MasterCard tarafından Türkiye'de kart kullanımı ve harcama alışkanlıklarını anlamak amacıyla yaptırılan MasterIndex araştırmasının Aralık 2010 sonuçlarına göre, Türk halkı kredi kartını ayda 9 kez kullanıyor. Yöntem Araştırma Danışmanlık'ın, Türkiye'nin kentsel nüfusunu temsil eden 11 il merkezinde yaptığı araştırma sonuçlarına göre, Türk halkının yüzde 62'sinin bir adet kredi kartı var. Sahip olunan kredi kartı adedi ortalama 1,6 iken, sahip olunan ortalama banka kartı adedi 1,4 oldu. Kredi kartı ve banka kartı sahipliği sosyo-ekonomik seviyeye göre incelendiğinde, gelir seviyesinin sahiplik oranını etkilemediği, tüm sosyo-ekonomik seviyelerde kart sahipliğinin birbirine yakın olduğu görüldü. 30–34 yaş grubu ortalama 2,8 adet kredi kartı ile cebinde en fazla kredi kartı taşıyan, 25–29 yaş grubu ortalama 2,5 adet banka kartı ile en fazla banka kartına sahip grup oldu. Kredi kartı sahiplerinin yüzde 59'u giyim, yüzde 55'i mobilya, beyaz eşya ve elektronik eşya mağazası, yüzde 53'ü kredi kartlarını süper marketlerde kullanıyor. Kredi kartının en az kullanıldığı iş yeri ise yüzde 24 ile bakkallar. KARADENİZ BÖLGESİ, İNTERNET ALIŞVERİŞLERİNDE KREDİ KARTINI DAHA FAZLA KULLANIYOR Kredi kartı kullanımı bölgesel bazda incelendiğinde, Karadeniz Bölgesi halkının internet üzerinden gerçekleştirdikleri alışverişlerde kredi kartlarını diğer bölgelerde yaşayanlara oranla çok daha fazla kullandıkları göze çarptı. Marmara Bölgesi halkı, giyim alışverişlerinde diğer bölgelere fark attı. Akdeniz Bölgesi halkı, beyaz eşya/elektronik eşya alışverişlerinde, Doğu Anadolu Bölgesi halkı otel konaklama, cep telefonu faturaları, seyahat acentesi harcamaları ve telefonla sipariş ödemelerinde önde yer alırken, İç Anadolu Bölgesi halkı süpermarket, harcamalarında diğer bölgelerin önüne geçti. Son 2 yılda halkın yüzde 80'inin kullandığı kredi kartı sayısında, yüzde 69'unun kredi kartı ile yaptığı harcamalarda, yüzde 68'inin yaptırdığı taksit sayısında değişiklik olmadı. Alınan yanıtlara göre kredi kartı sahiplerinin yüzde 65'i önümüzdeki 2 yıl boyunca da bir değişiklik olacağını tahmin etmiyor. KULLANIMDA AKDENİZ BÖLGESİ BAŞI ÇEKTİ 2001 yılında ceplerden ayda ortalama 2,5 kez çıkan kredi kartı 2010 yılına gelindiğinde 9,4 kez çıktı. Bu oran kadınlarda 8,1'e düşerken, erkeklerde 10,5'e çıktı. Kredi kartları orta gelir grubunda 11,3 kez kullanılırken, kredi kartını en az kullanan grup olan düşük gelir grubunun cüzdanından ayda ortalama 8,2 kez çıktı. Aylık kredi kartı kullanımı yaş gruplarına göre incelendiğinde, 55 yaş üstü ayda ortalama 13 kez kullanımla başı çekerken, bu grubu 11,1 ortalama ile 30–34 yaş grubu izliyor. 45–54 yaş grubu ayda ortalama 7 seferlik kullanımla son sırada yer aldı. Kredi kartını en fazla kullanan bölgeler arasında ayda ortalama 13 kezlik kullanımla Akdeniz Bölgesi, 11 kezlik kullanımla Marmara ve İç Anadolu Bölgesi geldi. Güney Doğu Anadolu Bölgesi ayda ortalama 2 seferlik kullanımla son sırada yer aldı. EGE BÖLGESİ İŞLEM BAŞI ORTALAMA 240 LİRA İLK SIRADA Kart sahiplerinin kredi kartları ile gerçekleştirdikleri harcama tutarı işlem başına 129 lira olurken, bu rakam kadınlarda 118 liraya düştü, erkeklerde 138 liraya çıktı. Yüksek gelir grubunda 180 liraya çıkan işlem başı ortalama harcama, düşük gelir grubunda 111 lirada kaldı. 2009 yılında işlem başı ortalama harcama tutarı 84 lira idi. Yaş gruplarına göre ise 55 yaş üstü ortalama 146 liralık tutarıyla ilk sırada, 15–19 yaş grubu işlem başına 81 liralık harcama ile son sırada yer aldı. Kullanım başı ortalama harcama tutarı bölgesel bazda incelendiğinde, Ege Bölgesi işlem başı ortalama 240 lira başı çekti. Doğu Anadolu Bölgesi'nde yaşayanlar 235 lira ile Ege Bölgesi'ni takip ederken, Karadeniz Bölgesi halkı işlem başı ortalama 88 liralık kullanımla son sırada yer aldı. Kredi kartı sahiplerinin aylık toplam harcamalarının yüzde 41'ini kredi kartı ile yaptıkları gözlenirken, bu oran düşük gelir grubunda yüzde 46'ya, 55 yaş üstü grupta yüzde 57'ye çıktı. İç Anadolu Bölgesi'nde yaşayanlar, harcamalarının yüzde 54'ünü kredi kartı ile yaparken, Karadeniz Bölgesi halkı yüzde 25 ile aylık harcamalarında kredi kartını en az kullanan kesim oldu. KREDİ KARTIYLA FATURA ÖDEME ORANI ARTTI 2002 yılında gerçekleştirilen araştırmada, 'Cep telefonu faturamı kredi kartı ile ödüyorum' diyenlerin oranı yüzde 12 iken, Aralık 2010'da yüzde 30'a, 'Faturalarımı kredi kartı ile ödüyorum' diyenlerin oranı yüzde 9 iken, 2010'da yüzde 28'e çıktı. Havayolları, otel konaklama, seyahat acentesi, mobilya mağazası, hastane/sağlık kuruluşu, otomobil kiralama, beyaz eşya/elektronik eşya mağazası, telefonla sipariş, okul/dershane, bakkal/market ödemelerinde kredi kartı kullanım oranı arttı. Tüketicilerin yeni bir kredi kartı talep ederken etkilendiği faktörler arasında güven duyduğu bir bankanın kartı olması yüzde 28, çalıştığı bir bankanın kartı olması yüzde 19, kart faizinin düşük olması yüzde 15 ve yıllık kart aidatının düşük olması yüzde 13 oranıyla en önemli faktörler arasında yer aldı. Kredi kartı sahiplerinin yüzde 36'sı kredi kartlarında biriken para puanları kasada soruldukça kullanırken, yüzde 26'sı uzun süre biriktirip bir ihtiyacını karşılıyor, yüzde 22'si biriken para puanlarını hemen harcıyor. Tüketiciler para puanlarını yüzde 73 oranıyla giyim mağazalarında, yüzde 72 oranıyla süpermarket/bakkal/marketlerde, yüzde 31 oranıyla lokanta/restoranlarda kullanıyor. KULLANICILARIN YÜZDE 43'Ü AY SONUNDA KREDİ KARTI BORCUNUN TAMAMINI ÖDÜYOR Kredi kartı kullanıcılarının yüzde 43'ü ay sonunda kredi kartı borcunun tamamını öderken, yüzde 26'sı borcunu kredilendirmediğini, çünkü borcunun aylara bölünerek ödenebileceğini bilmediğini söyledi. Kullanıcıların yüzde 16'sı genellikle, yüzde 13'ü ara sıra kredilendirdiğini belirtti. Yüzde 2'lik kesim borcunu eskiden kredilendirdiğini ama artık kredilendirmediğini kaydetti. Kredi kartı kullanıcılarına kredi kartı ile yaptıkları alışverişlerde taksitlendirme yapıp yapmadıkları sorulduğunda, kullanıcıların yüzde 48'i bunun alışveriş tutarına göre değiştiğini söyledi. Yüzde 6'sı ürünün kullanım süresine, yüzde 5'i taksit sayısına göre karar verdiğini, yüzde 23'ü hiç taksit yaptırmadığını belirtti. Kullanıcıların yüzde 17'si mümkün oldukça taksit yaptırdığını ifade etti. Taksit alışkanlığı gelir seviyesine göre değerlendirildiğinde, düşük gelir grubunun taksitlendirme eğiliminin arttığı görüldü. Tüketicilerde taksitlendirme eğilimi 250 liranın üzerindeki alışverişlerde ortaya çıkıyor. Araştırma kapsamın sorulan 'kredi kartı kullanıcılarına kredi kartları yanlarında olmadığı zaman kendilerini nasıl hissettikleri' sorusuna gelen yanıtların yüzde 33'ü 'kısıtlanmış/güvensiz' oldu. Bu oran gelir seviyesi düştükçe yüzde 44'lere kadar çıktı. Kullanıcılara bir ürünü kredi kartı kabul etmeyen bir mağazada satıldığı için almaktan vazgeçip geçmedikleri sorulduğunda, yanıtların yüzde 47'si 'bazen/her zaman vazgeçerim' yanıtını verdi. Bu oran gelir seviyesi düştükçe artış göstererek yüzde 52'ye kadar yükseldi. BANKA KARTI, GENELLİKLE PARA ÇEKMEK İÇİN KULLANILIYOR Türk halkının yüzde 60'ının banka kartı bulunuyor. Kullanıcıların yüzde 71'i banka kartlarını ATM'lerden para çekmek, yüzde 46'sı maaşını almak, yüzde 15'i alışveriş yapmak, yüzde 7'si faturaları ödemek için kullanıyor. Tüketicilere alışverişlerinde banka kartlarını neden kullanmadıkları sorulduğunda, kullanıcıların yüzde 35'i hesabında para olmamasını, yüzde 21'i kredi kartı kullandığı için ihtiyaç duymamasını, yüzde 19'u alışkanlığı olmamasını, yüzde 14'ü hesap hareketlerini kontrol edememesini, yüzde 10'u taksit avantajı olmamasını sebep olarak gösterdi. 'Ön ödemeli kart' kullanmayı düşünüp düşünmedikleri sorulan her 10 kişiden 4'ünün yanıtı 'Kullanmak isterim' oldu. Tüketiciler, buna neden olarak da mevcut parasından fazlasını harcamaya olanak vermeyen bu kartın bütçe kontrolü sağladığını ve nakit taşımak yerine kart kullanmanın daha güvenli ve pratik olmasını gösterdi. İnternette alışveriş yapmanın ön ödemeli kartlarla daha güvenli olduğu ifade edilirken, bir banka hesabı olmadığı halde ön ödemeli kart sahibi olma olanağı, avantajlar arasında gösterildi.