Sık sık
üretim maliyetlerinin artmasından ve enerji masraflarının çokluğundan yakınan şirketler, enerjiyi kendileri üretmek için harekete geçti. Bu amaçla
Kömür İşletmeleri’nin iki ay önce özel
sektöre açtığı madenlere de talep arttı. İlk olarak
ihale edilen Çankırı-Orta Linyit
Maden Sahası işletmeciliğini 25,3 milyon YTL’lik
teklifiyle
Çalık Holding kazandı.
Türkiye Kömür İşletmeleri’nin önümüzdeki ay çıkacağı
Bolu-Göynük sahasının ihalesi için de talep patlaması yaşandı. 39 milyon ton
linyit rezervine sahip sahaya Türkiye’nin önde gelen şirketleri talip oldu. İhale şartnamesi alanlar arasında
Sabancı, Koç,
Zorlu, Çalık,
Park Enerji, Güriş, Özkara ve Özdoğan gibi sektör devlerinin bulunması dikkat çekerken, Göynük’te santral kurup elektrik üretmek için
dosya alan
firma sayısı
yabancı şirketlerle birlikte 44’ü buldu. Aynı yer için 5 yıl önce 4 firma teklif vermişti. Şirketlerin konuyla yakından ilgilenmelerinden duyduğu memnuniyeti dile getiren kurumun Genel Müdür Yardımcısı H. Köksal
Mucuk, sayıları 15’i bulan
yerli ve yabancı firma temsilcisinin bizzat sahaya giderek incelemelerde bulunduğunu anlatıyor. Kurulacak santralın 500’ü aşkın kişiye
iş imkanı sağlaması bekleniyor.
Elektrik üretimi verimi bakımından kömürün kullanıldığı
termik santraller, suyun çevirdiği hidrolik santrallere
tercih ediliyor. Hidrolik santrallar, ‘yıllık yağış miktarına’ göre elektrik üretirken, günün belirli saatlerinde devreye alınabiliyor. Ayrıca 100 birim gücündeki termik santral aynı güçteki hidrolik santrale göre 2 kat
elektrik üretimi yapabiliyor. Bolu-Göynük, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın ‘termik santral kurma şartı’ ile programına aldığı 8 maden sahasından ikincisi. Saha, ‘termik santral kurulma şartıyla’ kiranlamaki için 9
Mart 2006’da uluslararası ihaleye çıkartılacak. Mucuk’un verdiği bilgiye göre ihale sürecine giren
Bingöl-Karlıova,
Tekirdağ-Saray,
Bursa-Davutlar için de mart ayı başında teklif alınacak. Şirketler kiraladıkları sahada daha hem madencilik yapacak hem de enerji üretecek. Bu sayede ‘Türkiye’nin elinin altındaki servet’ değerlendirilmiş olacak. Yürütülen projeye kamu yararına kurulan dernekler de olumlu yaklaşıyor. Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı Başkanı Prof. Dr.
Güven Önal, özel sektörün kömüre dayalı santralları en verimli şekilde işleteceğinden kimsenin şüphe duymadığını belirtiyor. Ancak, termik santral işletmeciliği yapacak Türk firmaların
yurtdışından
kredi bulamadığını vurgulayan Önal, bu yüzden kanunî bir
düzenleme ile özel bir fon oluşturulması fikrini savunuyor. Vakıf Başkanı Önal,
ithal edilen petrol ve doğalgazdaki arz ve maliyet sıkıntılarına da vurgu yaparak, yerli kaynak kullanımının önemine temas ediyor. Maden üzerine düzenledikleri fuara özel sektörün gösterdiği ilgiyi şaşkınlıkla karşıladığını ifade eden Önal, yerlilerin yanı sıra
Avrupa ve Ortadoğulu şirketlerin de Türkiye madenleriyle ilgilendiğini söylüyor. Kömür’ün hava kirliliğine yol açtığı gerekçesiyle kötü bir ünü olduğunu belirten enerji uzmanı Prof. Dr. Yunus Çengel, gerekli düzenlemeler ve baca gazı filtreleri takılarak bunun önüne geçilebildiğini, kamuoyunun bu konuda daha fazla bilgilendirilmesi gerektiğini düşünüyor. Amerika’daki enerji üretiminin yarısının ‘yerli’ olduğu için kömürden karşılandığını vurgulayan Çengel, “Bu işin önceliği kendi kaynaklarını kullanmaktır. Biz bunun tersini yapmışız. Şimdi elektriği herkesten pahalıya tüketiyoruz, diye yakınıyoruz.” diyor