Dünya piyasalarını "
Petrol 10 dolar artarsa dünya ekonomisi yüzde 1 küçülür" formülünün gerçekleşme korkusu sardı. Petrol
fiyatları son iki haftada tam 10 dolar arttı.
Türkiye'de de akaryakıt şirketleri zam açıkladı.
Korkutan kritik sınır
Petrol fiyatlarında talebin beklenmedik biçimde artması gösterge kontratları 26 ayın zirvesine çıkardı. Varil başına 90 doların üzerine çıkan
ham petrol kontratları ile ilgili şimdi gözler Petrol İhraç Eden Ülkeler Birliği'nin (
OPEC) alacağı kararda. Birlik ülkelerinin üretimi arttırma kararı alabileceği konuşulurken, ekonomistler böyle bir kararın alınmaması durumunda kontratların 100 dolar kritik sınıra ulaşabileceğine dikkat çekiyorlar.
İki kurum da ters köşe
Piyasalarda petrol fiyatları 90 dolarla son 2 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Ani artış Türkiye'ye etkisini de hemen gösterdi.
Akaryakıta iki haftada ikinci kez zam yapıldı. Petrol fiyatlarının yükselmesinde, zayıf dolar kurunun yanı sıra Avrupa'daki
soğuk hava koşulları ile ABD'de artan petrol talebi etkili oldu.
Öngörüler tutmadı
Fiyatlar, son iki hafta içinde 10 dolardan fazla artış gösterdi. Oysa OPEC ve Uluslararası
Enerji Ajansı (IEA) petrol talebinin düşeceğini öngördüklerini dile getirmişlerdi. OPEC bu nedenle 14
Ekim 2010'daki toplantısında ‘üretimi arttırmama' kararı alarak ‘fiyat makul' sinyali vermişti. IEA de petrol talebinin bu yıl hafifçe yükseleceğini ancak beklentilerden düşük gerçekleşeceğini öngörmüştü. Ancak her iki kurumun da öngörüleri gerçekleşmedi ve petrol talebi hızlı artışa geçti.
Fiyat artışının 5 etkisi
1 Petrol
ithal eden ülkelerin ödemeler dengesinde sıkıntılar yaratır.
2 Petrol ithalatçısı konumundaki ülkelerde enflasyon ve girdi maliyetleri artar.
3 Ekonomistlerin genel formülüne göre petrol fiyatlarındaki her 10 dolarlık artış, dünya ekonomisinin
büyüme hızını yaklaşık % 1 düşürür.
4 Petrol ithalatçısı ülkelerin uluslararası
rezerv gereksinimleri artar.
5 Varil başına petrol fiyatlarındaki 1 dolarlık artış, petrol
ihraç eden ülkelerin milli gelirlerinin 5 milyar dolar artmasına neden olmaktadır.
OPEC'te
Arap ülkeleri baskın
OPEC, S.
Arabistan,
Cezayir, BAE,
Kuveyt ve Katar'dan oluşan Arap ülkeleri ile
İran, Ekvator, Venezuella ve Angola'dan oluşuyor.
Akaryakıt 4 TL'yi geçti
Yüksek petrol fiyatları Türkiye'ye akaryakıt zammı olarak yansıdı. Son artışla birlikte 97 oktan benzinin fiyatı 4.01 liraya kadar çıktı.
En pahalı benzin bizde
1 varil ham petrol 150 dolarken bile 1 litre benzin 3.34 TL'ye satılıyordu. Petrolün varili 40 dolarlara kadar düştü ancak benzin Türkiye'de ucuzlamadı. Aradaki fark
vergi artışı ile kapatıldı. 1 varil petrol 80 dolardan 88 dolara çıkınca benzine son 1 haftada ikinci zam geldi. Türkiye'de vatandaşın satın alma gücü hepsinden az olmasına rağmen Avrupa'nın açık ara en pahalı benzinini kullanıyor.
İnşallah fiyatlar geri çekilir
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, benzin fiyatlarında 4 lira sınırının aşılmasına ilişkin olarak, “Tamamen ithalata dayalı bir kaynaktan bahsediyoruz. O yüzden şu an yurtdışındaki ham petrolün varilinin 90 doları aşıyor olmasının uluslararası piyasalardaki bir kısım ham maddeleri
tahrik ve tetiklediğini görüyoruz. Bizim bu fiyata herhangi bir müdahalemiz söz konusu değil. İnşallah
ümit ediyorum ki fiyatlar uluslararası arenada 75- 80 dolar bandına iner ve fiyatlar geri çekilir” dedi.
Satış fiyatında açık ara lideriz, sebebi aşırı vergiler
1 LİTRE BENZİNİN SATIŞ FİYATI 1 LİTRE BENZİN ÜZERİNDEKİ VERGİ VERGİNİN SATIŞ FİYATINA ORANI
Türkiye 1.96 1.29 %65
Hollanda 1.55 0.96 %61
Norveç 1.52 0.88 %57
Yunanistan 1.50 0.97 %64
Danimarka 1.44 0.86 %59
Fransa 1.41 0.83 %58
Almanya 1.41 0.88 %62
İtalya 1.36 0.79 %58
İngiltere 1.37 0.84 %61
İspanya 1.15 0.63 %54
*Fiyatlar euro/cent