Cezayir,
Norveç,
Libya,
Kazakistan ve
Rusya yer aldı. Üst Kurul verilerine göre otogazda, benzin ve motorinin aksine kaynak çeşitliliği söz konusu. Ayrıca, akaryakıtta tüketilen ürünlerin büyük çoğunluğu rafineri şirketi
TÜPRAŞ'tan temin edilirken otogazda tam tersi bir durum söz konusu. Tüketilen ürünün büyük bölümü ithalat yoluyla temin ediliyor. Buna karşın benzin ve otogaz istasyonlarında satış fiyatları Türkiye
Petrol Rafinerileri (TÜPRAŞ)'ne göre belirleniyor. Türkiye LPG Derneği de bunu doğruluyor. Zaman'ın sorularını cevaplayan
dernek, "TÜPRAŞ'ın fiyatı ülkemizin LPG gösterge fiyatı olarak piyasada baz alındığı kanısındayız." bilgisini verdi.
LPG Piyasası Kanunu, Petrol Piyasası Kanunu'nun aksine LPG fiyatlarında erişilebilir dünya piyasalarının ölçü alınmasını emrediyor. Akaryakıt fiyatları için
kanun, "en yakın erişilebilir dünya
serbest piyasa" öngörüyor. LPG Piyasası Kanunu ise fiyatlandırmayı şöyle tanımlıyor (M 10): LPG alım satımında fiyatlar, erişilebilir dünya serbest piyasa koşullarına göre oluşur. Rafineriler ve dağıtıcılar, lisansları kapsamında yaptıkları piyasa faaliyetlerine ilişkin fiyatları, erişilebilir dünya serbest piyasalarındaki fiyat oluşumunu dikkate alarak, tavan fiyatlar olarak kuruma bildirirler. Ancak LPG piyasasında faaliyetleri veya rekabeti engelleme, bozma veya kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran veya doğurabilecek nitelikte
anlaşma veya eylemlerin piyasa düzenini bozucu etkiler oluşturması halinde, gerekli işlemlerin başlatılmasıyla birlikte, her seferinde iki ayı aşmamak üzere, faaliyetlerin her aşamasında, bölgesel veya ulusal düzeyde uygulanmak için taban ve/veya tavan fiyat tespitine ve gerekli tedbirlerin alınmasına kurum yetkilidir."
vergilendirme politikasıyla rekabetçi bir piyasa oluşturulabilir. Tüketilen LPG'nin yarıdan fazlasının ithalat yoluyla karşılandığı bilgisini veren aynı çevrelere göre, ithal edilen ve TÜPRAŞ'ın üretip satışa sunduğu LPG'de uygulanan vergilendirme süreci iyi
analiz edilmeli. Burada oluşturulacak sağlıklı bir vergilendirme ile rekabetçi bir fiyat yapısı oluşturulabilir. LPG Derneği'ne göre halen satışa sunulan otogaz tüplü ve dökme LPG'den alınan vergi (ÖTV ve KDV) yüzde 50'yi geçiyor. Bu vergilendirme şartlarında bile sektörde rekabet, serbest piyasa koşullarında yapılıyor.
ZAMAN