Şirketin yaptığı arz-talep planlamasına göre 2015 yılına kadar yeni doğalgaz
anlaşmasına ihtiyaç bulunmuyor. Ancak,
Enerji Bakanlığı'nın
Doğalgaz Pi
yasası Kanunu'nda değişiklik öngören
kanun tasarısının yasalaşması halinde, doğalgaz ithalatı serbest bırakılacak. Bu durumun, 'al ya da öde' anlaşmaları yapmış olan
Botaş'ı zor durumda bırakacağı belirtiliyor. Şirketten bir yetkili,
Hazine garantili anlaşmaların bulunduğu bir durumda, doğalgaz ithalatının serbest bırakılmasının sakıncalı olduğunu ifade ediyor. Mevcut kanun, Botaş'ın anlaşma yaptığı ülkelerden ithalatı yasaklarken, ithalat için, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (
EPDK) ihtiyaç tespitini öngörüyor.
Enerji Bakanlığı'nın Doğalgaz Piyasası Kanunu'nda yapmayı düşündüğü değişiklikle ithalatın tamamen serbest bırakılması düşünülüyor. Mevcut yasada yer alan ithalat için
lisans alınması, ithalatta kaynağın belirtilmesi,
stok gibi yükümlülükler kaldırılarak, yerine Enerji Üst Kurulu'nun ithalatçı şirketi mali açıdan yeterli bulması şartı getiriliyor. Yürürlükteki yasa, Botaş'ın doğalgaz alım kontratlarını dikkate alarak arz-talep planlaması yapmasını emrederken, değişiklikle bu uygulamaya da son veriliyor. Ayrıca kanun, Botaş'ın anlaşma yaptığı ülkelerden doğalgaz ithalatını yasaklarken, yeni
düzenleme bu şartı da ortadan kaldırıyor.
Bir taraftan kamu şirketi Botaş'ın elindeki doğalgaz alım anlaşmalarının özel
sektöre devri için çalışılırken, diğer yandan ithalatın serbest bırakılmak istenmesi, şirket yetkililerince çelişki olarak değerlendiriliyor. Botaş'tan bir yetkili, Hazine garantili alım anlaşmalarına dikkat çekerek, mevcut anlaşmaların görmezden gelinerek ithalatın serbest bırakılmasının Hazine'yi zarara uğratacağını öne sürüyor. Diğer yandan, ithalatın serbest bırakılmasına
özel sektör de karşı. Sektörün
çatı örgütü Doğalgaz
İthalatçı ve İhracatçıları Birliği Derneği, Doğalgaz Piyasası Kanunu gereği, kamunun elindeki anlaşmaların özel sektöre devredilmesini istiyor. Botaş'ın elindeki doğalgaz devir
ihale sürecinin tamamlanmak üzere olduğuna dikkat çeken
dernek yetkilileri, sürecin başarı ile tamamlanması halinde diğer kontratların daha hızlı sonuçlanacağı görüşünde. Derneğe göre öncelikle kamu, ağır Hazine garantili anlaşmalardan kurtulmalı. Bunun da yolu, kontrat devrinden geçiyor. İhaleyi kazanan şirketler, devraldıkları kontratların bütün yükümlülüklerini de üstlenmiş oluyor.
Botaş'ın, kanun gereği elindeki doğalgaz ithalat alım
sözleşmelerini yüzde 20'ye düşünceye kadar, 2009 yılına kadar özel sektöre devretmesi gerekiyor. Şirket, bunun için
Kasım 2005'te ihaleye çıkmıştı. Rusya'dan
batı hattı ile alınan doğalgaz sözleşme (Turusgaz) devrine
Shell bir lot için 2 milyon 10 bin dolar, Bosphorus Gaz 3 lot için lot başına 1 milyon 811 bin dolar, Enerco 10 lot için lot başına 1 milyon 600 bin dolar,
Avrasya Gaz ise 5 lot için her lot başına 910 bin dolar
teklif vermişti. Botaş ilk ihalede elindeki 16 milyar metreküplük kontarı devretmeyi hedeflerken, bir lot 250 milyon metrekübe denk gelmek üzere 64 lot oluşturmuş ve her bir lot için en az 500 bin dolar teklif verme şartı koymuştu. İhale ile ilgili sonuç açıklamasında ise Botaş, şirketlerden tekliflerini en yüksek rakam olan Shell'in (milyon 10 bin dolar) düzeyine çekmesini istemiş ve bu teklif şirketlerden kabul görmüştü. Devir ihalesi ile ilgili süreç halen devam ediyor
ZAMAN