Sadece bu iki şirketin zararları ekonomisi 660 milyar dolar olan Türkiye’yi aştı İşte Rakamlar 698 milyar dolar: Batan banka Lehman Brothers’ın zararı ve AIG için aktarılan paranın toplamı 660 milyar dolar: Türkiye’nin ekonomik olarak büyüklüğü (GSYH) 519 milyar dolar: Toplam 46 Türk bankasının aktif büyüklüğü 85 milyar dolar: Amerikan sigorta şirketi AIG iflas etmesin diye kurtarmaya ödenen para 75 milyar dolar: Türkiye’nin toplam döviz rezervi Amerika’da devam eden kredi krizinin faturası Türkiye’nin ekonomik büyüklüğünün kat kat üzerine çıktı. Sadece bu hafta içerisinde Lehman Brothers’ın iflası ve ABD hükümetinin American International Group’a (AIG) yaptığı kurtarma operasyonunun maliyeti 2007 yılını toplam 660 milyar dolarlık büyüklükle kapatan Türkiye ekonomisini aşmış durumda. Her geçen gün derinleşen ve dünya ekonomilerine olan zararını katlayan ABD’deki kredi krizi neredeyse birinci yılını doldururken, artık zararların boyutları da önemli ölçüde artıyor. Son bir hafta içerisinde tökezlenen üç finansal kuruluştan Lehman Brothers geride dev borçlar bırakarak iflasını açıklarken, Merrill Lynch 50 milyar dolara Bank of America’ya satıldı, AIG ise hükümetten 85 milyar dolarlık destek alarak ayakta kalabildi. Zararı Türkiye’yi geçti Dünyada ‘Global kriz daha derinleşir mi?’ kaygıları sürerken, söz konubu su üç finansal kuruluşun zararları şimdiden Türkiye’nin milli gelir, ekonomik büyüklük, döviz rezervi, dış borç rakamlarının üzerine çıktı. Sadece bu hafta iflasını açıklayan ABD’nin bir dönem dördüncü büyük yatırım bankası olan Lehman Brothers’ın zararı 613 milyar dolar olarak açıklandı. Oysa ki Türkiye’nin 2007 yılında ulaştığı ekonomik büyüklüğünü veren Gayri Safi Yurtiçi Hasıla rakamı 660 milyar dolar oldu. Türkiye’nin 2008 yılı GSYİH hedefi ise 820 milyar dolar düzeyinde. Döviz rezervimizi aştı Yine bu hafta yapılan kurtarma operasyonuyla ayakta kalabilmek için hükümetten 85 milyar dolarlık yardım alan AIG’nin ulaştığı kaynak miktarı ise Türkiye’nin 75 milyar dolarlık döviz rezervini aşmış durumda. Çarpıcı rakamlar bununla da bitmiyor. AIG’nin ihtiyacı olan sözkonusu 85 milyar dolarlık kaynak aynı zamanda Türkiye’deki bankacılık sektörünün 61,7 milyar dolar seviyesindeki özkaynaklarını da aşmış durumda. Lehman’ı geçemediler Çarpıcı rakamlar bununla da bitmiyor. ABD’nin dördüncü büyük bankası Lehman Brothers’ın 639 milyar dolarlık aktif büyüklüğü Türkiye’deki tüm bankacılık sektörünün büyüklüğünü aşıyor. Bankalar Birliği haziran sonu açıkladığı verilere göre Türk bankacılık sektörünün toplam aktif büyüklüğü 519 milyar dolar seviyesinde. Buna göre 46 Türk bankasının aktifi bir Lehman Brothers’a ulaşamamış durumda. AIG kurtarma operasyonunda hükümetin ödemeyi taahhüt ettiği 85 milyar dolarlık büyüklük de yine Türkiye’deki birçok makro ekonomik verinin oldukça üzerinde kaldı. Merkez Bankası son verilerine göre Türkiye’nin döviz rezervi 75 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. 2008 ilk çeyreğinde Türkiye’de kamu sektörünün toplam borcu 91 milyar dolar, ciddi sorun olması beklenen özel sektörün borcu ise 172 milyar dolarlara ulaştı. Altı aylık verilere göre 61,7 milyar dolar seviyesine ulaşan Türk bankalarının toplam aktif büyüklüğü ise 61,7 milyar dolar seviyesinde. Başka deyişle Türkiye ekonomisinin belkemiğini oluşturan tüm bu makro büyüklükler dünyanın en büyük sigorta şirketi olan AIG’yi kurtarma operasyonu için ABD hükümetince harcanacak tutar seviyesinde. ABD’de yaşanan kredi krizinin toplam faturasına bakıldığında ise bilanço çok daha vahim Bir yılda 13 banka battı Yatırım bankası Lehman Brothers’ın iflas etmesiyle geçen yıl ağustostan bu yana ABD’de batan banka sayısı 13’e çıktı. Uluslararası finans krizinin başlangıcı olarak kabul edilen Ağustos 2007 tarihinden bu yana ABD’de batan banka sayısı 13’e ulaştı. Banka iflasları 2008 yılında hızlanarak devam etti. Sadece 2008 yılında 11 banka iflas bayrağını çekti. Resmi olarak toplam rakamlar açıklanmamasına karşın bu Lehman Brothers hariç 12 bankanın toplam zararı 600 ile 700 milyar dolar arasında bulunuyor. Amerikan tasarruf mevduatı sigorta kuruluşunun hesaplamalarına göre yine Lehman Brothers hariç batan bankaların aktif büyüklüğü toplamı ise 173.8 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. Oysa ki Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük ekonomik krizi olan 2001 yılında Türkiye’de 20 banka faaliyetlerine son verirken, bu bankaların Türkiye ekonomisine toplam zararı ise 60 milyar dolar seviyesinde kalmıştı. RADİKAL