Ekonomi için bir kötü haber daha... Ağustos ihracatı çakıldı...

⏱ Okuma Süresi 3 dk•Yayınlanma Cumartesi, Eylül 1 2018

Ağustos ihracatı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6,5 daraldı. Tekstil, hazır giyim, otomotiv, beyaz eşya gibi temel ihracatçı sektörlerde yüzde 10-20 aralığında düşüşler görüldü. İhracattaki hızlı daralmada hammadde ve ara malı ithalat bağımlılığı nedeniyle kur artışı etkili olurken, Türkiye tarihinde ilk defa TL’nin hızlı değer kaybına paralel olarak ihracatta düşüş yaşanması dikkat çekiyor.

Türkiye İhracatçılar Meclisi ve Ticaret Bakanlığı Ağustos ayı ihracat rakamlarını açıkladı. Ağustos ayı ihracatı önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6,5 azaldı. Yılın ilk 8 ayında ise ihracat artışı yüzde 5,3 oldu. Ağustos ayında tarım ürünleri ihracatı yüzde 7,8 gerilerken imalat sanayi ihracatı yüzde 1,4 artış gösterdi. Ancak imalat sanayi ihracatındaki artışta çelik ihracatındaki yüzde 42’lik artış belirleyici oldu. Onun dışında otomotiv, beyaz eşya, tekstil, hazır giyim gibi ihracattaki payı yüzde 50’ye yaklaşan temel ihracatçı sektörlerde, yüzde 10-20 aralığında düşüşler görüldü.

ÜRETİM DE İHRACAT DA ARTIK BÜYÜK ORANDA İTHALATIN UZANTISI

Hükümet yetkilileri ithalatın ihracattan daha fazla daralması nedeniyle dış ticaret açığında görülen yüksek oranlı daralmayı öne çıkarmaya çalışırken ihracattaki daralma bir ilk olarak da kayda geçiyor. Yüksek oranlı devalüasyonların yaşandığı 1994, 2001 gibi yıllarda ihracat fiyatları, emekgücü fiyatı yani ücretler başta olmak üzere yerli girdilere bağlı olarak döviz bazında düşmüş, Türkiye dış pazarlarda ucuz kalmış ve yüksek oranlı ihracat artışları sağlanmıştı. Ancak kur artışı bu sefer aynı etkiyi yaratmadı. Üretimin ve dolayısıyla ihracatın ithalat bağımlılığının 2000’li yıllarda düzenli bir şekilde artmasından ötürü artık ihracatta “ucuzlama” etkisi görülmüyor. Ücretlerde çok büyük düşüş yaşansa da kalan kalemlerde, hammadde, ara malı, lisans bedeli, ithalat ve kur bağımlılığı çok yüksek. Yerli girdi kullandığı görülen sektörlerde de dolaylı etkiler söz konusu. Örneğin yerli girdi oranı en yüksek cam, seramik gibi sektörlerin maliyetlerinde enerjinin payı çok yüksek ve hem kur hem de petrol fiyatlarındaki yüksek oranlı artışlar bu sektörlerin de aslında görünenden daha fazla ithalata bağımlı olması nedeniyle etkilenmesine yol açıyor. Ayrıca özel sektörün döviz bazında yüksek borçluluk düzeyi de finansman maliyetlerinde artış nedeniyle etkili oluyor.