Referandumda 'evet' oylarının beklentilerin yüzde 5-7 üzerinde gelmesiyle İMKB-100 endeksi 3 bin 254 puan yükselerek haftayı 63 bin 862 puandan kapattı. Dolar da hafta içinde 1.485 liraya kadar geriledi. ÇOK ŞAŞIRANLAR VAR Referandum öncesinde, halkın tercihini demokrasiden ve değişimden yana koyacağı kamuoyu yoklamalarında görülmeye başlamış ve yurtiçi piyasalara referandum iyimserliği yansımıştı. Lakin 'evet' oylarının beklentilerin çok üzerinde çıkması, İMKB'nin geçen haftanın her gününü yeni bir zirve ile tamamlamasını sağladı. Bu performans, halkı küçümsemeden aldıkları enerjiyle hükümete saldırmayı ibadet haline getirmiş ve her gelişmeden sonra ekonomide kırılma bekleyen kaos sever uzmanları çok şaşırttı. EKONOMİ İÇİN ANLAMI Demokrasinin çoğu zaman rafa kaldırıldığı 1995-2001 arasında ortalama enflasyon yüzde 71,6'ydı. Ekonomi 1997-2001 arasında sadece yüzde 1,5 büyüdü. Askeri vesayetin en az hissedildiği, kargaşanın yerini istikrarın aldığı 2002 sonrasında ise ekonomide çok ciddi gelişme kaydettik. 2003-2009 arasında ekonomi yüzde 4,5 büyüdü. Geçen ay yıllık enflasyon yüzde 8,3 açıklandı. YABANCI SERMAYE HIZLI Yabancı yatırımcı da tercihini demokrasi ve istikrardan yana kullandı. 1993-2002 yılları arasında yurtiçine doğrudan yabancı sermaye girişi sadece 9 milyar dolardı. Bu rakam 2003-2009 arasında 83,1 milyar dolara tırmandı. Eğer yükselme dönemi kabul ettiğim 2002 ve sonrasında, milletin her seçimde ciddi destek verdiği yöneticiler enerjilerinin büyük bir kısmını medyaya yansıyan darbe planlarıyla tüketmeseydi makro ekonomik veriler hayal bile edemeyeceğimiz yerlerde olabilirdi. RİSK BERTARAF OLDU Referandumdan sonra ekonomi camiasının geneline göre darbe ihtimali kalmadı. Yüzdelik sayıları öğrenen bir ilkokul öğrencisi bile makro ekonomik verilere bakarak antidemokratik girişimlerin geçmişte ülkeye verdiği zararları rahatlıkla analiz edebilir. Türkiye ekonomisinin en büyük riski olarak görülen politik risk, 'evet' oyları ile bertaraf oldu. Politik risklerin kaybolması, halkın değişime ve normalleşmeye olan talebinin beklentilerin üzerinde çıkmasıyla yabancı yatırımcı ilgisi her geçen gün artmaya devam edecektir. DEMOKRATİK İSTİKRAR Bütün bu olumlu gidişat sonrasında, önümüzdeki dönemde yurtiçi sermaye piyasalarında yurtiçi kaynaklı bir kırılma yaşayacağını düşünmüyorum. Politik risklerin Türkiye tarihinde hiç olmadığı kadar azalması, makro ekonomik verilerdeki ciddi toparlanmalar, yabancı yatırımcı ilgisinin referandum sonuçları ile zirve seviyelere ulaşması, dünyayı hayrete düşüren ekonomik toparlanma, tek parti iktidarının korunacağı beklentisi küresel piyasalardan ciddi sorunlar çıkmadığı sürece borsayı çok yukarılara taşır. Ne diyelim; 'Yaşasın demokrasi ve demokratik istikrar. Avrupa bizim için risk oluşturuyor Yurtiçindeki iyi duruma rağmen ihracatımızın en önemli kısmının AB'ye olduğu göz önüne alındığında Avrupa ekonomilerinin içinde bulunduğu durum bizim için büyük risk oluşturuyor. Avrupa bankacılık sistemine ait kaygılar ve Avrupa ülkelerinin risk primlerindeki yükselişler kaygı verecek şekilde. Avrupa borsalarına ciddi satışlar geldiğinde borsamız bu duruma anında tepki gösterir. Eylül başından bugüne ABD'nin Dow Jones endeksinde yüzde 6'ya ve Avrupa borsalarında yüzde 7'ye varan yükselişler referandum rallisini destekleyen etkenlerden biri olmuştu. Eğer küresel piyasalara ciddi satışlar gelirse sermaye piyasalarımızın buna karşı koymamız imkânsız olur. Altın yatırım aracı olarak kullanılır mı? Son 10 yılda 5 kat yükselen altının ons fiyatı, geçen cuma tarihinin en yüksek değeri olan 1282.8 doları gördü. Bir dönem aşırı enflasyonun altının değerlenmesini engelleyeceği konuşuluyordu. Şimdi ise deflasyon beklentisi var ve bunun altına engel olacağı tahmin ediliyor. Ama hiçbiri 'sarı metal'in tarihten gelen duygusal cazibesini engelleyemedi. Uzmanların büyük kısmının yılsonuna beklentisi 1300 dolar. 2011'de de rallinin süreceğini bekleyenler çoğunlukta ama kimsenin yorumuna itibar edilmesin. Bu konuda '10 kere yanılan 1 kere daha yanılsam ne olur' diye düşünüyor. Lakin 'altın' bir yatırım aracı olarak artık 'altın kadar iyi' değil. Kimsenin nereyi gittiğini bilmediği gibi ne zaman döneceğini de bilmediği bir yolda ilerliyor. ANALİZ: Ersagun ŞİMŞEK