Hava sıcaklıkları mevsim normallerinin üzerine çıkınca klima kullanımı ve buna bağlı olarak elektrik tüketimi de arttı. Son bir haftadır ülke genelinde sık sık yaşanan kısa süreli kesintilerin sektörde 'arıza dolaştırma' diye adlandırılan elektrik tüketimini planlı olarak azaltma amaçlı yapıldığı iddia edilirken, Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Başkanı Kemal Ulusaler, geçen yaz elektrikte yapay bir sıkıntı yaratıldığını, ama bu seneki sıkıntının gerçek olduğunu savundu. Ulusaler, asıl sıkıntının ise 27.500 megavatlık (MW) pik tüketimin aşılmasıyla yaşanacağını, turizmin yoğun olduğu Ege ve Akdeniz bölgelerinde yazın ciddi elektrik kesintileri ortaya çıkabileceğini söyledi. Türkiye'nin 41 bin megavatlık kurulu kapasitesi var. Ancak termik santrallarda yıllardır ihmal edilen yenileme yatırımları, hidroelektrik santrallarındaki su yetersizliği, bazı santralların bakım ve onarıma alınması gibi nedenlerle Türkiye aynı anda ancak yaklaşık 27 bin 500 megavatlık kurulu kapasiteye sahip santralını devreye sokabiliyor. Tehlike çanları çalıyor Ege ve Akdeniz gibi turizm bölgeleri de dahil olmak üzere, Türkiye'nin her bölgesinde son günlerde yarım saatle birkaç saat arasında değişen çok sık elektrik kesintileri yaşanıyor. Uzmanlar bu kesintilerin 'arıza dolaştırma' olarak adlandırıldığını ve arzın talebi karşılamada yetersiz kaldığı durumlarda elektrik tüketimini azaltmak amacıyla planlı olarak yapıldığını ileri sürüyor. Bu yöntemde bir arıza 15 dakikada tamir edilebilse bile elektriklerin bir saat kesildiğini kaydeden uzmanlar, böylece ulusal elektrik sistemi üzerindeki talep baskısının azaltıldığını ifade ettiler. Sıcaklığın rekor düzeye çıktığı önceki gün ve dün Türkiye'nin birçok şehrinde arızadan kaynaklandığı öne sürülen 45 dakika ile 1 saat arasında değişen eletkrik kesintileri oldu. Geçen yıl Bursa'daki bir iletim hattında yaşanan arıza dolayısıyla lokal elektrik kesintisine gidilmemesi nedeniyle Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgesi'ndeki illerde elektrik birbiri ardına kesilmiş ve kesinti saatlerce devam etmişti. Önceki gün ise Türkiye'de 27 bin 464 megavatlık en yüksek tüketim miktarıyla uzmanların 'kritik sınır' olarak nitelendirdiği 27 bin 500 megavat düzeyine yaklaşıldı. NTV'ye konuşan TEİAŞ Genel Müdür Yardımcısı Halil Alış, karşılanabilecek tüketimin 28 bin 529 megavat düzeyinde olduğunu açıkladı. Alış, "Tüketimimiz Keban'ın 2,5 günlük üretimi kadar fazlalaştı. Gücümüzün 29 bin megavatı aşması durumunda ucu ucuna karşılarız ve sıkıntı olur. Önemli olan enerjinin karşılanabilir olması. Asıl sıkıntı orda yaşanır" dedi. Alış klimalar konusunda uyarı yaparken, İzmir'deki demir-çelik üreticilerinden de yardım istedi ve "Hatlarımız yaklaşık 2 kat kadar daha fazla elektrik yüküyle yükleniyor. Hem gerilim çökmeleri yaşanıyor hem de elektrik sarfiyatı oluyor. Demir-çelikçiler sıcakların devam ettiği üç-dört gün de bize yardımcı olurlarsa seviniriz. Sürekli aynı anda değil de münavebeli girip çıkabilirlerse yardımcı olur. Turizm bölgelerine bu kez çok dikkat ediyoruz. Gerek Antalya, gerek İzmir'deki klimaların kalitelerinin yüksekliği bizim için çok iyi olacak" dedi. TEDAŞ Genel Müdürü Haşim Keklik ise şu aşamada elektrik arzında sıkıntı olmadığını, ancak problemler yaşanabileceğini belirterek "Tabii klimalar yoğun şekilde çalışıyor. Arkadaşlarımız teyakkuzda. Şu ana kadar herhangi bir şey olmadı. Sıcakların çok artmasından dolayı sistemler ısınır, trafolar ısınır, bundan dolayı problem olabilir. Ama bu konuda da gerekli önlemleri aldık." Enerji Bakanlığı seçime kadar elektrik sıkıntısı yaşanmaması için seferber olmuş durumda. Bu nedenle, daha önce bakıma alınmış santrallar çalışmalar durdurularak, gerektiğinde üretim için emre amade hale getirildi. Suriye'ye verilen 400 MW'lık elektrik ise 200 MW'ye indirildi. Fiyatlar arttı Son bir haftadır hava sıcaklıklarına bağlı olarak tüketimin artması, ulusal elektrik sistemindeki artan talebi karşılamak için özel üreticilerden alınan elektrik fiyatlarını yukarı çekti. Arz ve talebe göre oluşan ve sistem denge fiyatı (SDF) olarak adlandırılan elektrik fiyatları geçen hafta salı günü gündüz kilovatı 13.16 Ykr., puant saatlerde kilovatı 13.22 Ykr. ve gece de kilovatı 10.20 Ykr. seviyesinde bulunuyordu. Hava sıcaklığının aşırı arttığı bu hafta salı günü ise aynı saatlerdeki sistem denge fiyatı sırasıyla 14.16 Ykr., 140.98 YTL 14.09 Ykr. ve 11.72 Ykr. oldu. Saat grupları itibarıyla artış yüzde 6.6 ile 14.9 arasında değişti. Tüm önlemlere rağmen bir haftadır sık sık elektrik kesintisi yaşanmasını değerlendiren EMO Başkanı Ulusaler şunları söyledi: "Kütahya ve Muğla'dakiler başta olmak üzere birçok termik santralın yenilenmemesi, kuraklık dolayısıyla batı illerindeki hidroelektrik santrallarında su seviyesinin düşmesi gibi nedenlerle tam kapasiteyle üretim yapılamıyor. Buna bir de aşırı sıcaklık nedeniyle klima kullanımı da eklendiğinde Ege ve Akdeniz bölgelerinde geçen yılki gibi bir sıkıntı yaşanabilir." 'Yumurtanın kapıya dayandığı noktadayız' Kemal Ulusaler, geçen yıl yaz aylarında yaşanan elektrik sıkıntısının, elektriğe zam yaptırmak isteyen kesimlerce 'yapay' olarak gerçekleştirildiğini, ama bu sene "gerçek" bir sıkıntı olacağını savundu. Üretim ve tüketimin bıçak sırtında gittiğini kaydeden Ulusaler, sık sık yaşanan elektrik kesintilerinin orman yangınlarına bağlanamayacağını, iletim hatlarını tehdit eden bir orman yangınının şu ana kadar söz konusu olmadığını dile getirdi. Türkiye'de elektrik tüketiminin en yoğun olduğu saatlerde talebin 27.500 MW'lık üretimle karşılanabildiğine dikkati çeken Ulusaler, asıl sıkıntının, talep 27 bin 500 MW'ın üzerine çıktığında yaşanacağını söyledi. Elektrik tüketiminde yıllık yüzde 8.5'luk artış olmasına rağmen, üretimin aynı hızla artmadığını kaydeden Kemal Ulusaler, "Önemli olan pik saati kurtarabilmek. Yani tüketimin pik yaptığı (tepe noktaya ulaştığı) saatteki elektrik talebini karşılayabilmek. Şu anda yumurtanın kapıya dayandığı bir noktadayız. Kısa vadede talebi karşılamak için yurtdışından elektrik almak gerekebilir" diye konuştu.