2007 yılında ABD'de ortaya çıkan mortgage (ipotekli konut finansman sistemi) krizi ile gerilen ve ABD ekonomisi verileriyle hop oturup hop kalkan Türk para ve sermaye piyasalarının ana gündemi 2008'de de değişmeyecek. Ancak mortgage krizinin gizemli perdesi bir miktar aralanacak ve gerek İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), gerekse diğer dünya borsaları 2008 yılıyla birlikte önünü daha net görebilecek. 2008'in ilk çeyreğinde ABD ve Avrupalı banka ile finans kuruluşları 2007'ye ait mali tablolarını açıklayacak ve mortgage krizi yaraları ortaya çıkacak. Kötü gelen bilançoların ABD ve Avrupa borsalarının ardından İMKB'yi de sıkıntıya sokması bekleniyor. Uzmanlara göre, 2008 yılının ilk yarısı İMKB için sancılı geçecek olsa da ikinci çeyrekten sonra tablo pozitife dönecek, ancak piyasaların ABD borsaları ile olan etkileşimi son hızıyla sürecek. 2007'de yatırımcısına dolar bazında sağladığı yüzde 70'lik getirisiyle tüm yatırım enstrümanlarını sollayan İMKB-100 Endeksi, TL bazında da yüzde 41,1 oranında yükseldi. Dolar yatırımcısı ise yüzde 20 kaybetti. Referans'ın araştırmasına katılan 15 aracı kurumun 9'u İMKB-100 Endeksi'nin 2008'de 50.001-60.000 bandında dalgalanacağını hareket edeceğini ve mortgage krizi nedeniyle dönem dönem dış kaynaklı dalgalanmaların yaşanacağını düşünüyor. Araştırma sonuçları, 2008'de de dolar yatırımcısının yüzünün gülmeyeceğini gösteriyor. Araştırmaya katılan 15 aracı kurumun 14'ü doların 2008'de 1.20 YTL ile 1.30 YTL arasında dalgalanacağı görüşünü savunuyor. Aracı kurumların 11'ine göre de bono faizleri 2008'de 14,5-15,5 bandında hareket edecek. Not artışı itici güç olur Sosyal güvenlik reformunun çıkması halinde Türkiye'nin kredi notunun artma olasılığı bulunduğunu kaydeden uzmanlar, bunun için milli gelir rakamları revizyonun gerçekleşmesi gerektiğini de belirtiyorlar. Not artışının piyasanın bekletileri dahilinde olsa da İMKB üzerinde itici güç olması bekleniyor. Yüksek gelen enflasyon rakamlarının ardından ABD Merkez Bankası'nın (FED) faiz indirimlerinde eskisi kadar rahat olamayacağı kaygısının piyasaları gereceğini savunan uzmanlar, İMKB'nin gidişatında ilk çeyrekte bir bozulma yaşanacak olsa da 2008 yılının genel görünümünün pozitif olacağını vurguluyor. Hisse senetleri piyasasına olan para girişinin 2008'de de süreceğine dikkat çeken uzmanlar, dünyanın önde gelen 5 merkez bankasının kredi sıkışıklığına karşı aldıkları önlemlerin kısa vadede işe yarayacağına olan inancın düşük düzeyde olduğunu söylüyor. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Kuzey Irak’taki PKK kamplarına gerçekleştirdiği saldırıların yatırımcılar tarafından çok önceden fiyatlara yansıtıldığını vurgulayan uzmanlar, 2007'de olduğu gibi 2008 yılında da piyasaların bu yöndeki gelişmelere çok aşırı bir tepki vermeyeceği görüşünü savunuyor. Bu arada uzmanlar, Merkez Bankası'nın faiz indirimlerinin 2008'de de devam edeceğini ifade ediyor. Para girişi sürecek ABD ekonomisine ilişkin belirsizlerin önümüzdeki dönemde de süreceğine dikkat çeken Oyak Yatırım Araştırma Müdür Yardımcısı Alper Erginol, hisse senetleri piyasalarına olan para girişinin devam edeceğini söyledi. 2008'in 2007 yılına benzer bir yıl olacağını ve dönem dönem dalgalanmaların yaşanacağını vurgulayan Erginol, "Bankacılık sektörünün artık iyi fiyatlara ulaştığını düşünüyorum. Sanayi şirketlerinin kârlılıklarında artış yaşanabilir. Bunun yanı sıra hisse bazlı hareketlere de çok rastlayacağız" dedi. Erginol, sosyal güvenlik reformunun çıkmasının ve IMF ile 7. gözden geçirmenin tamamlanmasının ardından Türkiye'nin kredi notunun artmasının beklendiğini ifade etti. Şubat ayından itibaren İMKB şirketlerinin 2007 yılına ait mali tablolarının geleceğini de hatırlatan Erginol, bu tarihten sonra piyasanın toparlanmaya başlayacağını söyledi. YTL gücünü koruyacak 2008'de ilk olarak FED'in faiz kararlarının takip edileceğini belirten Ekspres Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Sinan Gökşen ise "Bu süreçte içeride Merkez Bankası'nın alacağı kararlar da önem taşıyacak. Beklentim, Merkez Bankası'nın 2008 yılı boyunca faiz oranlarını 150 ya da 175 baz puanlık bir indireceği yönünde" dedi. Mortgage krizinin büyük finans şirketlerine olan etkilerinin 2008'in ilk aylarında açıklanacak bilançolarda ortaya çıkacağına dikkat çeken Gökşen, "Bu dönemde İMKB'nin seyrinde bir miktar bozulma yaşayabiliriz. Ancak Türkiye'nin reformlarda kararlı olması gerekiyor. Çünkü reformların çıkması Türkiye'ye büyük bir ivme kazandıracak. Reformlar sonrasında Türkiye'nin kredi notu artabilir bu da İMKB'yi olumlu etkiler" dedi. Gökşen, hikayesi olan şirketlere para girişi olacağını söyledi. Garanti Yatırım Stratejisti Tufan Cömert ise 2007 yılında YTL'nin dolar karşısında yüzde 16 değerlendiğini hatırlatarak, "YTL'nin güçlenmesinde yüksek reel faizin etkisi oldu. 2008 yılında da reel faizlerin yüksek seviyelerde kalacağını ve dolayısıyla YTL'nin dolar karşısındaki gücünü korumasını bekliyorum. Ancak Merkez Bankası'nın faiz indirimleri devam ettikçe YTL'nin cezibesi de kademeli olarak azalabilir" diye konuştu. Cömert, dış piyasalardaki çalkantılar nedeniyle İMKB için 2008'in en dalgalı yıllardan biri olabileceğini kaydetti. Dışarısı parlak değil HSBC Başekonomisti Murat Ülger ise hem yurtiçi hem yurtdışı piyasaların 2008'e belirsizliklerle girdiğine dikkat çekerek, "Piyasa, 2008’in ilk çeyreğinde yön bulmaya çalışacak. Reform gayretleri ve özelleştirme hamleleri İMKB'ye ivme kazandırabilir. Büyüme yüzde 5,5, enflasyon ise yüzde 6 civarında gerçekleşebilir. Merkez Bankası'ndan 2008 için en fazla 100 baz puanlık bir faiz indirimi beklentim var” dedi. Goldman Sachs’ın Citigroup, JP Morgan ve Merrill Lynch’in 4. çeyrekte mortgage kaynaklı zararlarının 2 kat fazla olacağını açıklamasını değerlendiren Turkish Yatırım Finansal Strateji Müdürü Gökhan Uskuay ise 2008’in uluslararası piyasalar açısından pek parlak geçmeyeceğini söyledi. 2007 yılında risk alan yatırımcılar kazandı İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın en çok kazandıran yatırım aracı olduğu gözönüne alındığında 2007 yılının aslında risk almayı göze alabilen yatırımcıların yılı olduğu ortaya çıkıyor. Yabancı yatırımcılar İMKB'deki yatırımlarını oransal olarak yüzde 72'nin üzerine çıkarırken yerlilerin payı ise azaldı. Yılın ilk yarısında yabancı yatırımcıların hisse senedi piyasasının yanı sıra bono piyasasına da yatırımlarına devam ettikleri gözlendi. Buna karşılık yerli yatırımcılar ise daha çok döviz piyasasına yatırım yapma eğilimi içerisindeydiler. Yılın ikinci yarısında ise yabancı yatırımcılar, hisse senedi portföylerini korurken, bonodan döviz piyasasına da bir miktar geçiş yaptılar. 2007 yılı boyunca dolarda kalmayı tercih eden yatırımcıların kaybı ise yaklaşık yüzde 20 olarak gerçekleşti. Abank Hazineden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Murat Özer: Dolar 1.35 YTL'de dengelenir 2008'de dolar 1.30 YTL ya da 1.35 YTL düzeyinde işlem görür. Merkez Bankası'nın ise 1-1.5 puanlık faiz indirimi bekliyorum. Şu anda yüzde 16,60 bileşik seviyelerinde olan bono bileşik faizlerinin 2008 yılında yüzde 15,5 ile yüzde 16 bileşik seviyelerine gerileyebilir. Bu süreçte FED yüzde 4,25 seviyesinde olan faiz oranlarında 100 ya da 125 baz puanlık indirimi yapabilir. Yurtdışında süren mortgage krizinin büyüme ihtimali var ve ABD'nin büyüme verileri 2008 yılında yakından takip edilecek. TEB Yatırım Başekonomisti Sertan Kargın: Faizlerde aşağı yönlü seyir olabilir 2008 yılında AK Parti Hükümeti'nin reform paketini hızlandıracak olmasına yönelik oluşan betklentiler piyasaların moralini yüksek tutacak. Piyasa oyuncuları bu süreçte uluslararası damgalanmalara dikkat etmemi. 2008 yılının ilk günlerinde faiz oranlarının bir miktar aşağıya inebileceğini tahmin ediyorum. Aynı dönemde hisse senetleri piyasasında ise yukarı yönlü bir hareketin olabilir. Garanti Yatırım Stratejisti Tufan Cömert: Reel faizde düşüş olasılığı az Yeni yılın ilk günleri genel olarak sakin geçecek. Dolar kuru yılı 1.17-1.18 civarında kapatacak, faizlerde ise yüzde 16,5 seviyesi görülür. Borsada endeksin 2007’yi 56.000 seviyesinde kapatmasını bekliyoruz. 2008’in geneline baktığımız zaman reel faizlerde düşüş olasılığının az olduğunu söyleyebiliriz. Uluslararası piyasalardaki mevcut çalkantı nedeniyle, 2008 yılı borsada görebileceğimiz en dalgalı yıl olacak. 2008 için enflasyon beklentimiz yüzde 6,6, büyüme beklentimiz ise yüzde 5,3. Ata Yatırım Başekonomisti Nurhan Toğuç: Faiz indirimleri devam etmeli Yeni yılda hem uluslararası piyasaları, hem de Türkiye’yi etkileyecek üç önemli faktör var. Bunlar büyüme, enflasyon ve kredi sorunları. Son rakamlara göre, ABD’deki kredi sorunu, Çin ve Suudi Arabistan’ın yardımı ile aşılmaya çalışılıyor. Bu iki ülke, ABD’de özellikle gayrimenkul ve finans sektörüne büyük ilgi gösteriyor. Bu durum devam ederse, uluslararası piyasalardaki dalgalanma çok büyümeden aşılabilir. Türkiye’de 2008 yılında yüzde 5,5-5,7 arası bir büyüme bekliyoruz. Enflasyon tahminimiz ise yüzde 6 civarında. 2008 yılında da faiz indirimleri devam etmeli. Ak Yatırım Başekonomisti Hakan Aklar: Güçlü büyüme olasılığı yüksek Türkiye piyasalarında 2008 yılının olumlu bir havada geçeceğini söylemek zor. Yeni yıl için belirlenen enflasyon hedefine kimse inanmıyor, zaten enerjiye gelen zamlar da bu fikri kuvvetlendirdi. Zamlar, enflasyonla birlikte büyümeye de olumsuz etki edecek. Yeni yılda güçlü bir büyüme olmayacağını tahmin ediyoruz. 2008’in genelinde ortalama yüzde 7 enflasyon ve yüzde 5,2 civarında bir büyüme tahmin ediyoruz. Önümüzdeki yıl, ABD’deki enflasyon/büyüme tartışmalarının Türkiye’ye de sıçrayacağı bir yıl olacak. REFERANS