Odalar Birliği'ne bağlı çalışan vakfın yaptığı araştırmaya göre krizden göreli olarak daha az etkilenen ülkelere ihracatı daha yoğun illerde istihdam kayıpları daha az gözlendi. Hatta bazı illerde krize rağmen istihdam artışları yaşandığı. Bu noktaya dikkat çeken vakıf, "Yeni pazarlara erişimi kolaylaştırıcı tedbirlerin alınmasının işsizlik sorunuyla mücadele anlamında etkili olacağı gözlenmektedir." değerlendirmesinde bulundu. TEPAV Ekonomi Politikaları Analisti Sarp Kalkan ve Araştırmacı Ülkem Başdaş tarafından hazırlanan 'Kriz döneminde ihracat yapısının işsizlik üzerindeki etkileri' başlıklı politika notu yayımlandı. Çalışmaya göre kriz sonrası istihdam dinamikleri bölgeler arasında ciddi farklılıklar gösteriyor. Elde edilen üç ana bulgu, geliştirilecek istihdam politikaları için önem arz ediyor: Öncelikle, illerin iktisadi aktivitesi içinde ihracatın önemi arttıkça istihdam kayıpları artıyor. İkinci olarak, küresel krizden göreli olarak daha az etkilenen Orta Doğu ve Kuzey Afrika (MENA)'ya ihracatı daha yoğun illerde istihdam kayıpları daha az gözleniyor. Hatta bazı illerde krize rağmen istihdam artışları yaşanıyor. Üçüncü olarak, illerin küresel ekonomiye entegrasyon düzeyi ve hedef pazarlarındaki çeşitlilik sadece ihracat yapan şirketleri değil, genel olarak ildeki iktisadi faaliyeti etkiliyor. İhracat-istihdam ilişkisinin açılan kapanan esnaf sayısına da yansımış olması bunun en önemli göstergesini oluşturuyor. Çalışmada, istihdam politikaları geliştirilirken bölgesel farklılıkların ve bunları etkileyen dinamiklerin net olarak ortaya konulmasının alınacak tedbirlerin başarısını artıracağına dikkat çekilerek, öncelikle, ildeki iktisadi aktivitenin ve kriz döneminde alınan hasarın net bir şekilde tespit edilmesi gerektiği ifade edildi. İstihdam kayıplarını azaltacak ve yeniden büyümeyi başlatacak önlemlerin tasarımının yerel farklılıkları ve ihtiyaçları gözeterek yapılması gerektiği belirtildi ve "Yeni pazarlara erişimi kolaylaştırıcı tedbirlerin alınmasının işsizlik sorunuyla mücadele anlamında etkili olacağı gözlenmektedir. Riskli pazarlara erişim için son derece önemli olan ihracat sigortası kapsamının/miktarının genişletilmesi ve ihracat kredilerinde bu bölgelere yönelik özel limitlerin tanımlanması iş ve istihdam yaratılmasında son derece faydalı olacaktır." denildi. ORTA DOĞU VE KUZEY AFRİKA FAKTÖRÜ TEPAV'ın çalışmasında, küresel ekonomiye daha fazla entegre olmuş, daha fazla ihracat odaklı illerde krizle birlikte işsizlik sorunu büyümekte olduğunun altı çizilerek şöyle devam edildi: "İhracat odaklılığı oldukça yüksek olan Hatay'da kayıtlı istihdam yüzde 5,3 daralırken, daha az ihracat odaklı olan Giresun'da istihdamın yaklaşık yüzde 2 artması bu duruma güzel bir örnektir. Benzer şekilde istihdam kayıpları İstanbul'da yüzde 7,8, Kocaeli'nde yüzde 8,2, Manisa'da yüzde 8,8 düzeyinde gerçekleşirken, daha az ihracat odaklı olan Erzincan, Kilis, Isparta ve Giresun'da istihdam artışları gözlenmiştir." İller arasında istihdam değişiminin farklılaşmasında ilin ihracat odaklılığı kadar ihracatını hangi bölgeye gerçekleştirdiğinin de oldukça önemli bir etken olabildiğine işaret edilen çalışmada, şu değerlendirme yapıldı: "Genel olarak, bir ilin toplam ihracatında MENA bölgesinin payı arttıkça istihdamdaki değişim olumlu olarak etkilenmektedir. Bir başka deyişle, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesine ihracat yapan iller artan işsizlik sorununu daha hafif hissetmektedir. Hatta bir kısmında istihdamda artışlar gözlenmektedir. Örneğin, MENA bölgesine ihracatı toplam ihracatının yüzde 67'si olan Erzurum'un 2009'un ilk 6 ayında kayıtlı istihdamı bir önceki senenin aynı dönemine oranla yüzde 4,7 artmıştır. Diğer taraftan, MENA bölgesinin toplam ihracatı içindeki payı sadece yüzde 8 olan Muğla'nın istihdamı yaklaşık yüzde 7 azalmıştır. Ağrı, Artvin, Rize, Erzincan ve Osmaniye illeri, tüm illerin ortalama değerlerinden farklı noktalarda gözükmekle birlikte, göreli olarak MENA bölgesi payı ile toplam istihdam arasındaki pozitif ilişki bu iller için de geçerlidir." (CİHAN)