Yurtdışına çok önemli bir toplantıya giden genel müdürünüzün müslüman olması ve Türkçe konuşması nedeniyle uçaktaki yolcuların tepkisinden dolayı aşağı indirildiğini düşünün. Olayın yönetici üzerindeki etkisinin yanı sıra iptal olan toplantı nedeniyle kaçırılacak milyonlarca dolarlık fırsat hesaba katıldığında ortaya vahim bir tablo çıkacaktır." Florida Teknoloji Enstitüsü’nde akademisyen olarak görev yapan Korhan Oyman, son dönemde terör olayları nedeniyle ortaya çıkan tabloyu böyle ifade ediyor. 11 Eylül 2001'deki saldırıların ardından tüm dünyada yükselişe geçen özel uçakla seyahat etme trendi, Türkiye'yi de etkisi altına aldı. Özel uçak ve helikopter kiralama işi yapan havacılık firmaları son yılların en hareketli dönemini yaşıyor. Geçen yıl ayda 20-25 uçak kiralanırken bu sayı yüzde 100 artarak 50-60'a çıktı. "Talep öyle yüksek ki müşterilerimiz için kiralayacak uçak bulmakta zorluk çekiyoruz" diyen şirketler yurtdışından kiralık uçak bulmak için harekete geçti. Sim Havacılık ve Danışmanlık şirketi yöneticisi Zeki Tolga Aşan, özel uçak kiralamalarında büyük bir artış olduğuna dikkat çekiyor. "Rötarlar ve havayolu firmalarında yaşanan eleman sıkıntısının neden olduğu bagaj kaybolma gibi olaylardan dolayı iç hatlarda bile kiralamalar attı. Geçen yıl ayda 20-25 uçak kiralarken şimdi 50-60 uçak kiralar hale geldik. Bazı aylar yapılan kiralama sayısı 100'ü bile bulabiliyor" diyen Aşan, artan talebin kiralama işi yapan yabancı firmaların da gözünden kaçmadığını söylüyor. "Türkiye'deki bu gelişme Avrupa'nın en büyük uçak kiralama şirketlerinden biri olan Exklusiv'i de harekete geçirdi. Kiralamada onların portföyündeki uçakları da kullanıyoruz" diyen Aşan, Kasım 2005'te yaptıkları anlaşma ile Exklusiv firmasının Türkiye temsilcisi olduklarını belirtiyor. Aşan, uçak satın almaların da yüzde 20 artacağını söylüyor. "Bu yıl uçak bulmakta zorluk çekiyoruz" diyen Çelebi Grubu Havacılık Hizmetleri Satış ve Pazarlama Direktörü Atilla Korkmazoğlu, "Talep üzerine bu yıl uçak ve helikopter kiralama işine daha fazla yoğunlaşma kararı aldık" diyor. Korkmazoğlu, şöyle devam ediyor: "2001 krizinden sonra Türkiye'deki özel uçak sayısında bir azalma meydana gelmişti. Uçuş sayısı anlamında 2002'de yüzde 10 küçülme yaşandı. 2003'te ise 2002'ye göre yüzde 15'lik bir düşüş oldu. 2004'te yüzde 10 azaldı. Ancak 2005 itibarıyla yine bir yükseliş başladı. Uçuş sayısı 2006'da 2001 seviyelerine yaklaşıldı. Şu anda Türkiye'de kiralanabilir helikopter sayısı 21, uçak ise 24 adet. Önümüzdeki günlerde uçak sayısı daha da artacak." Business jet sayısı 3-4'e katlanacak Jet Analiz Havacılık Genel Müdürü Celal Uzar da mayıs ayından itibaren business jet talebine yetişemediklerini belirtiyor. Talebe yetişebilmek için Avrupalı Jet Aliance firması ile haziran ayında işbirliğine gittiklerini belirten Uzar, "Artan talep Türkiye'deki business jet sayısını da artıracak. Jet satın almak için pek çok kişi araştırma yapıyor. Önümüzdeki bir iki yıl içinde satın almalarda büyük bir artış yaşanacak. Türkiye'deki business jet sayısı 3'e 4'e katlanacak" diyor. Kiralamanın yanı sıra uçak satın almalarda da büyük bir artış oldu. Ankaralı Emair Havacılık'ın sahiplerinden Cüney Gürsan, üç dört senedir neredeyse sıfır noktasına gelen uçak satışlarının 2006 başından beri büyük bir artış gösterdiğini belirtiyor. Gürsan, "2005 yılında iki uçak satarken 2006 yılının başından beri sattığımız uçak sayısı 6'ya ulaştı" diyor. Gürsan'a göre hem kiralama hem de satın almayı tetikleyen en büyük faktör ise terör korkusu. Gürsan, uçak satın almak isteyenin 170 bin dolar ile 17 milyon dolar arasında bir parayı gözden çıkarması gerektiğini söylüyor. College of Aeronautics Florida Institute of Technology'de görevli Dr. Korhan Oyman da turizmdebusabah.com'da yazdığı yazısında artan güvenlik önlemlerinin iş amaçlı seyahat eden yolcuların tercihlerinde değişikliklere yol açacağına değiniyor. Oyman şöyle devam ediyor: "11 Eylül'den bu yana Amerika'da güvenlik uygulamaları çığrından çıktı. İşjeti kullanımı daha çok tercih edilir hale gelecek. Birçok işletme, işjeti edinmeye başlayacak ya da paylaşımlı mülkiyet sistemiyle özel jet işleten firmalar kurarak belirli uçuş saatlerini blok olarak satın alacak. Bugün Amerika'da 10 binden fazla işjeti ve helikopter şirketlerce iş amaçlı kullanılıyor. 11 Eylül sonrasında NBAA işjeti kullanıcıları derneği ve JD Powers and Asc. şirketince yapılan araştırmaya göre işjeti kullanan şirketlerin yönetici performanslarında ve kârlılıklarında yüzde 33'lük artış gözlendi. Önümüzdeki yıl piyasaya girecek 6 kişilik çok hafif işjetleri ile artık bu tip yatırımlar küçük ölçekli işletmelerin de erişebileceği bir noktaya gelmektedir. 1-2 milyon dolar civarında satışa sunulacak bu jetler bir pilotla kullanılabilecek olup saat ücretleri 300-400 dolar civarında gerçekleşecek." Kiralama saat başına 2 bin 500 euro Türkiye'de kiralanabilen uçak sayısı yaklaşık 20 adet. Avrupa'da ise bu rakam 165 bin adet. Kiralama ücreti uçulacak saat üzerinden hesaplanıyor. Eğer uçak gidilen yerde birkaç gün bekleyecekse o zaman da gün başına bir saat ücreti kesiliyor. Uçakların kiralama ücretleri saat başına 2 bin 500 eurodan başlayıp 6 bin 500 euroya kadar çıkıyor. Özel uçakla bir yurtdışı seyahatinin toplam maliyeti 15-20 bin doları buluyor. Ambulans uçakların ise saat ücreti yaklaşık 5 bin euro. Restorandan yemek siparişi yapılıyor Hava hizmeti veren firmalar arasındaki rekabet birçok özel hizmeti de beraberinde getirdi. Catering hizmetinden özel içkilere kadar işadamları için her türlü konfor düşünülmüş. Sim Havacılık ve Danışmanlık şirketi yöneticisi Zeki Tolga Aşan, "İşadamlarının özel taleplerine de cevap vermeye çalışıyoruz. Örneğin 'şu restorandan, şu mönüyü istiyorum' diyen müşterimiz için uçağa binerken yemeğini hazırlıyoruz. Bunun yanı sıra istediği özel bir içki varsa onu temin edip uçağa koyuyoruz. Uçakta kutlama yapılacaksa tüm materyalleri ayarlıyoruz" diyor.