Üretimdeki düşüş, bazı gıda maddelerinde fiyatların artmasına yol açtı. Türkiye'nin en büyük toptancı hali konumundaki İstanbul Rami'de son 10 günde, başta sıvıyağ olmak üzere süt ve süt ürünlerine yüzde 20'ye varan zam yapıldı. Kuraklık özellikle Trakya'da ayçiçeğini vurdu. Bu yüzden, 10,5 yeni liraya satılan 5 kiloluk ayçiçeği yağının fiyatı 12,5 YTL'ye yükseldi. Zammın ilk dalga olduğunu belirten hal esnafı, Ramazan dolayısıyla yaşanacak yoğun talebin fiyatlarda ikinci artışın önünü açacağını düşünüyor. Kuraklık yüzünden oluşan ürün ihtiyacının yurtdışından kapatılacağına dikkat çekilirken, bu durumun döviz açığını büyüteceği yorumunda bulunuluyor. Enflasyonu olumsuz etkilemesi beklenen fiyat artışlarını yakından takip eden Merkez Bankası'nın gıda zamlarına nasıl tepki vereceği ise merak konusu. İstanbul Rami'deki toptancılar haline son bir haftada giriş yapan tarım ürünlerindeki zamlı tarife endişeyle takip ediliyor. Zamlara; aşırı sıcaklar yüzünden oluşan kuraklık gerekçe gösterilirken, bu bahaneyle mutfakların temel girdilerinde yapılan fiyat artışının önümüzdeki günlerden itibaren market raflarına yansıması bekleniyor. Raflarda önceden verilmiş ürünler bulunduğu için marketlerin zamları henüz yansıtmadığını ifade eden İstanbul Perakendeciler Derneği Başkanı Erdal Tüfekçi, "Zam kaçınılmaz. Tarım ürünlerinde rekolte düşüklüğü var. Şimdi bize yansıdı. Bir iki güne marketlere de iner." ifadelerini kullandı. Tüfekçi, toptancıların yeni ürün bağlantılarını yüksek fiyattan yaptığını belirtirken, Ramazan'da tüketim talebinin patlamasıyla iç piyasadaki talebi karşılamak için ithalat yapılmak zorunda kalınacağını kaydetti. Kuraklık sebebiyle fiyatı en çok artan ürünler arasında süt de bulunuyor. Yeterli besin alamayan hayvanlarda verim düştüğü için süt işleme fabrikalarının alımlarında yüzde 25 düşüş yaşandığı ifade ediliyor. Geçen hafta Rami'deki toptan spot piyasada bir litrelik kutu süt siparişini karşılamak mümkün olmadı. Üretimdeki düşüş yüzünden 50-55 yeni kuruşluk fiyat aradan bir ay geçmeden yaklaşık 5 kuruş arttı. Yaşar Holding Gıda Grubu Başkan Yardımcısı Hasan Girenes, yem çeşidine göre fiyatların yüzde 19 ile yüzde 37 arasında zamlandığını, yem kalitesinin de düştüğünü söyledi. Bu durumun verimi doğrudan etkilediğini dile getiren Girenes, "Kuraklık nedeniyle mera besininde süre kısaldı. Hayvanlar erken elden çıkarılıyor. Bu da fiyatlara aksediyor." dedi. Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Başkanı Erdal Bahçıvan da bir süre önce konuyla ilgili yaptığı açıklamasında, söz konusu durumun fiyatlara yüzde 20 civarında yansıdığını duyurmuştu. Zamların Ramazan öncesinde aksetmesinin de durumu daha da kötüleştirdiğini kaydetmişti. Bu arada süt üreticileri asıl fiyat artışının eylül ayında yaşanacağını tahmin ediyor. Gıda ve İçecek Dernekleri Federasyonu Başkanı Şemsi Kopuz ise üreticinin kuraklık sebebiyle yaşanan hammadde fiyatlarındaki artışı henüz yansıtmadığını vurguladı ve "Hammadde fiyatlarındaki artış üreticileri zorda bıraktı. Böyle devam etmesi durumunda zam kaçınılmaz olacak." ifadesini kullandı. Söz konusu iklim değişikliğinin sadece Türkiye'de yaşanmadığını belirten Kopuz, "Dünyada gıda hammaddesi fiyatları önemli oranlarda artış gösterdi. Örneğin ham kakao fiyatları yüzde 20 ile 30 arasında arttı. Bu da Ramazan Bayramı öncesinde çikolata fiyatlarının yükselmesi demek." diye konuştu. Türkiye'de buğday rekoltesinde yüzde 10'luk bir düşüş tahmin edildiğini aktaran Kopuz'a göre Ukrayna, Rusya gibi buğday deposu ülkelerde de rekolte düşük kalacak. Bu yüzden uluslararası borsalarda buğdayın tonu üç ayda 210 dolardan 300 dolara yükseldi. Türkiye'de ekmeklik buğdayın tonu 500 yeni liraya dayandı. Aşırı sıcaklar sebebiyle hayvan başına alınan süt miktarında dalgalanma yaşanıyor. Üretici, bazı ürünlerde baz fiyat ayarlamalarıyla idare etmeye çalışıyor. Ama yapılan ayarlamalar yine de hammadde fiyatlarının altında kalıyor. Esnaf stok yapmaya başladı Enflasyonun düşmesiyle terk edilen bir alışkanlık, ürün girişinin azaldığı Rami'de yeniden kendini hissettirmeye başladı. Kuraklıkla mal girişinin azalması ve bir ay kalan Ramazan'da satışların katlanacak olması esnafları stok yapmaya yöneltiyor. Edinilen bilgiye göre ayçiçeği yağındaki sıkıntının devam edeceğini düşünen esnaflar, elindeki ürünü çıkarmak istemiyor. Bunda Ramazan'la birlikte 5 litrelik ayçiçeği yağının fiyatının 14-15 yeni liraya kadar tırmanacağı beklentisi etkili oluyor. Rami'de içinde 1 kilogramlık 24 kutu salçanın bulunduğu kolinin fiyatı 52'den 55 YTL'ye, makarnanın kolisi 11,6'dan 12,25 YTL'ye çıktı. 1'er kiloluk 16 paketten oluşan unun koli fiyatının Ramazan'ın yaklaşması ile birlikte 15'ten 18 YTL'ye çıkması bekleniyor. Margarin de zamlardan nasibini alan ürünler arasında. Birma'nın kolisi 22'den 26 yeni liraya, Sana'nın 32'den 37 yeni liraya yükseldi. Hasat sezonunun bitmesi ile birlikte yeni dönemde konservelerde de ciddi fiyat artışı bekleniyor. Yeterli meyve bulunmadığı için meyve suyu ve reçel de zamlananlardan. Susam bulamayan helva üreticileri de toptancıya verilen yüzde 6'lık indirimi geri alıp fiyata yüzde 10 ilave yaparak satışa başladı. Hammaddesi yağ olan el sabununun da fiyatı değişti. 800 gramlık 15 paketten oluşan Hacı Şakir'in fiyatı 19'dan 21 YTL'ye çıktı. 'Kriz fırsatçılığı yapanlar var' Avrupa Catering Birliği Türkiye Platformu Başkanı Hüseyin Bozdağ, kuraklığı bahane ederek fiyat artıranlar olduğu görüşünde. Türkiye'de son 37 yılın en düşük enflasyonu yaşanmasına rağmen gıda fiyatlarının yükseldiğini belirten Bozdağ, "Kuşkusuz bunda kuraklığın rolü var. Ama bunu bahane ederek fiyatları yükselten fırsatçılar da var." iddiasında bulundu. Gelen zamların 7 milyon insana iş imkanı sağlayan yemek sektörünü de derinden etkilediğini kaydeden Bozdağ, genel maliyetlerde yüzde 13, gıda maliyetlerinde yüzde 27'ye ulaşan oranlarda artış olduğu bilgisini verdi. Zaman