İstanbul Ticaret Odası (İTO) Elektronik ve Telekomünikasyon Meslek Komitesi Başkanı ve Meclis Üyesi Murat Dursun, atıl haldeki cep telefonlarının ekonomiye yeniden kazandırılması için, yasal yollarla Türkiye'ye getirilen cep telefonların ikinci el ticaretinde KDV oranının yüzde 18'den yüzde 1'e çekilmesi gerektiğini belirtti. İTO yayını İstanbul Ticaret Gazetesi'nde yer alan haberde görüşlerine yer verilen Dursun, 1994 yılından 2009 sonuna kadar Türkiye'ye farklı yollardan yaklaşık 136 milyon adet cep telefonu getirildiğinin hesaplandığını, bu cihazlara CIF fiyatları üzerinden ödenen bedelin 27,5 milyar dolar seviyesinde olduğunu, 1994'ten bugüne kadar atıl duruma gelen cihaz sayısının yaklaşık 72 milyon adet, maliyetinin ise 17,7 milyar dolar olduğunu kaydetti. Türkiye'de her yıl ortalama 8 milyon cep telefonunun atıl duruma geldiğini, bunun yaklaşık yarısının kullanılabilir cihazlardan oluştuğunu anlatan Dursun, Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığında ortalama cep telefonu kullanım süresinin Türkiye'de çok daha kısa olduğunu, bu cihazların neredeyse tamamının ithal edildiği göz önünde bulundurulduğunda, verimsiz kullanımın ülke ekonomisine yüklediği ciddi maliyetin ortaya çıktığını ifade etti. Dursun, uzmanlara göre bu maliyetin iki yoldan kazanca dönüştürülebileceğini vurgulayarak, bunların, oranı ve hacmi ne olursa olsun yerli üretim yapılması, yerli üretimin teşvik edilmesi, diğerinin ise atıl duruma gelen cep telefonlarının ekonomiye yeniden kazandırılması olduğunu bildirdi. ''Yerli üretimde değil, atık üretiminde öndeyiz'' diyen Murat Dursun, her iki yolun da birlikte değerlendirilmesi ve etkin kullanılması gerektiğini, komite olarak konuya dikkati çekmek ve belirledikleri çözüm önerilerini sunmak üzere çalışma yaptıklarını belirtti. Bu kapsamda ilgili sivil toplum kuruluşlarıyla da işbirliği içinde geliştirdikleri ''Cep Telefonunda İkinci El Ticaret ve Elektronik Atık Yönetimi'' projesine göre, ülke geneline yayılmış olan perakendeciler ve hizmet noktalarının ''toplama noktası'', yetkilendirilmiş teknik servislerin ise ''işlem merkezi'' olarak görev yapacağını dile getiren Dursun, şöyle devam etti: ''Toplama noktalarında tüketicilerden alınan cihazlar işlem merkezlerine ve yetkilendirilmiş teknik servislere aktarılacak. Bu merkezlerde bakım onarım ve garantilendirme işlemlerinden sonra cihazlar yurt içinde ve yurt dışında satışa sunulacak. Proje çerçevesinde ithalat ve yerli üretim aşamasında ithalatçı ve üreticiden cihaz başına atık bedeli alınması da öneriliyor. Bu bedeller oluşturulacak Elektronik Atık Yönetimi Fonu'nda biriktirilecek. Kullanılmaz durumdaki cihazların iadesinde, toplama noktalarına teslim edilen atık bedelinin bir bölümü tüketiciye iade edilecek. Kalan kısmı ise hizmet karşılığı olarak toplama noktalarına, cihazların kayıttan düşürülmesi için işlem merkezlerine ve imhası için kullanılacak. Kullanılabilir durumdaki cihazlar da test edilerek işlem merkezinin belirlediği fiyatla tüketiciden alınacak.'' Kullanılmayacak durumda olan cep telefonlarının toplama noktaları ve işlem merkezlerinde toplanarak değerli materyallerinin yeniden dönüşümünün sağlanacağını anlatan Dursun, ayrıca atılacak kısımların da çevreye ve düzenlemelere uygun şekilde imha edileceğini belirtti. -İKİNCİ ELDE KAYITLI TİCARET- Murat Dursun, bu proje ile elde edilecek bir başka önemli imkanın da şu anda kullanılmış cihazların kayıt dışı ve kontrolsüz yapılan ticaretinin kayıtlı yapılan ticaret haline gelmesi olduğuna dikkati çekerek, ''Türkiye, kullanım süresinin kısalığı ve kullanıcı sayısının büyüklüğü yönünden birçok Avrupa ülkesinden daha fazla kullanılmış ve atıl cihaz yüküyle karşı karşıya. Özellikle 3G gibi yeni teknolojilerin devreye girmesi ile bu tablo daha vahim hale gelmeye açık. Türkiye'de tüketicilerin önemli bir bölümü atıl duruma gelen cihazlarını nasıl değerlendireceklerini bilmiyor. Bu durumda milyonlarca cihaz evlerimizde, iş yerlerimizde atıl duruyor'' ifadesini kullandı. Proje ile kullanıcıdan devlete kadar projenin tüm paydaşlarının kazançlı olacağını, bu modelin hayata geçmesi için bu ticaretin kayıtlı yapılmasının sağlanması gerektiğini vurgulayan Dursun, şöyle dedi: ''Türkiye'ye ithalatı resmi yollardan yapılmış, yasal yollarla ülkemize getirilen ve BTK'nın Mobil Cihaz Sistemi'nde (MCKS) Elektronik Kimlik Bilgileri (IMEI) üzerinden sisteme girilmiş cihazların ikinci el ticaretinde KDV oranı yüzde 18'den yüzde 1'e çekilmeli. Bu sağlandığı takdirde günümüzde tamamen kayıt dışı alınıp satılan ikinci el cep telefonlarının sektörde kayıtlı düzende faaliyet gösteren binlerce perakendeci, bayi ve teknik servisin bu modelin ana taşıyıcıları olmaları sağlanacak. Bu sistemin hayata geçmesi halinde devlete şu anda '0 TL' olan toplam vergi geliri avantajı asgari 15-20 milyon TL olacak. Ayrıca 800 ile 1000 kişi de istihdam imkanı bulacak.'' AA